Chẳng được miếng thịt miếng xôi
Cũng được lời nói cho nguôi tấm ḷng.
Chẳng giậm th́ thuyền chẳng đi
Giậm ra ván nát thuyền th́ long đanh
Đôi ta lên thác xuống ghềnh
Em ra đứng mũi để anh chịu sào
Sông Bờ, sông Mă, sông Thao
Ba ngọn sông ấy đổ vào sông Gâm.
Chẳng lo đuổi thỏ săn hươu
Rồng c̣n uốn khúc ở ao đợi th́
Ḱnh nghê vui thú ḱnh nghê
Tép tôm th́ lại vui bè tép tôm
Xem loài bán thỏ buôn hùm
Thấy mồi như trĩ bởi tham mắc ḍ
Thà ăn cáy ngáy o o
C̣n hơn ngay ngáy ăn ḅ làm chi.
Chẳng nên cơm cháo ǵ đâu
Thôi về cuốc băi trồng dâu chăn tằm
Trồng dâu cho biết trồng dâu
Thứ dâu ăn quả thứ dâu chăn tằm
Một nong tằm là năm nong kén
Một nong kén là chín nén tơ
Anh thương em năm đợi tháng chờ.
Chẳng qua duyên nợ ba sinh
Mơ màng ngó xuống cơi trần làm chi
Ḥn gạch vàng lát cửa điện môn
Quan đồn tiễn chức, nhẽ khôn lánh ḿnh
Đàn nguyệt kia khen ai khéo gẩy tính t́nh
Bốn dây to nhỏ tựa h́nh mưa sa
Bàn cờ kia khen ai khéo đấm tốt ba
Lên xe pháo vọt, mă đà sang sông.
Chẳng qua số phận long đong
Cột trâu, trâu đứt, cột tṛng, tṛng trôi.
Chẳng thà lăn xuống giếng cái chũm
Chết ngủm rồi đời
Sống chi đây chịu chữ mồ côi
Loan xa phụng cách, biết đứng ngồi với ai?
Chẳng tham cái bút cái nghiên
Chẳng tham ruộng cả ao liền ǵ đâu!
Phải duyên, phải lứa cùng nhau
Dầu mà áo vải, cơm rau cũng màng.
Chẳng tham lắm ruộng nhiều trâu
Tham v́ ông lăo tốt râu mà hiền
Chẳng tham ruộng cả ao liền
Tham v́ cái bút cái nghiên anh đồ.
Chẳng tham nhà ngói ba ṭa
Tham v́ một nỗi mẹ cha hiền lành.
Chẳng tham nhà ngói rung rinh
Tham về một nỗi anh xinh miệng cười
Miệng cười anh đáng mấy mươi
Chân đi đáng nén, miệng cười đáng trăm.
Đưa nhau giọt lệ không ngừng
Ngó sông sông rộng, ngó rừng rừng cao
Đấy dứt t́nh thương, đoạn trường thân thiếp,
Nhớ trông tha thiết, tội nghiệp cho em.
Ôm sầu chất thảm ngày đêm,
Năm canh lăn lộn, gối nghiêng một ḿnh.
Đắng khổ qua, chua là chanh giấy
Ngọt thế mấy chỉ tiếng cam sành
Đôi ta duyên nợ không thành
Cũng do Nguyệt Lăo chỉ mành xe tơ
Ở xa xôi chịu chữ vô t́nh
Tới lui không đặng nên ḿnh có đôi
Đôi ta như lúa đ̣ng đ̣ng
Đẹp duyên nhưng chẳng đẹp ḷng mẹ cha
Đôi ta như chỉ xe ba
Cha mẹ xe ít đôi ta xe nhiều
Ơn cha là ba ngàn bảy
Nghĩa mẹ là bảy ngàn ba
Nên thời ve ngọc, chén ngà
Không nên ở vậy cho cha mẹ nhờ
Ai ơi đừng rơi nước mắt ớt
Đừng rớt nước mắt gừng
Nhân duyên trời định nửa chừng mà thôi
Anh đừng thở ngắn than dài
Tơ duyên đă đinh, cố nài uổng công
Anh đi súng ở tay ai
Sao không quay lại bắn loài thù chung
Anh xem bao kẻ anh hùng
Ḱa ông đội Cấn đội Công thuở nào
Hô quân ra cứu đồng bào
Súng Tây ông lại bắn vào đầu Tây
Tiếng tăm lừng lẫy đó đây
Sử xanh ghi măi những ngày vẻ vang
Anh ơi duyên phận lỡ làng
Xin anh để tiếng phi thường cho em
Ước ǵ kẻ lạ người quen
Gần xa nhắc đến chồng em anh hùng
Thu đông lệ nhỏ đôi ḍng
Anh đi em ngỏ tấm ḷng cùng anh
Anh thương em chỉ nói bên ngoài
Sao mà không nói tận tai mẹ thầy ?
Bước chân vào ngơ tre làng
Ḷng buồn nặng trĩu nghe nàng ru con
Bước lên thềm đá rêu ṃn
Ḷng buồn nặng trĩu nghe buồn vơng đưa
Bảy với ba tính ra một chục
Tam tứ lục coi lại cửu chương
Liệu bề thương được th́ thương
Đừng trao gánh nặng giữa đường cho em
Bắc thang lên hỏi ông trăng (2)
Của chàng cho thiếp nói năng thế nào.
Bữa này mát dạ mát ḷng
Mát t́nh, duyên nợ, mặn nồng lứa đôi
Biết đâu mà chọn giàu sang
Biết đâu mà chọn những trang anh hùng
Thường dùng trong nhiều thể hát (làn điệu)
Buồn riêng thôi lại tủi thầm
Một duyên, hai nợ, ba lầm lấy nhau
Buồn t́nh cha chả buồn t́nh
Không ai lẻ bạn cho ḿnh có đôi (*)
Cũng th́ bạn gái với nhau
Gánh nước một bàu, đôi đục đôi trong.
- Đôi mô khéo múc th́ trong,
Đôi mô vụng múc, những rong cùng bùn.
Cơ trời dâu biển (bể) đa đoan
Tơ duyên vắn vỏi, thiếp chàng xa nhau!
Cha tôi đành mẹ tôi chẳng đành
Giả như gáo nước nhỏ tưới lửa thành
Cành tre ba bảy cành tre
Phải duyên th́ lấy chớ nghe họ hàng
Cây oằn v́ bởi tại hoa
Qua thương nhớ bậu chẳng qua v́ t́nh
Thương nhau thương dạng thương h́nh
Thương lời ăn tiếng nói, thương t́nh ngăi nhân
Phải duyên Hồ Việt cũng gần
Trái duyên Tần Tấn dẫu gần cũng xa
Cây tre non chẻ lựa chàng ơi
Thiếp phải ḷng, mặt chớ cười thiếp chi?
Dẫu ai th́ cũng một th́,
Sớm nom thấy mặt, hôm về nhớ thương.
Ruột tằm nên mới tơ vương
Đă trót dan díu th́ thương nhau cùng.
Chắc về đâu trong đục mà chờ
Hoa thơm mất tuyết biết nương nhờ vào đâu
Chẳng ai xấu bằng anh chồng tôi
Cái râu rễ gộc, cái tóc rễ tre
Cái bụng bè bè, h́nh như bụng cóc
Học hành thời dốt, chữ nghĩa chẳng biết
Nó bắt nó lèn, nó nêm như chạch
Nó thở ành ạch, như cái ễnh ương
Chẳng ham nhà ngói bức bàn
Trái duyên chỉ tựa một gian chuồng gà
Ba gian nhà rạ xuề x̣a
Phải duyên coi tựa chín ṭa gỗ lim!
Chẳng qua duyên nợ ba sinh
Mơ màng ngó xuống cơi trần làm chi
Ḥn gạch vàng lát cửa điện môn
Quan đồn tiễn chức, nhẽ khôn lánh ḿnh
Đàn nguyệt kia khen ai khéo gẩy tính t́nh
Bốn dây to nhỏ tựa h́nh mưa sa
Bàn cờ kia khen ai khéo đấm tốt ba
Lên xe pháo vọt, mă đà sang sông.
Chẳng nên t́nh trước, nghĩa sau
Có con ta gả cho nhau thiệt ǵ?
Chẳng qua cái số muộn màng
Buôn trầu gặp nắng, buôn đàng gặp mưa.
Chẳng tham cái bút cái nghiên
Chẳng tham ruộng cả ao liền ǵ đâu!
Phải duyên, phải lứa cùng nhau
Dầu mà áo vải, cơm rau cũng màng.
Chị em ơi! Người ta trông thấy chồng th́ mừng
Sao tôi trông thấy mặt chồng th́ đắng như gừng với vôi
Chị em ơi! Lấy chồng trước th́ chẳng kén đôi
Từ ngay tôi lấy phải nó, chẳng nguôi trong ḷng
Ba bốn lần, tôi trả của chẳng xong
Chốn ước mơ lắc lơ mà hỏng
Nơi t́nh cờ mà (lại) đóng nhân duyên
Chanh chua khế rụng đă từng
C̣n cây khế chín trên rừng chưa ăn.
Hay là thầy mẹ cấm ngăn,
Không cho đôi lứa đắp chăn cùng giường
Chành về em dặn lời nầy
Dặn câu thưa mẹ, dặn lời tŕnh cha
Đă dành duyên phận đôi taMà chàng cũng phải bước ra mà về
Chàng về xin cứ việc về
Đừng nên bẻ lá nguyện thề với ai
Cho hay tiên lại t́m tiên
Phượng hoàng đâu dám sánh duyên đàn gà
Cô ấy mà lấy anh này
Chẳng phải đi cấy đi cày nữa đâu
Ngồi trong cửa sổ têm trầu
Có hai thằng bé (con nhỏ) đứng hầu hai bên.
Tục ăn trầu có ở hầu hết các nước Đông Nam Á; Xem: Trầu Cau Trong Ca
Dao
Có duyên ngàn dặm cũng gần
Vô duyên dầu gặp mấy lần cũng xa
Con cá lia thia nằm trong chậu cúc
Quạt đuôi tứ túc bốn chữ hồ văn
Anh chê em duyên nợ không bằng
Kiếm nơi nào khác cho bằng ḷng anh
Con quạ nó đứng bên sông
Nó kêu bớ má lấy chồng bỏ con
Con quạ nó đứng đầu non
Nó kêu bớ má thương con trở về
Dĩa nghiêng mài mực
Bút chực đề thơ,
Phụ mẫu ơi nghĩ lại cho con nhờ,
Khoan khoan hạ bút, kẻo hư tờ giấy thơm.
Em toan tát bể cấy cần
Em toan đánh trúc trồng sân nhà chàng
V́ đâu duyên phận lỡ làng
Để cho cành bạc lá vàng xa nhau
Duyên sao cắc cớ bớ duyên,
Khi không đem chuyện ưu phiền đến ta ?
Duyên sao duyên ngỡ duyên ngàng,
Cầm gương gương lợt, cầm vàng vàng phai.
Gương kia tróc thủy nên mờ,
Chàng mà xa thiếp dật dờ như điên.
Thảm t́nh v́ nợ với duyên,
Đêm năm canh than thở, chốn ly phiền phải theo.
Trách cho căn số em nghèo,
Hoa trôi nước chảy, bọt bèo cung trôi.
Gần nhà, xa ngơ, chịu khó đi quanh,
Bóng khế lộn với bóng chanh,
Duyên ai nấy gặp, đỗ dành làm chi
Gặp em giữa chốn đ̣ đưa
Trách trời vội tối, phân chưa hết lời.
Gàu vàng mà múc giếng tiên
Chế vô b́nh ngọc, kết duyên tương phùng.
Không ưa Cống, gả cho Nghè
Sao con bạc ác lấy dè thầy tu
Khoai lang Đồng Phó,
Đậu phộng Hà Nhung
Chàng ḅn, thiếp mót đổ chung một gùi.
Chẳng qua duyên nợ sụt sùi,
Chàng giận, chàng đá cái gùi thiếp đi.
Chim kêu dưới suối Từ Bi (a)
Nghĩa nhân c̣n bỏ, huống chi cái gùi!
Những địa danh thuộc huyện B́nh Khê, B́nh Định.
Lênh đênh duyên phận bọt bèo
Đành cho con nước thủy triều đầy vui
Mặc ai lên vơng xuống dù
Ta vui duyên phận cần cù nuôi ai
Một đêm quân tử nằm kề
C̣n hơn thằng Mán (đứa dại) vỗ về quanh năm
Một ḍng nước trong, năm bảy ḍng nước đục
Một trăm người tục, một chục người thanh
Biết đâu nhơn đạo hiền lành
Trao duyên gửi phận mới đành dạ con
Một mừng ăn một miếng trầu
Hai mừng ta gặp nhau đây tự t́nh.
Ba mừng tài sắc đều xinh
Bốn mừng bác mẹ sinh thành được đôị
Năm mừng nguyện ước một lời
Sáu mừng duyên phận bởi trời xui nên.
Bảy mừng gặp được bạn hiền
Tám mừng giải tấm ḷng nguyền thủy chung.
Chín mừng tài tử anh hùng
Mười mừng ta ở cùng chung một nhà.
Mừng chàng mừng thực mừng thà
Em nay tri kỷ không là mừng chơị
Chàng ơi ghi hết mọi nơi
Xin chàng mừng lại cho tôi bằng ḷng.
Tục ăn trầu có ở hầu hết các nước Đông Nam Á; Xem: Trầu Cau Trong Ca
Dao
Một mai giầu khó chớ lo
V́ rằng thiên địa vẫn cho xoay vần
Yêu nhau xa cũng thành gần
Tham nơi phú quư, phụ bần khó coi
Yêu nhau do duyên phận mà thôị
Của trời th́ vẫn khi vơi khi đầy
Mênh mông (Mông mênh) góc bể chân trời
Những người thiên hạ ai người tri âm
Buồn riêng tôi lại tủi thân
Một duyên hai nợ ba bốn lầm lấy nhau!
Miếng trầu là ơn là nghĩa
Thuốc xỉa là nợ là duyên
Ḿnh đành cha mẹ chẳng đành
Cũng như gáo nước tưới hành không tươi
Ḿnh em như cá giữa rào
Kẻ chài người lưới biết vào tay ai
Nghiêng tai hỏi nhỏ Phật rằng
Trai tơ lấy gái có chồng được không?
Nhẫn đeo tay mọi khi ngắm nghía
Lược cài đầu thuở bé vui chơi
Ví bằng anh chửa có nơi
Th́ em vượt suối vạch trời em sang.
Ḷng em cũng muốn đa mang
C̣n e thân phận dở dang giữa vờị
Cho nên chẳng muốn trao lời
Song t́nh như đă trọn đời không quên.
T́nh không quên, nghĩa không quên
Ai đem ch́a bạc tra lên khóa vàng?
Trách v́ một nỗi lệ làng
Cho nên duyên phận nhỡ nhàng đôi tạ
Oán chi những khách tiêu pḥng
Xui cho mạng bạc nằm trong má đào
Phải căn duyên anh không kén không lừa
Đám mây kia đông đặc, gió đùa cũng tan
Phải căn duyên chẳng cứ hẹn ḥ
Một ngày nên ngăi, chuyến đ̣ nên quen
Phải căn duyên nhà lá cột chà là
Không phải căn duyên
Nhà ngói đôi ba ṭa cùng không kham
Phải chi sông có cái cầu
Thiếp qua thiếp giải cái sầu chàng nghe
Ai làm chén nọ xa ve
Mùa xuân thiếp đợi, mùa hè chàng trông
Biết là có đặng hay không
Đó chờ đây đợi uổng cônghai đàng
Phải dè hồi bảo em thả trôi
Sống làm chi chịu chữ mồ côi một ḿnh
Phải duyên hương lửa cùng nhau
Xe dê lọ rắc lá dâu mới vào
Phải duyên Hồ Việt cũng gần
Trái duyên Tầ Tấn th́ gần cũng xa
Phải duyên phải kiếp th́ theo ()
Thân em có quản khó nghèo mà chi
Phải duyên phải kiếp th́ theo ()
Cám c̣n ăn được huống bèo hử anh?
Phải duyên phải kiếp th́ theo ()
Trái duyên trái kiếp như kèo đục vênh
Phải duyên quán rách cũng ngồi
Trái duyên nhà ngói dẫu mời cũng không
Phải duyên th́ dính như (bám như) keo
Trái duyên lễnh lăng (trái kiếp) như kèo đục vênh
Phải duyên vừa lứa
Phận ẩm duyên hôi (duyên ôi)
Phận anh phải giữ lấy lèo
Đừng ham thả lỏng hiểm nghèo có khi
Phận bạc duyên đơn
Phận em sao lắm dở dang
Cầm tiêu, tiêu găy, cầm đàn đứt dây
Phận gái bến nước mười hai
Gặp nơi trong đục, may ai nấy nhờ
Quạ kêu nam đáo nữ pḥng
Người dưng khác họ đem ḷng nhớ thương
Liệu bề đạt được th́ đương
Đừng gầy rồi bỏ thói thường cười chê
Tới đây ta hát ḥ chơi
Ḥ cho đủ cặp đủ đôi dắt về (mới về)
Ḥ chơi cho mệt cho mê
Cho trai anh hùng bỏ vợ, gái hiền thê bỏ chồng
Từ ngày chưa bén duyên chàng
Như chuông khác tiếng, như vàng pha thau
Từ ngày ta bén duyên nhau
Như áo phải dầu, gột cũng chẳng phai
Bây giờ chàng đă nghe ai
Áo hoen mặc áo, dầu phai mặc dầu
Ta yêu nhau xa cũng như gần
Tham bên phú quư phụ bần khó coi
Chúng ta yêu nhau duyên phận mà thôi
Của thời như nước hồ vơi lại đầy
Thương nhau đứng đợi ngồi trông
Đêm khuya hiu quạnh loan pḥng th́ thôi
Ḿnh nay đă có vợ rồi
C̣n theo đón hỏi chi tôi thế này
T́nh nhân bắt gặp t́nh cờ
Trước nhờ phúc đức sau nhờ duyên nhau
Trăm năm không bỏ nghĩa chàng,
Quạt Tàu rách nát ngọc vàng con xinh.
Vải thưa nhuộm lấy mầu đen,
Trăm năm ḷng gắng dạ ghi.
Dầu ai đem bạc đổi ch́ cũng không,
Trăm năm chí quyết một chồng.
Dầu ai thêu phụng vẽ rồng mặc ai.
Dầu cho đá nát vàng phai,
Trăm năm duyên nợ chẳng phai chút nào.
Trăm năm trăm nẳm trăm nằm
Ai xâu tai chị ai đúc tằm chi đeo
Trai làng ở góa c̣n đông
Cớ sao em lại lấy chồng ngụ cư
Ngụ cư có thóc cho vay
Có lụa bán đầy em lấy ngụ cư
Trai làng lại lấy gái làng
Tội ǵ vác cuốc dọn đàng ai đi
Trai tơ ơi hỡi trai tơ
Đi đâu mà vội mà vơ nạ ḍng
Nạ ḍng lấy được trai tơ
Đêm nằm hí hửng như Ngô được vàng
Trai tơ vớ phải nạ ḍng
Như nước mắm thối chấm ḷng lợn thiu
Ngô là Tầu (Trung Hoa ngày nay) Xem thêm: Người Tầu Người Tàu
Trai tơ lại lấy gái tơ
Đi đâu mà vội mà vơ ông già
Ông già tóc bạc phơ phơ
Lắm tiền nhiều của gái tơ liều ḿnh
Trai tơ lấy gái góa chồng
Như mua nồi đồng đem nấu cám heo
Trai tơ lấy phải nạ ḍng
Như nước mắm thối chấm ḷng lợn thiu.
Trai tơ vớ phải nạ ḍng
Như nước mắm thối chấm ḷng lợn thiu
Trai tứ chiến gái giang hồ
Gặp nhau mà nổi cơ đồ cũng nên
Có bản khác: Gặp nhau ta nổi cơ đồ từ đây.
Trai tân đang đứng đang chờ
Ai bưng mắt em lại, em lại vơ cha ḍng?
Cha ḍng áo rách em thương
Trai tân quần lợt áo lương không dùng.
Trai tân gái góa (rỗi) th́ chơi
Đừng nơi có vợ, đừng nơi có chồng
Trai tân vợ con chưa có
Gái thanh nhàn chờ đợi lấy nhau.
Đôi ta cầm đôi dao cau
Chỉ trời vạch đất lấy nhau phen này.
Chẳng tin đi hỏi ông thầy
Chàng th́ tuổi ngọ, em nay tuổi mùi.
Em th́ mười tám đôi mươi
Chàng nay hăm mốt, tốt đôi chăng là.
Chàng về hỏi mẹ cùng cha
Có cho anh lấy vợ xa hay đừng.
Tay em cầm gói muối gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
Quên nhau em chẳng cho quên
Có nhớ th́ nhớ mới nên vợ chồng.
Xa xôi xách nước bằng ch́nh,
Sẫy tay rớt xuống gẫm ḿnh vô duyên.
Trên lầu tiếng chuông đánh rộ
Dưới nhà việc trống đổ tàn canh
Em đây năm bảy người giành
Như cá ở chợ, dạ ai đành nấy mua
Yêu nhau nên phải ra đi
Đi sao t́m thấy cố tri mới đành
T́m anh tất cả thị thành
Tưởng rằng anh ở Hàng Mành không xa
Chữ t́nh ta lại gặp ta
Hàng Mành chẳng thấy t́m ra Hàng Ḥm
Phố thời bán những mâm son
Duyên kia sao chẳng vuông tṛn cùng nhau.
