Đến Mỹ Tho, mà không đến chùa Bửu Lâm, hẳn là một thiếu sót, ngày
xưa ở vùng đất này từng có câu ca:
“Về sông Bảo Định bờ đông
có ngôi chợ Cũ, có chùa Bửu Lâm”
Tương truyền, khoảng đầu thế kỷ XVIII, có một ni cô từ miền Trung
theo đoàn di cư đi lập nghiệp, đến đây định cư rồi cất một am tranh
ở để tu. Ni cô biết thuốc nam nên ra sức khai khẩn đất để trồng
nhiều loại thuốc quư chữa trị cho mọi người. Với tinh thần từ bi,
cứu khổ, danh tiếng ni cô được đồn xa, bá tánh đến cúng dường ngày
một đông. Nhờ thế, ni cô cất được ngôi chùa khá khang trang vào
khoảng năm 1742 (đời Chúa Nguyễn Phúc Khoát). Sau khi ni cô viên
tịch chùa trở nên vắng vẻ. Năm Gia Long thứ 2 (1803) bà Phạm Thị Đạt
một Phật tử giàu có và mộ đạo nhất trong vùng sang Bến Tre vào chùa
Hội Tôn đănh lễ. Hoà Thượng Tổ Trí-Khánh Hưng cho đệ tử là ngài Tiên
Thiện, pháp danh Từ Lâm về làm trụ tŕ chùa, nhờ vào sự cúng dường
của bà Phạm Thị Đạt, hoà thượng Tiên Thiện đă cất mới ngôi chùa rộng
lớn bằng gỗ căm xe và đă đặt tên chùa là “Bửu Lâm” với ước muốn bảo
tồn và phát triển ḍng Lâm Tế Chánh Tông.
Chùa Bửu Lâm là một di tích kiến trúc nghệ thuật thuộc loại h́nh
kiến trúc tôn giáo được xây dựng gồm 03 phần: tiền đường, chánh điện,
hậu tổ. Vào gian chánh điện mới thấy được vẻ tráng lệ của chùa được
trang trí 09 bộ bao lam với những hoạ tiết và đường nét tinh vi, độc
đáo, bộ bao lam trước bàn thờ chánh điện được chạm lộng công phu với
bộ “ Cửu Long tranh châu “ và đôi long trụ “Cá Hoá Long” sơn son
thiếp vàng óng ánh. Các bộ bao lam c̣n lại được chạm khắc mai điểu,
song phụng chầu cuốn thư, mẫu đơn, chim trỉ và các họa tiết tứ linh,
tứ quí, sen áp tùng lộc… Chùa thờ Phật theo Phật giáo Đại thừa thuộc
ḍng Lâm tế Chánh Tông. Tất cả nằm trên một nền cao 1m có diện tích
987,68 m2, xung quanh có vườn cây ăn trái và khuôn viên
cây cảnh, kiểng.
Cũng như mọi chùa khác chùa Bửu Lâm cũng được trang trí những câu
đối trên cột hoặc trên khánh thờ ở các bàn thờ, trên các tấm thư
quyển treo trên đầu các tấm liễng hoặc các đôi long trụ … Nội dung
các câu đối thường toát lên triết lư nhà Phật và ca ngợi công đức
của các vị Hoà Thượng. Tất cả đều được sơn son thiếp vàng óng ánh
hoặc khảm ốc xà cừ, làm cho chùa càng thêm uy nghiêm rực rỡ nơi thờ
phụng. Tất cả như có hàm ư sự vật trường tồn với thời gian và mang
lại sự tốt đẹp hạnh phúc cho con người.
Chùa c̣n có những tượng Phật cổ có niên đại thế kỷ XVIII, XIX cùng
hàng trăm các di vật quí hiếm khác c̣n giữ lại cho đến ngày nay.
Chùa Bửu Lâm xứng danh là một trong những cổ tự tiêu biểu nhất của
thế kỷ XIX ở Tiền Giang nói riêng và của đồng bằng sông Cửu Long nói
chung.
Cho đến nay đă trăi qua 10 đời truyền thừa hơn 200 năm tồn tại,
nhiều lần tu sửa nhưng chùa vẫn c̣n giữ được nét kiến trúc ban đầu
và c̣n lưu giữ khá nhiều hiện vật chạm khắc gỗ tinh xảo, có giá trị
được làm từ những bàn tay của các nghệ nhân vùng Nam bộ.
Chùa Bửu Lâm toạ lạc tại số 162B, khu phố 7, đường Anh Giác, Phường
3, TP. Mỹ Tho. Di tích nằm tại trung tâm thành phố nên đường đi đến
bằng ô tô rất thuận tiện. Từ ngă ba Trung Lương đi vào TP. Mỹ Tho đi
thẳng trên đường Ấp Bắc khoảng 4km, qua cầu Nguyễn Trải 30m nh́n
trái là thấy di tích.
Chùa Bửu Lâm được Bộ VHTT công nhận là di tích cấp quốc gia năm
1999./.
Sở Văn
hóa, Thể thao và Du lịch