Quan họ là loại dân ca đặc sắc của vùng Kinh Bắc xưa và nay là tỉnh Bắc Ninh. Lim là tên Nôm của xă Lũng Giang, huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh, cách Hà Nội 18 km. Hội mở trên đồi Lim, có chùa Lim nơi thờ ông Hiếu Trung Hầu, người sáng lập tục hát quan họ.
Hội Lim mở vào ngày 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Khách kéo về dự hội Lim rất đông để được xem hát quan họ giữa các "liền anh" "liền chị", hát sau chùa, hát trên đồi, hát đối đáp từng cặp đôi, hát trên thuyền... với đủ các làn điệu quan họ khác nhau. Ngoài ra, trảy hội Lim c̣n được xem các cuộc thi dệt của các cô gái Nội Duệ, vừa dệt thi
vừa hát quan họ. Cũng như các Hội khác, hội Lim cũng có đủ các phần từ lễ rước đến tế lễ cùng nhiều tṛ vui khác.
Hội Lim là một sinh hoạt văn hoá - nghệ thuật đặc sắc của nền văn hoá truyền thống lâu đời ở xứ Bắc và dân ca Quan họ trở thành tài sản văn hoá chung của dân tộc, tiêu biểu cho loại h́nh dân ca trữ t́nh Bắc Bộ.
Gương mặt người quan họ
13 tháng giêng hội Lim sẽ diễn ra. Ngay từ bây
giờ khắp các làng, xă ở Bắc Ninh đă rộn ràng tiếng hát của
những liền anh, liền chị. Những câu ca thật mộc mạc, trọng
nghĩa, trọng t́nh giống như con người vùng này vậy. VnExpress
ghi lại chùm ảnh về cuộc thi hát giao duyên, hát đối đáp được
tổ chức vào hai ngày mùng 10 và 11 tháng giêng.
|
|
|
Tại cuộc thi giọng hát trẻ, các thí sinh
lo lắng v́ phải thuộc ít nhất 130 làn điệu. |
Các trưởng đoàn chăm sóc cho chị em từng
tí một. |
Các cô ngồi đợi đến lượt và nhiệt t́nh cổ
vũ cho các làng khác. |
|
|
|
Liền anh, liền chị thi hát giao duyên. |
Những liền anh liền chị lớn hơn phải
thuộc ít nhất 150 làn điệu. |
Người đàn ông đam mê này ghi âm lại tất
cả các bài hát để về nghe. |
|
|
|
Những người yêu thích quan họ, lẩm nhẩm
hát theo từng làn điệu... |
...có người thích ngắm cây cảnh... |
...và chơi cờ tướng. |
|
|
Mạnh Tuấn |
Hội Lim
Vùng đất Kinh Bắc không chỉ là đất vơ mà c̣n là đất văn, nơi
đây đă sản sinh cho đời rất nhiều thuần phong mỹ tục. Hệ
thống hội hè, đ́nh đám và ca hát là nét đẹp tiêu biểu của
đất này nhưng không ǵ gây dấu ấn sâu đậm bằng Hội Lim vùng
quan họ.
Hội Lim được tổ chức vào ngày 13 tháng giêng hàng năm, đó là
hội hàng tổng gồm các làng Nội Duệ, Nội Duệ Khánh, Nội Duệ
Nam, Lũng Giang (tức Cầu Lom và Xuân Ó). Tổng Nội Duệ huyện
Tiên Du (nay là Tiên Sơn) trải dài trên đôi bờ sông Tiêu
Tương, ôm ấp ngọn núi Hồng Vân (c̣n gọi là núi Lim), trên có
ngôi chùa thờ phật. Hội Lim là nét kết tinh độc đáo của vùng
văn hoá Kinh Bắc.
Như các lễ hội khác, hội Lim cũng có đủ các phần từ lễ rước,
lễ tế đến các tṛ chơi như đấu vơ, đấu vật, đấu cờ, đu tiên,
thi dệt cửi, nấu cơm... nhưng phần căn bản nhất của Hội Lim
là hát. Từ hát mời trầu, hát gọi đ̣ đến con sáo sang sông,
con nhện giăng mùng... Cả một trời âm thanh, thơ và nhạc náo
nức không gian, xao xuyến ḷng người. Những áo mớ bảy mớ ba,
nón ba tầm, quai thao, dải yếm lụa sồi, những ô lục soạn,
khăn đóng, áo cặp the hoa gấm... như ẩn chứa cả sức sống mùa
xuân của con người và tạo vật.
Cách chơi hội của người quan họ vùng Lim cũng là cách chơi
độc đáo. Dường như mỗi cử chỉ giao tiếp đă mang trong nó một
sắc thái văn hoá cao. Hội Lim xưa để lại trong ḷng người đi
hội một cái ǵ đẹp lắm. Người vùng Lim, nhất là các cụ già
không ai nghĩ về thời thơ trẻ và các ngày hội của ḿnh như
nghĩ về một quá khứ buồn, trái lại mọi người đều như nhớ về
tuổi xuân, mùa xuân và cội nguồn, gốc gác. Hội Lim bây giờ
vẫn bảo tồn cốt cách của hội Lim xưa, nhưng đă xen phần dấu
ấn của văn hoá đương đại.
Chỉ cách Hà Nội 18km nên Hội Lim không chỉ mở riêng cho tổng
Nội Duệ xưa mà trai thanh gái lịch thủ đô và các vùng lân
cận cũng náo nức mong chờ. Người Lim vẫn hát quan họ trên
đồi Lim và dưới thuyền, nhưng phải hát bằng micro qua máy
phóng thanh. Vậy là người Lim không c̣n hát giao duyên trong
một không gian hạn hẹp mà hát cho cả thiên hạ, cả đất trời
và mùa xuân cùng nghe.
Tuy nhiên, những ai sành thưởng thức và lọc lơi dân ca quan
họ thường đi lang thang trong các làng vào ngày hội, để nghe
các cụ vùng quan họ hát thâu đêm. Lời ca quan họ và tiếng
trống hội làng như len lỏi trong tâm khảm làm thức dậy trong
mỗi người những ǵ thiêng liêng và cao quư nhất.
Nguồn tin: Lao động
|