Thư Mục

• Ca Dao
• Câu Đố
• Dân Ca
• Di Tích
• Lịch Sử
• Linh Tinh
• Nghệ Thuật
• Ngôn Ngữ
• Phong Tục
• Tín Ngưỡng
• Tục Ngữ/TN
• Văn Hóa

Tìm Bài Trong

Toàn Trang

Ca Dao Tục Ngữ bằng:

Hồ Ba Bể: Truyền thuyết xa xưa về biển hồ trên núi

Ai đã một lần đến Ba Bể đều không khỏi ngỡ ngàng thán phục trước vẻ đẹp nguyên sơ thơ mộng và huyền bí của một hồ trên núi. Tuy nhiên không ai có thể giải thích rõ ràng vì sao giữa trùng điệp núi đá vôi lại có một vùng nước mênh mông dài hơn 8km thế này.

Truyền thuyết về hồ Ba Bể

Theo truyền thuyết, Đại Hồng Thủy là sự trừng phạt của Thần linh đối với sự suy đồi và độc ác của loài người. Trong biến cố lớn lao đó hầu hết con người đều bị tiêu hủy, chỉ có rất ít những người tốt là được lưu lại. Ở Việt Nam, sự tích hồ Ba Bể cũng liên quan đến sự trừng phạt với con người qua trận đại hồng thủy.

“Ngày xưa, ở vùng Bắc Kạn, mỗi năm dân làng Nam Mẫu đều có tổ chức lễ cúng Phật lớn, gọi là lễ Vô Giá. Dân chúng khắp miền quay về tựu lại rất đông. Một hôm, có một bà lão bệnh cùi đến làng để xin ăn. Quần áo bà rách rưới, tả tơi. Người bà có mùi hôi hám, rất khó chịu, khiến mọi người phải lánh xa.

Bà lão cùi hủi này đến nhà nào xin ăn đều phì phào mấy tiếng đói lắm các ông các bà ơi, nhưng bà lão đi đến đâu cũng đều bị xua đuổi. Người ta sợ bà lây bệnh cùi hủi.

Tuy nhiên, có người biết động lòng thương hại. Đó là một người đàn bà goá, ở với con trai. Bà không kinh tởm, kêu bà lão vào nhà cho ăn uống no đủ. Sau đó, bằng lòng cho bà lão ăn mày ngủ nhờ một đêm, ở góc vựa lúa, trong lều.

Đến nửa đêm, hai mẹ con bỗng giật mình thức giấc, nghe có tiếng động ầm ầm dữ dội từ phía vựa thóc. Mở cửa vựa thóc ra, không thấy bà lão cùi đâu, mà là một con giao long lớn uốn mình ầm ầm như tiếng sấm, đầu gác lên giường đuôi thò xuống đất. Hai mẹ con kinh hãi trở ra, thao thức, lo sợ, không ngủ được nữa. Đến sáng, thấy bà lão đi ra từ vựa thóc, nói:

Tôi thật sự không phải là người, tôi là một con giao long, chỉ giả dạng ăn mày để thử lòng từ thiện của tín hữu nam nữ đến làng Nam Mẫu lễ Phật. Tất cả mọi người đều xua đuổi tôi, ngoại trừ hai mẹ con nhà cô. Họ đều là khẩu Phật tâm xà, sẽ không tránh khỏi hình phạt của bề trên đã giao phó cho tôi thi hành, đó là một trận đại hồng thủy. Tôi cho hai mẹ con nhà cô gói tro này hãy rãi quanh nhà để tránh khỏi kiếp nạn này. Còn hai mảnh vỏ trấu này sẽ giúp mẹ con nhà cô cứu người.

Nói xong, bà lão liền biến mất. Qua ngày hôm sau, trong lúc mọi người đang chen nhau đến dự lễ Phật giữa làng, bỗng nhiên, gần đó có một cái ống nước bị vỡ và làm cho nước tràn vào làng. Người ta trèo lên mái nhà, trèo lên cây. Nhưng nước cứ dâng tràn đầy lên mãi, ngập cả những nóc nhà và cây cao. Tất cả mọi người đều bị chết ngộp, trừ hai mẹ con bà goá kia vì nước dâng tới đâu thì mảnh đất nhà bà lại được nâng cao hơn, bà thả hai mảnh vỏ trấu xuống nước lập tức biến thành hai chiếc thuyền. Mặc cho mưa to gió lớn,hai mẹ con chèo thuyền đi cứu người.”

Những chiếc thuyền độc mộc trên hồ Ba Bể gợi nhớ tới thuyền làm từ mảnh vỏ trấu của mẹ con bà Góa tốt bụng năm xưa (ảnh: kinhtenongthon.com.vn)

Hai mẹ con bà góa nhờ có hai mảnh vỏ trấu làm thuyền bất chấp mưa to nước lớn đã bơi thuyền đi vớt mọi người, rồi chạy thoát lên một mỏm núi. Tại đó, họ dựng một gian nhà nhỏ sinh sống. Nơi này, về sau trở thành một ngôi làng đông đúc, và ngày nay vẫn có tên là làng Năm Mẫu.

Còn thung lũng bị nước tràn ngập thì hoá thành 3 cái hồ mênh mông như biển, nên người ta gọi là hồ Ba Bể. Nước ở ba hồ lưu thông nhau, nhưng ghe thuyền không thể đi được từ hồ này sang hồ kia, vì có các đập đá lớn ngăn trở. Hồ rộng bát ngát, nước trong xanh như ngọc bích, nổi bật giữa núi rừng hùng vĩ. Giữa hồ là một hòn đảo nhỏ, người địa phương gọi đó là gò Bà Góa.

Ba Bể ngày nay

Ba Bể ngày nay thuộc địa phận xã Nam Mẫu huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, cách Hà Nội khoảng 220km. Người dân địa phương gọi Ba Bể là Slam Pé, nghĩa là ba hồ. Tên gọi xuất phát từ việc hồ là nơi tụ lưu của ba nhánh sông Pé Lầm, Pé Lù, Pé Lèng.Hồ Ba Bể rộng 500 ha, có độ sâu trung bình 17-23m, đáy hồ được phủ một lớp đất sét dày 200m. Ba Bể là một trong 20 hồ nước ngọt lớn nhất thế giới.

Các nhà địa chất thì giải thích rằng, chừng hai trăm triệu năm trước, vào cuối kỷ Cambri, do biến động địa chất của vỏ trái đất, nên đã tạo ra chiếc hồ quý giá. Nhưng có một điều kỳ lạ là từ xa xưa, nước hồ vẫn cứ ngăn ngắt xanh trong như nước mưa, mùa lũ, hai con sông Tà Hán và Chợ Lên có đổ nước đục vào thì vẫn không làm cho nước hồ bị đục đi, cứ như nó đã được lọc ngay từ cửa sông vậy (trong khi sông Văn Úc lại cứ làm cho nước biển Đồ Sơn ngầu lên).

Và mặc dù nằm trên các dãy núi “lưng chừng trời”, địa hình caxtơ với quá nhiều hang động và kẽ nứt thoát nước khổng lồ, hồ Ba Bể vẫn tồn tại mấy trăm triệu năm qua quả thực là sự nhiệm màu.

Giữa trùng điệp núi đá vôi lại có một vùng nước mông mênh như biển hồ treo trên núi – (Ảnh: sinhthaibabe.com)

Giữa mênh mông của hồ nước, có một hòn đảo nhỏ xinh xắn nằm giữa hồ 1 Pé Lèng của Ba Bể. Đảo được tạo thành bởi những phiến đá to nhỏ, xếp chồng lên nhau, cây cối trên đảo xanh tốt quanh năm, rễ cây buông xuống ôm lấy những phiến đá, nhìn xa đảo như một hòn non bộ giữa mặt hồ rất đẹp. Với người dân địa phương từ đời này sang đời khác, gò Bà Góa được coi là miếu thờ hai mẹ con người đàn bà tốt bụng năm xưa.

Gò bà góa (ảnh: hoangviettravel.vn)

Mặt hồ trong xanh như ngọc bích, phẳng lặng như tấm gương soi khổng lồ in bóng núi đá, mây trời. Không chỉ mang vẻ đẹp của một hồ giữa lưng chừng núi mà nơi đây còn có hệ thống phức hợp ao, động, thác, khiến Ba Bể trở thành viên ngọc không tì vết nổi bật giữa núi rừng hùng vĩ của miền thượng du Bắc Việt.

Từ sáng sớm mờ sương, mặt hồ trắng bạc mênh mông, những chiếc thuyền độc mộc lướt nhẹ như ru, như hiện ra từ miền cổ tích.

Thuyền độc mộc là đặc sản du lịch của vùng này. Gọi là độc mộc nghĩa là cả chiếc thuyền chỉ làm duy nhất bằng một khúc gỗ. Cứ đinh, lim, sến, táu, chai, nghiến mà hạ xuống. Cây to thì được thuyền to. Vì vậy thuyền độc mộc rất dài, mà chiều ngang thì rất hẹp, thường chỉ chở được hai người.

Từ xa xưa, bà con đã sống chủ yếu bằng nghề chăn nuôi và đánh bắt cá trên lòng hồ, nên con thuyền gắn liền với từng người, từng gia đình. Người ta còn cho rằng, sau trận đại hồng thủy vẫn lưu lại trong ký ức, nhớ đến hai mảnh vỏ trấu làm thành thuyền giúp người ta qua cơn hoạn nạn, nên người dân ở đây rất coi trọng chiếc thuyền. Ngay từ bé, lũ trẻ đã được cha mẹ dạy cho làm quen với nước, dạy bơi thuyền và dạy đánh bắt cá. Người phụ nữ Tày Ba Bể chèo thuyền cực giỏi.

Xã Nam Mẫu ngày nay chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày sinh sống với những ngôi nhà có kiến trúc cổ theo kiểu nhà sàn nằm dựa lưng vào vách núi, soi bóng xuống mặt hồ nước xanh. Người dân nơi đây vẫn còn giữ gìn được nhiều giá trị văn hóa, phong tục truyền thống như các điệu hát Then, sli, lượn… với những lễ hội mang màu sắc tâm linh: Lễ cầu mùa, cầu mưa, lễ hội đua thuyền độc mộc, lễ mừng thọ cho người già, lễ mừng đầy tháng con…

Người dân nơi đây cởi mở và thân thiện, và có lẽ từ trong ký ức xa xôi của họ họ đều nhắc mình cần phải sống tốt hơn và không được ghẻ lạnh với người bệnh tật khốn khó.

Bản làng bên hồ nước xanh (ảnh: qdnd.vn)

Mộc Lan

Post ngày: 12/08/18 

Nguồn: Internet

Hồ Ba Bể

Thành Phương

Dù chỉ đến Ba Bể một lần bạn sẽ có được niềm vui kỳ lạ. Bởi vì Ba Bể là một trong 500 cái hồ trên thế giới cần được đặc biệt bảo vệ, là "Viên ngọc xanh" quý giá của Việt Nam đang được UNESCO xét duyệt để công nhận là di sản văn hoá của toàn nhân loại.

Đó là một cái hồ gồm 3 nhánh lớn: Pé Lầm, Pé Lù, Pé Lèng có diện tích tổng cộng 5 km², độ sâu từ 25 đến 35 mét, nằm vắt vẻo trên độ cao 150 mét so với mặt biển ở vùng núi đá vôi thuộc xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, cách Hà Nội khoảng 220 km theo đường bộ.

Ô tô đậu giáp bờ hồ Pé Lầm. Đông người thì thuê một thuyền gỗ lớn có gắn máy, ít người và ưa mạo hiểm thì thuê một hoặc vài chiếc thuyền độc mộc do các cô gái Tày áo xanh uyển chuyển chèo lái từ một đến hai ngày là bạn sẽ có một cuộc du ngoạn lý thú và bất ngờ.

Điều bất ngờ đầu tiên là ngay trong hồ Pé Lầm lại có một cái hồ nhỏ nhưng nằm trên một hòn đảo và mang cái tên đầy màu sắc huyền thoại: Ao Tiên. Tại đây, bạn có thể thoả thuê tắm mát song bạn sẽ chẳng thể nào hiểu được vì sao ở tít trên đỉnh núi đá vôi cao hơn mặt hồ khoảng 100m mà nước Ao Tiên vẫn đầy ắp trong veo.

Ở Pé Lù, nếu đúng vào các ngày từ mồng 7 đến 10 tháng Giêng Âm lịch, bạn sẽ không thể không ghé thuyền vào đảo An Mã dự Hội xuân Ba Bể cùng dân làng náo nức cổ vũ cho các trò chơi dân gian truyền thống như thi bơi thuyền độc mộc, bịt mắt bắt dê, chọi bò, đấu vật, ném còn giao duyên...

Đến Pé Lèng, bạn nhớ ghé thăm đảo Pò Giả Mải - tức Gò Bà Goá, nơi đặt tấm bia đá niên hiệu Khải Định thứ 9 (1925) ghi lại truyền thuyết về sự hình thành Ba Bể - một câu chuyện xúc động đề cao lòng nhân ái của con người.

Từ Pé Lèng chảy xuôi chừng 800 mét, dòng sông Năng xuyên qua khối núi đá vôi Lũng Nham tạo ra Động Puông dài 300 mét cao 30 mét, nhũ đá muôn hình vạn trạng, huyền ảo, lung linh.

Rời Động Puông, thuyền lướt êm qua bản Tàu, bản Cắm đến bản Húa Tạng thì dòng sông Năng bị hàng trăm tảng đá lớn chặn lại khiến nó phải tách ra nhiều dòng nhỏ, chảy xiết, tạo thành thác Đầu Đẳng hùng vĩ. Thác dài tới hơn 1.000 mét, tạo thành ba bậc, bậc trên chênh với bậc dưới từ 3 đến 4 mét theo chiều dài. Bao nhiêu mệt nhọc trong quá trình đi đường được khí mát từ thác nước toả ra, xua tan, con người bỗng trở nên sảng khoái.

Từ trên cao nhìn xuống, dòng sông Năng, sông Chợ Lèng, suối Tả Han, suối Nà Phòng... như những dải lụa mỡ gà óng ả, uốn lượn ven hồ, quanh năm cung cấp nước để mặt hồ luôn đầy ắp, xanh trong, trong đến mức bằng mắt thường bạn có thể nhìn thấy nhiều loại thực vật thuỷ sinh nằm sâu trong nước.

Cả một phức hệ bao gồm hồ, sông, suối, núi rừng, hang động đã giữ cho nước hồ Ba Bể có nhiệt độ trung bình cả năm 22^oC ấm áp về mùa đông, mát mẻ về mùa hè để Ba Bể là nơi nghỉ ngơi du ngoạn lý tưởng 4 mùa của khách thập phương.

Ba Bể càng đẹp hơn bởi tài nguyên rừng phong phú, đa dạng. Các nhà khoa học trong và ngoài nước đã phát hiện trong lòng hồ có 87 loài cá nước ngọt đặc trưng của vùng đông bắc Việt Nam, trong đó có các loài quý hiếm như cá chép kình, rầm xanh, anh vũ và cá lăng. Trên rừng, đã phát hiện 620 loài thực vật (có nhiều loại gỗ quý: đinh, trai, nghiến, lát..), 38 loài thú, 111 loài chim, 100 loài bướm, 18 loài bò sát... Trong đó có các loài đặc hữu: trúc dây, tảo đỏ, voọc mũi hếch, voọc đen má trắng; các loài quý hiếm được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam: phượng hoàng đất, gà lôi, công trĩ, hươu xạ, gấu ngựa, báo hoa mai...

Ba Bể còn là nơi ẩn chứa kho tàng văn hoá nghệ thuật truyền thống lâu đời, phong phú và độc đáo: truyện thần thoại cổ tích, ca dao, dân ca, nhạc cụ dân tộc với các làn điệu hát lượn ới, hát lượn then, slương, lượn soi.. Dù bạn nghỉ qua đêm ở đâu - khách sạn trong khu trung tâm vườn Quốc gia Ba Bể hay một ngôi nhà gỗ khang trang, thoáng mát, ở các bản làng nằm rải rác ven hồ - bạn đều có thể được nghe đàn, nghe hát. Những tiếng đàn, lời hát làm say đắm lòng người, và người đàn, người hát chẳng phải ai xa lạ mà chính là các cô gái Tày áo xanh, xinh đẹp duyên dáng đã chèo thuyền độc mộc đưa du khách trên hồ, hay là người đầu bếp tài ba, tác giả của những món ăn "dân tộc", "đặc sản" mà bạn đã may mắn thưởng thức; Và cũng có thể bạn đã suýt xoa khâm phục khi chiêm ngưỡng một tấm thổ cẩm rực rỡ do chính cô dệt lên tại bản Bó Lù, cách bến thuyền phía tây chỉ vài trăm mét.

Đã bao đời nay, khi nói đến thắng cảnh nổi tiếng này người ta không thể không nhắc đến hình ảnh tuyệt vời của các cô gái Tày xinh đẹp:

"Bắc Kạn có suối đãi vàng, Có hồ Ba Bể, có nàng áo xanh".

Vườn quốc gia Ba Bể

Ba Bể là hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất ở Việt Nam và từ lâu đã trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều du khách. Điều này, cùng với sự có mặt của nhiều loài thú quý hiếm, đặc biệt là Voọc đen má trắng, đã dẫn đến quyết định thành lập Vườn quốc gia Ba Bể - Vườn quốc gia thứ tám ở Việt Nam - vào năm 1992.

Mặc dù có các cánh rừng bao quanh trải dài sang tận phía Nam Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang với nhiều loài động vật đang bị đe dọa như Vạc hoa, diện tích thực sự của vườn chỉ có hơn 7.000 ha, và như vậy Ba Bể là khu bảo vệ có diện tích nhỏ nhất trong số các khu bảo vệ đang diễn ra các hoạt động của dự án PARC.

Nét nổi bật nhất của Vườn quốc gia chính là hồ Ba Bể, được bao bọc bởi các cánh rừng trên núi đá vôi, và là nơi trú ngụ của nhiều loài cá nước ngọt đặc hữu. Hồ cũng còn là nơi cung cấp nguồn chất đạm (protein) và tích trữ nước ngọt quan trọng cho nhiều thôn bản ở khu vực xung quanh.

Vườn quốc gia Ba Bể hiện vẫn là nơi sinh sống của một số lượng lớn dân cư thuộc các dân tộc như Tày, H’mông và Dao. Hiện trạng sử dụng đất không bền vững đang là mối đe doạ lớn nhất đối với công tác bảo tồn đa dạng sinh học lâu dài ở Ba Bể.

Post ngày: 12/08/18 

Nguồn: Internet

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Web Database