|
-
Cái Tinh Thần Đặc Biệt Của Tiếng Việt
-
BS NGUYỄN HY VỌNG
sưu tầm & tản mạn
Theo các nhà ngữ học
th́ tiếng Mỹ là thứ tiếng nói vay mượn rất nhiều từ ngữ của các
tiếng khác trên khắp thế giới, v́ vậy mà nó rất dồi dào và sống động,
nó là tiếng nói số một của loài người hiện nay
Theo
tôi th́ tiếng Việt cũng không thua kém chi.
Nó đang đứng thứ 12 về số đông
người nói [83 triệu] và đang lan ra khắp thế giới tự do từ cái biến
cố 1975.
Nó có một nguồn gốc rất là đa
dạng v́ qua 2,3 ngàn năm nó đă mượn rất nhiều tiếng Tàu mà xài, rồi
gần đây lại c̣n mượn hàng trăm tiếng một của Pháp mà nói, bây giờ đă
trở thành tiếng Việt rồi, thí dụ như béret, kaki, kilo, gara, accu,
v.v… Các bạn có thể kể ra vài trăm tiếng như thế
Hiện nay tiếng Việt lại c̣n
đang dùng rất nhiều tiếng Anh Pháp Mỹ vay mượn như computer,
battery, charge, v,v,, mượn như thế sau này một thời gian sẽ Việt
hoá và trở thành tiếng Việt luôn.
Đó là một điều hay, rất hay,
tiếng Việt dồi dào thêm, có thêm nhiều cách nói, nhiều ngữ vững,
nhiều cách phô bày tư tưởng.
Nhưng ta nên để ư rằng dù có
nói bao nhiêu thứ tiếng khác nhau đi nữa, ta cũng chỉ có một thứ chữ
abc hiện nay để viết, ta không c̣n viết chữ Nôm nữa, ta không c̣n
viết chữ Tàu nữa, ta không c̣n biết chữ khoa đẩu là chữ ǵ nữa, và
sẽ không bao giờ.
Như trong câu nói sau đây :
cho xe vô gara, rồi check giùm cái b́nh điện, nếu hết charge th́ câu
điện giùm, vô nhà coi công tơ [compteur] tháng này tiền nước bao
nhiêu. Có đến 6 ngôn ngữ khác nhau của cả thế giới trong câu nói
ngắn đó mà ta không ngờ ! [Việt, Tàu, Pháp, Anh, Mỹ]
Một chuyện lạ hơn nữa là, cách
đây mấy ngàn năm, ngoài tiếng Tàu ra, ông bà ta c̣n dùng và xài
không biết bao nhiêu là tiếng nước ngoài ở Đông nam Á châu mà ta cứ
tưởng đâu là tiếng Việt của ta, không ngờ đó là tiếng nói của biết
bao ngôn ngữ láng giềng, mà lại không phải là tiếng Tàu.
Thí dụ ta nói tha thiết thiết
tha đó là tiếng Thái
vắng vẻ, đó cũng là tiếng Thái
luôn
đủng đỉnh, vâng, cũng là tiếng
Thái !
vơ vẩn vẩn vơ, đó là tiếng Lào
đó bạn oi
chân tay, chân mây. nó là
tiếng Khmer đó
một ngày, một hai ba bốn năm,
đó cũng là tiếng Miên luôn !
Cụ Nguyễn gia Thiều cách đây
gần 200 năm đă viết :
"Trẻ tạo hoá đành hanh quá
ngán"
[đành hanh là tiếng gốc Chàm
đó bạn ơi, có nghĩa là ganh ghét, ganh tị]
Cụ Nguyễn Trăi cách đây gần
600 năm nói:
Tuy rằng bốn bể cũng anh tam,
[Đó là tiếng Mă lai hiện nay
đó bạn ơi, có nghia là thằng em trai]
Hay là : Hai chữ công danh
tiếng vả vê
Đó là tiếng Lào xưa đó, vả vê
có nghĩa là trống vắng, mà bây giờ người Việt không c̣n ai nói nữa
Người Việt nói cái dùi cui hay
đùi cui th́ 250 triệu người Indonesia và Malay cũng nói là đulkul …
y hệt!
Hai tiếng Nôm na mà ai cũng
cho là Nôm là Nam , vậy th́ na là ǵ ? mọi người đều lờ đi !
Thật ra, Nôm và na đều có
nghĩa gốc là xưa, cũ, lâu đời…đă có từ lâu.
[Các tiếng Lào Thái Khmer đều
có ghi hai tiếng "nôm na" và đều giải thích như vậy]
Tiếng Nôm là tiếng nói xưa của
người nước ta, đă nói như vậy từ lâu, truớc khi ông bà ta gặp người
Tàu.
C̣n nhiều nữa, rất nhiều nữa,
cả thảy 27 ngàn 400 tiếng Việt như vậy, ta đă cùng nói cùng xài
chung, dùng chung, của không biết bao nhiêu là ngôn ngữ anh em chung
quanh ta, đến nỗi là không có một tiếng Việt nào mà lại không có
chung đồng nguyên [gốc gác] với một vài ngôn ngữ khácở miền Đông nam
Á này
Các tiếng nói Đông nam Á
[Khmer, Lào, Thái, Chàm, Malay, Indonesia, Nùng, Hmong Bahnar, Rhade,
v.v.. bao bọc tiếng Việt trong một ṿng dây thân ái của t́nh anh
emngôn ngữ chung gịng chung họ hàng mà chúng ta không ngờ đến đó
thôi.
Nhưng tiếng Việt có một điểm
rất lạ, dễ th́ dễ mà khó cũng thật là khó, v́ ta tưởng là ta viết
đuợc tiếng Việt là ta hiểu được tiếng Việt ,
Thật ra ta không hiểu tiếng mẹ
đẻ của chúng ta nó ra làm sao cả :
- ta nói đau đớn mà ta không
hiểu đớn là ǵ, [đớn là tiếng Mon có nghia là đau cái đau của ḷng
ḿnh]
- ta nói rộn rịp mà không hiểu
rịp là ǵ, [rịp là bận việc], gốc tiếng Lào Thái đó bạn ơi
- ta nói săn sóc , chăm sóc mà
ta chẳng hiểu săn là ǵ mà sóc là ǵ. Săn là theo dơi, sóc là sức
khoẻ # health [gốc Sanskrit / Pali đó]
Có cả thảy chừng 10 ngàn tiếng
Việt gốc gác như thế !
Thành thử dù cho ta có biết
viết chữ Nôm, hay chữ Tàu đi nữa, ta vẫn không thể nào bíết ư nghĩa
của mỗi từ ngữ trong tiếng Việt của ta đâu!
Biết thêm vài ba ngàn tiếng
Pháp, tiếng Anh, chữ Tàu chữ Nôm th́ cũng tốt thôi, ta sẽ trở thành
một thứ học giả "bất đắc dĩ", nhưng đừng tưởng rằng như vậy là đă
hiểu thông suốt tiếng Việt.
Cái này đ̣i hỏi phải có một
tŕnh độ và khả năng hiểu biết ư nghĩa nguồn gốc của mỗi chữ mỗi âm,
mỗi từ trong tiếng Việt mà con số lên đến gần 10 ngàn tiếng đơn như
vậy.
Chỉ có một cách qua được cái
khó khăn vuợt bực đó.
Đó là phải có một bộ từ điển
nguồn gốc tiếng Việt, tham khảo khắp cả 58 thứ tiếng lớn nhỏ ở nam Á
châu, từ tiếng Thái Lào, Khmer, Miến, Malay, Indonesia cho đến những
tiếng nói thiểu số với vài ba trăm ngàn người, tiếng Muờng, tiếng
Nùng, tiếng Hmong, tiếng Chàm …Chúng nó đều có đóng góp âm thanh,
giọng nói và ư nghĩa gốc gác, hay làm nguồn cội ban đầu cho mọi từ,
mọi ngữ trong tiếng Việt.
Và đó là bộ Từ điển nguồn gốc
tiếng Việt, sắp xuất bản mà chúng tôi xin phổ biến truớc một ít từ
ngữ nguồn gốc Việt để các bạn và quư vị xem cho vui.
BS Nguyễn Hy Vọng
Post ngày:
12/08/18 |