Thư Mục

• Ca Dao
• Câu Đố
• Dân Ca
• Di Tích
• Lịch Sử
• Linh Tinh
• Nghệ Thuật
• Ngôn Ngữ
• Phong Tục
• Tín Ngưỡng
• Tục Ngữ/TN
• Văn Hóa

Tìm Bài Trong

Toàn Trang

Ca Dao Tục Ngữ bằng:

LÊ THỊ MINH

HÒ MIỀN NAM

NXB PHẠM VĂN TƯƠI, Sài Gòn, 1956

 

 

 

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc

Đất nào dốc bằng đất Nam Vang

Một tiếng anh than,

Hai hàng lụy nhỏ,

Anh có một mẹ già biết bỏ ai nuôi.

Nước chảy xuôi, cá buôi lội ngược.

Anh muốn thương nàng,

Biết được hay chăng?...

 

2. Thiên cao đằng đẵng,

Nguyệt chiếu phát hiện hằng,

Một ngày gặp mặt cũng bằng ba thu.

Trên xuân thu, dưới cũng xuân thu.

Có hò thì lựa, câu nhu bỏ mình.

Đôi ta gá ngãi (nghĩa) thình lình,

Phụ mẫu tôi chưa biết, phụ mẫu mình chưa hay.

Ngó lên trời thấy chín tầng mây,

Ngó xuống sông đầy, thấy ba con chạch lội,

Tiếc công anh chìm nổi lại đây,

Buồm căng gặp trận gió Tây khổ lèo.

 

3. Đá cheo leo, trâu trèo trâu trượt,

Ngựa trèo ngựa đổ .

Tiếc công lao khổ.

Tự cổ chí kim.

Mất em đi, anh khó kiếm khó tìm,

Cùng giả tỷ như cây kim mà lòn sợi chỉ.

Sao em không biết nghĩ suy,

Em ham nơi quyền quý, em không có nghĩ gì tới anh.

Hoa kia gió thổi lìa cành,

Mẹ cha ép gả, em đành chịu sao?

 

4. Thương ai ruột sắt, gan bào

Nghĩ ai tủi phận ba đào thở than.

Họa hổ họa bì nan họa cốt,

Tri nhân tri diện bất tri tâm (l)

Thuở xưa kia, anh không biết anh lầm

Bây giờ anh đã biết,

Sao nàng cầm chẳng buông.

 

5. Con cá đối nằm trên cối đá,

Con chim đa đa đậu nhánh đa đa.

Anh bảo em đừng có lấy chồng xa,

Mai sau cha yếu mẹ già,

Chén cơm đôi bữa, khay trà ai dưng?

 

6. Con chim nho nhỏ,

Cái mỏ xanh xanh.

Nó đậu trên cành,

Nó kêu anh Sáu hỡi;

Công cha nghĩa mẹ sinh thành,

ơn non nợ nước tình anh thế nào?

Thuyền quyên phải sánh anh hào,

Phụng hoàng đây có sánh bao với điều.

Chậu kiểng kia ai để bìm leo,

Gái khôn ai gá ngãi theo người loàn.

(1) Họa hổ... tri tâm: Vẽ cọp chỉ vẽ da, khó vẽ được cái xương cốt: việc biết

người chỉ biết mặt đâu biết được lòng dạ.

 

7. Con chim nho nhỏ,

Cái lông nó đỏ,

Cái mỏ nó vàng.

Nó kêu người ở trong làng,

Dừng ham lãnh lụa phụ phàng vải bô.

 

8. Ngó vô nhà nhỏ,

Thấy đôi liễn  đỏ .

Thấy bốn chữ vàng,

Thành suy chưa biết, thấy nàng vội thương.

Ngọc còn ẩn sĩ chờ nàng lớn khôn.

 

9. Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên,

Giang phong ngư hỏa đối sầu.miên.

Đêm khuya nghe tiếng khách thuyền quyên.

Hỏi thăm quân tử vượt miến đi đâu.

 

10. Em nghiêng tai trước gió,

Qua kể nhỏ cho em rành.

Đôi ta vướng sợi tơ mành,

Đó chẳng đành, đây anh cũng gắng.

Sóng ba đào mưa nắng chẳng nao.

 

11. Thủy để ngư, thiên biên nhạn,

Cao khả xạ đề, đê khả điếu.

Chỉ xích nhân tâm bất khả phòng.

E sau lòng lại đổi lòng,

Nhiều tay tham bưởi chê bòng lắm anh.

 

12. Gặp lúc trăng thanh gió mát,

Thú vui nào vui bằng thứ hát huê tình

Này bạn mình ơi!

Trời xui hội ngộ, hai đứa mình kết duyên.

 

13. Sông sâu sóng bủa láng cò,

Thương anh vì bởi câu hò có duyên.

Làm thơ chẳng biết cậy ai đem,

Cậy con chim nhạn nó đem cho mình.

Mình đau tương tư,

Tôi vái cho mình,

Vái cho mình mạnh, vô đình cúng heo.

Mình vái rồi tôi lại vái theo.

Vái cho lành mạnh mấy heo chẳng cần.

Phải gần năm ngoái thì gần,

Năm nay vái miễu cúng thần cũng xa.

 

14. Đêm nằm day mặt trở ra,

Ngày nay mới biết cô ba thương mình.

Mình giữ chữ trung chữ hiếu,

Còn thiếu chữ ân tình.

Đạo chồng nghĩa vợ sao mình vội mong.

Làm thơ giấy trắng cẩn phong,

Tình thương ngãi (nghĩa) nhớ ở trong thơ này.

 

15. Đôi ta chẳng đặng sum vầy.

Cũng như chim nhạn lạc bầy kêu sương.

Tôi xa mình cô bác đều thương.

Trên trời vân vũ, bốn ngọn dương xây vần.

Dầu cho lạc Tấn qua Tần,

Thương ai cũng để dành phần thương em.

Phụng hoàng đậu nhánh vông nem,

Phải dè năm ngoái cưới em cho rồi.

Ngã tư Chợ Gạo (l) nước hồi,

Tôi chồng mình vợ còn ngồi thương ai.

Phụng hoàng đậu nhánh cẩm lai,

Dặn lòng người ngãi chớ sai lời thề.

Ghe lê n ghe xuống dầm dề ,

Sao em không gửi thư về thăm anh.

 

16. Trông mây thấy cặp rồng xanh,

Thương mình thao thức năm canh khóc ròng.

Thỏ giỡn trăng, thỏ lại mắc vòng;

Mình có lâm nơi sinh tử, chốn loan phòng có tôi.

Sông Tiền Đường cá lội giao đuôi.

Kiều thương Kim Trọng giả như tôi thương mình.

 

17. Năm Thìn trời bão thình lình,

Kẻ trôi người nổi hai đứa mình còn đây.

Tơ hồng nay đã về tay,

Bà Nguyệt ở lại xe dây hai đứa mình.

Điệu (đạo) phu thê mình giữ trọn tình.

Để phụ mẫu hay đặng đánh mình đau tôi.

 

18. Nước Cửu Long sóng dồi cuồn cuộn;

Cửa Hàm Luông mây cuốn cánh buồm xuôi.

Bậu với qua hai mặt một lời.

Trên có trời, dưới có đất.

Ngãi trăm năm vương vứt sợ tơ mành.

Tử sanh sanh tử tận tình,

Dầu ai ngăn đón, tôi cứ mình tôi thương.

Cách bấy lâu mới gặp lại mình.

Khác chi vạn thọ gặp bình nước tiên,

Chưa chồng ở vậy cho nguyên..

Để anh dọn chiếc thuyền quyên rước về.

(1) chợ Gạo: Nay thuộc tỉnh Tiền Giang.

 

19. Chim bay về núi Biên Hòa,

Chồng đây vợ đó ai mà muốn xa.

Sự này cũng bởi mẹ cha,

Cho nên đũa ngọc mới xa mâm vàng.

Phải chi lên đến Thiên đàng.

Tôi xem sổ bộ, coi duyên nàng ra sao.

 

20. Đũa vàng đầu bịt đầu sơn;

Mấy lời bạn nói cám ơn quá chừng.

Đó xa nhân ngãi đó mừng,

Đây xa nhân ngãi như gừng xát gan.

Ngồi buồn nhớ bạn thở than.

Kiểng xanh sao héo hỏi nàng tại ai?

Cá nằm trong chậu sè đuôi,

Mình về ở bển cho tôi theo cùng.

 

21.Chợ Sài Gòn cẩn đá,

Chợ Rạch Giá cẩn xi môn (ciment)

Giã em ở lại vuông tròn,

Anh về xứ sở không còn ra vô.

Sách có chữ họa phước vô do,

Ung không minh nói tôi lo cho rồi.

Công cha ngãi mẹ đền bồi,

Còn lo một nỗi đứng ngồi với em.

Trăng rằm dọi xuống bên rèm.

Tường trăng là bậu bên thềm thướt tha.

Cây oằn là bởi tại hoa,

Qua thương nhớ bậu chẳng qua vì tình.

Thương nhau, thương dạng thương hình,

Thương lời ăn nói thương tình ngãi nhân.

Phải duyên Hồ, Việt cũng gần,

Trái duyên Tần, Tấn dầu gần cũng xa.

 

22. Mồ cha ai đốn cây bần,

Chẳng cho ghe cá đậu gần ghe tôm.

Một đằng anh thêu nên nhạn,

Một đằng anh mạng nên bông,

Anh ngó lên mây bạc trời hồng.

Thương em, anh muốn hỏi có chồng hay chưa?

 

23. Phải chi anh chưa vợ,

Hãy còn nợ còn duyên.

Em cũng cậy yên như thuyền cậy lái,

Ai ngờ phận trái như lái nghịch chèo.

Thôi anh phải giữ lấy lèo.

Chớ ham thả lỏng hiểm nghèo có khi.

Nói ra mực viết còn ghi.

Mai sau trắc trở việc chi còn tờ.

Tui đang đau khổ,

Bảo mình chờ bao năm.

Dù xa xa cách mấy năm,

Thì tôi cũng gởi thơ thăm bạn vàng.

Trâm xa vàng, vàng lại xa trâm,

Tôi xa người nghĩa lá gan thâm tím bầm.

 

24. Ngọn lang trắng, ngọn vắn ngọn dài,

Rau tần ô, lá dọc lá ngang.

Trái dưa gang, sọc đen sọc trắng.

Ngọn rau đắng trong trắng ngoài xanh.

Chim quyên uốn lưỡi trên cành,

Bớ em ở bạc ông trời nào đành để em.

 

25. Lộ bất hành bất đáo.

Chung bất đả bất minh (l)

Bây giờ tôi mới rõ sự tình,

Tại ba với má ở độc, hai đứa mình mới xa.

Ôm lòng sầu, khuya sớm vào ra,

Tai nghe trống điểm canh ba nhớ mình,

Phải chi phụ mẫu thuận tình,

Phụng loan sum hợp phỉ tình ước mơ.

Thương mình chép đặng bài thơ,

Chẳng thương mình giở từng tờ mình coi.

 

26. Trường đồ tri mã lực;

Sự cửu kiến nhân tâm. (2)

sen trong đầm lá xanh bông trắng,

Sen ngoài đầm bông trắng lá xanh.

Chim khôn lót ổ lựa nhành,

Gái khôn tìm chỗ trai lành kết duyên.

Vô dược khả y khanh tướng bệnh,

Hữu tiền nan mãi tử tôn hiền.

Bạc muôn khó chuộng bạn hiền sánh đôi.

Ở trên trời có ngôi sao Bắc Đẩu,

Ở dưới hạ giới có con sông Giang hà,

Sông Giang hà chảy ra biển rộng

Bắc đẩu tinh quay ngõng chầu trời,

Tôi thương mình lắm mình ơi,

Biết sao kể nỗi khúc nhôi ớ mình!

(1) Lộ bát... bất minh: Đường không đi không đến. chuông không đánh

không kêu.

(2) Trường đồ... 'thản tâm: Đường dài mới biết sức ngựa, gặp sự đớn đau

mới biết lòng người.

 

27. Trời mưa nóng đất,

Cá cất lên đồng.

Thuở xuân xanh không gặp,

Để có chồng gặp anh.

Em ở nhà nền đúc đá xanh.

Lên xe xuống ngựa, chớ quên anh là chồng.

 

28. Tiền tài như phấn thổ,

Nhân ngãi trọng thiên kim.

Anh thương em anh kiếm anh tìm,

Phụng hoàng cắn bức thư đem,

Kêu em thúc dậy để xem thư nầy.

 

29. Tay chùi nước mắt ướt mem,

Tại anh chậm bước nên em có chồng.

Đêm năm canh luống những phập phồng,

Ruột gan nùi rối, nước mắt hồng tuôn rơi.

Ở chàng quân tử kia ơi!

Cửa song lan sớm mở tối gài,

Em đứng trong than thở,

Anh đứng ngoài thở than.

Màn rồng một bức che ngang,

Nỗi lòng kể mấy quan san hai đứa mình.

 

30. Nhện sa trước mặt thình lình,

Chiều nay phản bội gởi mình lại đây;

Trăng tà trăng ngã về Tây,

Người buồn người ngã đêm nay gối sầu.

Trông sao Bắc đầu, Nam tào;

Hỏi coi duyên nợ ra sao hai đứa mình.

 

31. Tay cắt tay sao nỡ,

Ruột cắt ruột sao đành.

Mấy khi mà gặp con bạn lành,

Trách trời vội sáng mới tan tành đôi ta.

Nhị nhân đối khẩu giao hòa,

Hò chơi chồng vợ, tối về người dưng.

Đóm bò miệng chậu sáng trưng,

Thấy mình có nghĩa lòng ưng đã đành,

Hai đứa mình đành, phụ mẫu cũng đành,

Phụ mẫu đâu nỡ dứt duyên lành của con.

Tai nghe trống điểm lầu son.

Sầu tình một bữa héo hon nỗi lòng.

Mình không thương hỏi việc bao đồng,

Lộ dương ông Chánh biểu dân trồng chớ ai.

 

32. Đèn treo cột đáy, ..

Nước chảy cột đèn rung. ' .. .

Anh thương em thảm thiết vô cùng,

Biết cha với mẹ có bằng lòng hay không

 

33. Đèn treo trong quán,

Tỏ rạng bờ kinh.

Em có thương anh.

Em nói thật tình,

Kẻo anh lên xuống một mình bơ vơ.

 

34. Lúc em bước chân ra,

Má ở nhà có dặn.

Công sanh thành là nặng,

Điều tình ái là khinh.

Hãy đừng tham sắc đắm tình,

Lánh xa tửu điếm trà đình chớ vô.

 

35. Trái cau nho nhỏ,

Cái vỏ vân vân,

Nay anh học gần,

Mai anh học xa.

Anh hứa lời sao chẳng lại qua,

Trách ai đem dạ tây tà bỏ nhau.

Nhắc đến nhau lòng lại càng đau,

Cùng nhau đan díu buổi đầu,

Giờ đây sao khiến phai màu nhụy tan.

Anh ra đi giọt lệ em hai hàng,

Tình lang ơi!

Đêm đông lạnh lẽo phòng loan em buồn.

Trách ai đặng cá quên nơm, '

Vô ơn đèn nọ gặp hôm sáng trời.

Sống mà chẳng đặng một nơi,

Cũng liều một thác cho rồi tấm thân.

Chẳng qua duyên phận số phần.

Căn duyên thiên đình chẳng gần thời thôi.

Vắng tiếng tăm kêu chẳng thấu trời

Hỏi thăm duyên số đổi đời tại ai? ~

 

36. Trên rừng có cây bông kiểng,

Dưới biển có cá hóa long.

Anh đi lục tỉnh giáp vòng,

Tới đây trời khiến đem lòng thương em.

Nhớ em tưởng bóng ngày đêm,

Nhớ rằng em trắng má em đỏ hồng.

Nhớ em vắng vẻ cô phòng,

Một mình vò võ đêm đông lạnh lùng.

Nhớ em lụy nhỏ ròng ròng,

Xe duyên thẳng đặng đau lòng trời ơi.

Chỉ còn đêm nữa mà thôi,

Giã từ em ở lại, anh hồi cố hương.

 

37. Đoạn sầu mình dễ thở than,

Sầu tôi khác thể nhang tàn đêm khuya,

Buồn rầu muốn bỏ ra đi,

Sợ em thết hiếu lỗi khi sanh thành.

Dứt đi thì dạ không đành,

Mà xa nhân ngãi như chỉ mành thắt gan.

 

38. Tửu lăng hồng nhân diện,

Tài năng động nhân tâm.

Thế gian miệng nói không lầm,

Lụa tay vóc trắng vụng cầm cũng đen.

 

39. Nước có khi trong khi đục,

Người có kẻ đục kẻ thanh.

Hễ con cá khôn lựa vịnh, con chim khôn lựa cành.

Mặc ai nay dỗ mai dành,

Bền lòng quân tử tánh lành chẳng xiêu.

 

40. Nhân tham tài tắc tử,

Điểu tham thực tắc vong.

Ban sơ ai dễ rõ lòng,

Lửa kia dù nóng, vàng ròng chẳng nao.

 

41. Lưỡi Trương Nghi dù bén,

Miệng TÔ Tần dù lanh.

Bây giờ em đã quyết với anh,

Dầu hai ông mà tái thế, dỗ dành cũng chẳng xiêu.

Ô thước kỳ hình nhi thiên lý,

Ai ai có trí bằng trí Khổng Minh.

Gương linh gá nghĩa mặc tình,

Chừng nào gá nghĩa cựu tình sẽ thương.

 

42. Phàn Lê Huê sa mê Thái tử,

Oán thù dữ còn đổi ra hiền.

Huống chi em là phận thuyền quyên,

Chẳng qua căn số định giận phiền uổng công.

 

43. Phú tắc cộng lạc,

Bần tắc cộng ưu.

Hoạn nạn tương cứu,

Sinh tử bất ly.

Bây giờ em đặng chữ vu quỉ.

Em ham nơi quyền quý,

Em xá gì nghĩa anh.

 

44. Lầu nào cao bằng lâu ông Chánh.

Bánh nào trắng bằng bánh bò bông.

Đạo nào sâu bằng đạo vợ chồng,

Đêm nằm nghĩ lại, nước mắt hồng tuôn rơi.

 

45. Tiết Nhân Quý lấy Ma Thiên Lãnh,

Lấy bạch giáp, bạch bào.

Em gặp mặt anh,

Sao không hỏi không chào,

Hay là em đã có chốn sang giàu hơn anh.

 

46. Đêm thổn thức ngồi khêu đèn phụng,

Canh sang năm gần lục khúc rồng,

Trách ai ở chẳng hết lòng.

Phụ tình gần gũi có chồng xa xôi.

 

47. Đêm thanh gió mát,

Nghe đó hát, tôi thương tấm lòng. (l)

Gặp mặt em là bán lộ trình,

Nếu chẳng gần nhau một phút lửa tình thiêu gan.

 

48. Dầu xa nhân ngãi,

Tôi cũng đợi quân tử trần.

Gối luông niệm trượng, chẳng đặng gần thì thôi.

Liệu bề sánh chẳng đặng đôi,

Thời ra sông cái thả trôi như bè.

(1) Dị bản... Nghe đó hát. đây thỏa tấm lòng.

 

49. Rồng chầu ngoài Huế,

Ngựa tế Đồng Nai.

Nước sông trong sao lại chảy hoài,

Thương người xa xứ lạc loài tới đây. (l)

 

50. Nhập sơn cầm hổ dị,

Khai khẩu cố nhân nan (2)

Đến đây anh mở miệng ngỡ ngàng,

Lạ người, lạ mặt, lạ làng khó phân.

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

Kỹ Thuật Truy Tầm

Sưu tầm Nhạc Dân Ca