Cơng rắn cắn gà nhà
Thành ngữ cơng rắn cắn gà nhà được dùng trong tiếng Việt với ư nghĩa hàm chỉ hành động phản bội Tổ quốc, phản lại nhân dân, đem giặc về giết hại đồng bào, đồng chí, anh em bạn bè thân thích.
Ư nghĩa thành ngữ cơng rắn cắn gà nhà được h́nh thành nhờ tính biểu trưng của các từ ngữ tạo nên nó. Trong thành ngữ này, rắn biểu trưng cho kẻ xấu, độc ác hại người, và hiểu rộng ra là kẻ thù, là bọn giặc. Điều đó cũng dễ hiểu, bởi trong ư thức của nhân dân ta, rắn bao giờ cũng được liên hệ với cái độc ác, nham hiểm. Rắn đổ nọc cho lươn, rắn đến nhà không đánh thành quái là thế. C̣n gà là vật nuôi quen thuộc, là đối tượng cần được chăm sóc, bảo vệ chu đáo. Trong nhận thức dân gian, gà hay được biểu trưng cho t́nh anh em ruột thịt: “Khôn ngoan đối đáp người ngoài, gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau” (Ca dao). Khi từ gà kết họp với từ nhà , tạo thành tổ hợp gà nhà, th́ ư nghĩa đó càng thể hiện rơ. Một khi những người anh em thân thiết mà lại làm hại lẫn nhau, th́ người đời sẽ chê trách là ''gà nhà bới bếp nhà”. Cho nên khi nói, rắn cắn gà nhà, th́ ư nghĩa nổi bật lên đầu tiên là kẻ ác làm hại những người thân thích của ḿnh. Cái lí thú của thành ngữ này c̣n ở từ cơng với nghĩa khom lưng đưa rước kẻ khác. Và, trớ trêu thay, hành động cơng ở đây lại là cơng rắn, đưa rước kẻ độc ác, kẻ nguy hiểm về làm hại những đối tượng đáng lẽ ḿnh phải có bổn phận chăm sóc, bảo vệ! Sự kết hợp ư nghĩa biểu trưng của các từ, các thành tố riêng lẻ đă dem lại cho thành ngữ cơng rắn cắn gà nhà ư nghĩa chung hàm chỉ hành động đem kẻ ác, kẻ nham hiểm đến làm hại người thân của ḿnh, và hiểu rộng ra, đó là hành động phản bội đồng bào, đưa giặc vào giày xéo Tổ quốc thân yêu của ḿnh. Cùng nghĩa với thành ngữ cơng rắn cắn gà nhà, trong tiếng Việt c̣n có thành ngữ rước voi về giày mả tổ. Về cơ bản, ư nghĩa hai thành ngữ này tương tự nhau. Tuy nhiên, thành ngữ rước voi về giày mả tổ có sắc thái biểu cảm mạnh hơn.