Lăng Tứ Kiệt là tên gọi mộ và đền thờ của bốn vị anh
hùng chống Pháp ở Cai Lậy gồm: Nguyễn Thanh Long; Trần Công Thận (Trần
Quang Thận); Trương Văn Rộng và Ngô Tấn Đước (Đức) đă lănh đạo nhân
dân và nghĩa quân Cai Lậy–Cái Bè đứng lên chống Pháp xâm lược trong
những thập niên cuối của thế kỷ XIX. Sau khi Bốn ông hy sinh ngày 14
tháng 2 năm 1871, nhân dân lập mộ và đền thờ tại Thị trấn Cai Lậy và
để tỏ ḷng tôn kính nhân dân gọi là Lăng Tứ Kiệt.
Theo lời truyền của dân gian, bốn ông đều là những
người can đảm và mưu lược hơn người, thân h́nh cao lớn, gương mặt
cương nghị, da màu đồng đen, sức khỏe phi thường và vơ nghệ cao
cường.
Vốn có ḷng yêu nước nồng nàn, khi giặc Pháp xâm lược
tỉnh Định Tường (1861), bốn ông đă tham gia lực lượng nghĩa quân do
Thiên Hộ Dương lănh đạo. Cùng với những nghĩa quân khác, bốn ông đă
tham gia nhiều trận đánh ác liệt ở vùng Ba Giồng, Chợ Gạo, Mỹ Tho…trong
quá tŕnh chiến đấu, bốn ông đă lập được nhiều chiến công vang dội.
Khi cuộc khởi nghĩa Thiên Hộ Dương bị thực dân Pháp đàn áp dă man và
căn cứ Đồng Tháp Mười bị tan vỡ vào năm 1866, bốn ông trở về Cai Lậy
chiêu tập nghĩa sĩ, tiếp tục đứng lên chống Pháp.
Vào ngày 01/01/1871 bốn ông đều sa vào tay giặc, bộn
chúng dùng những thủ đoạn vô cùng thâm độc ḥng buộc bốn ông phải
đầu hàng như: vừa mua chuộc, dụ dỗ vừa tra tấn dă man. Đặc biệt, bọn
chúng c̣n bắt những người thân của bốn ông ra đánh đập hết sức tàn
bạo nhằm rúng ép bốn ông phải quy thuận. Thế nhưng, trước sau bốn
ông đều khẳng khái tuyên bố “sinh vi tướng, tử vi thần” quyết không
chịu khuất phục. Bất lực trước ư chí bất khuất của bốn ông, nên ngày
14/02/1871 (nhằm ngày 25 tháng chạp năm Canh Ngọ) thực dân Pháp đă
xử chém bốn vị anh hừng dân tộc tại chợ Cai lậy. Dă man hơn chúng đă
bêu thủ cấp của bốn ông trong suốt bảy ngày liền nhằm khủng bố, uy
hiếp tinh thần của nhân dân, sau đó vùi đầu của bốn ông xuống mé
ruộng ven đường.
Cảm phục cuộc đời và tấm gương chiến đấu oanh liệt,
bất khuất của bốn ông, nhân dân Cai Lậy đă đấp nên một đất, xung
quanh có làm hàng rào bằng gỗ tốt, quét vôi trắng và sau nhiều lần
sửa chữa, trùng tu. Năm 1999, Lăng mộ của bốn ông được tỉnh Tiền
Giang trùng tu với quy mô lớn, trông rất khang trang và cổ kính,
phía trước cổng có tôn trí câu đối:
Tứ vị anh hùng vị quốc hy sinh vĩnh niệm.
Kiệt nhân nghĩa cử tinh thần bất khuất lưu tồn.
Hằng năm Chính quyền, các Đoàn thể và nhân dân huyện
Cai Lậy cúng bốn vị anh hùng dân tộc vào ngày 14/02 tại Lăng Tứ Kiệt.
Di tích Lăng Tứ Kiệt được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay
là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là di tích cấp quốc
gia năm 1999. Lăng Tứ Kiệt nằm trên đường 30 tháng 04 thuộc khu phố
I, thị trấn Cai Lậy, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. V́ di tích nằm
giữa trung tâm Thị trấn nên đi đến bằng ô tô rất thuận lợi./.
Các h́nh ảnh về di tích lịch sử dân tộc Lăng
Tứ Kiệt
Sở Văn hóa, Thể thao
và Du lịch