|
Đền Bạch Mă
Đền Bạch mă ngự tại xă Vơ Liệt,
huyện Thanh Chương. Đền được dựng từ giữa thế kỷ XV, thờ vị tướng
trẻ Phan Đà thời Lê. Từ nhỏ Phan Đà dũng trí hơn người, có biệt tài vơ
nghệ cung kiếm, khiến người người mến phục. Thời đó, nước ta bị giặc
Minh đô hộ. Phan Đà sớm có ḷng yêu nước căm thù giặc. Ông đă thành lập
được một đội quân trẻ, khoẻ có đủ nghĩa khí. Năm 1424, nghĩa quân Lam
Sơn do Lê Lợi lănh đạo tiến vào Nghệ An lập đại bản doanh. Phan Đà đă
đưa toàn bộ đội quân của ḿnh gia nhập nghĩa quân Lam sơn và nhiều lần
lập được chiến công to lớn. Phan Đà thu được của giặc một con ngựa trắng
quư có biệt danh là “Thiên lư mă”. Từ đó, mỗi khi ra trận, ông thường
cưỡi ngựa trắng, mặc giáp trụ trắng tung hoành giữa trận mạc. Tên tuổi
uy danh của ông lẫy lừng khắp nơi. Nhân dân kính cẩn gọi ông là thần
Bạch Mă.
|
|
Đền Bạch Mă có giá trị kiến trúc nghệ thuật cao. Đền chính
gồm năm toà với đầy đủ tam quan, nghi môn, tả vu, hữu vu, hạ điện, trung
điện và thượng điện, được bố cục hài hoà tạo nét uy nghiêm, tôn kính.
Hầu hết các chi tiết gỗ đều được chạm trổ, điêu khắc công phu với đề tài
trang trí: cá hoá rồng, phượng ngậm cuốn thư, lưỡng long chầu nguyệt...
Trong đền c̣n lưu giữ nhiều hiện vật quư hiếm: nhà vàng, nhà bạc, bộ lục
lạc bằng đồng (38 cái), tượng chim Phượng sơn son thiếp vàng...
Lễ hội đền Bạch Mă hàng năm được tổ chức vào hai kỳ: lễ tế
Bạch thần vào 15/3 âm lịch; lễ tế Điển 13/6 âm lịch.
Năm 1995, đền Bạch Mă đă được nhà nước xếp hạng di tích lịch
sử văn hoá kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. |
