Vị đế vương hiếm có trong sử Việt, thống lĩnh 40 vạn quân
quét sạch giặc phương Bắc
Hùng Trần
|
Vua Mai Hắc Đế. Ảnh minh họa
Khác với nhiều vị vua trong lịch sử Việt Nam chỉ xưng
"vương", sau khi đánh bại quân đô hộ nhà Đường, Mai Thúc
Loan xưng "đế", khẳng định vị thế nước Nam ngang hàng với
Bắc quốc.
Ông có một tuổi thơ khổ cực, mất mát, đau thương nhưng không
bao giờ gục ngă, lập nên những trang oanh liệt hiếm có trong
tiến tŕnh lịch sử dân tộc.
Địa linh động Cồn Chèn
Động Cồn Chèn ngày nay thuộc địa phận xóm 1 xă Nam Thái, có
độ cao khoảng 30-40m, chạy theo hướng Bắc-Nam, trước đây
thuộc kẻ Trừng, sau thuộc làng Ngọc Trừng, xă Đông Liệt (Nam
Đàn, Nghệ An).
Xét về mặt phong thủy, đây là một địa thế nhất nh́ trong
vùng - mảnh đất đế vương. Từ động Cồn Chèn, nh́n về phía Tây
Bắc, thuộc xă Thanh Khai và xă Thanh Lương thuộc huyện Thanh
Chương có núi Ngũ Mă và núi Phượng Hoàng.
Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Hoan Châu 713. Nguồn: Internet
Các bậc Nho sĩ xưa cho rằng 5 ngọn núi này giống như 5 con
ngựa đang phi, nên gọi là "Ngũ Mă tề phi". Núi Phượng Hoàng
trông giống h́nh con chim Phượng hoàng đang vỗ cánh hướng về
phía Đông cùng với núi Ngũ Mă tạo thành một quần thể núi non
hùng vĩ.
Dưới chân núi Ngũ Mă và núi Phượng Hoàng có sông Gang chảy
ra sông Lam. Theo các bậc tiền nhân, đây chính là thế sơn
dồn, thủy tụ, góp phần tạo nên linh địa cho vùng đất Ngọc
Trừng.
Từ động Cồn Chèn nh́n về hướng Nam có dăy Đụn Sơn (núi Gấu)
hay Hùng Lĩnh, hướng Đông và Đông Bắc là núi Dẻ và cồn Sui.
Dưới chân động Cồn Chèn có cánh đồng Bàu Cḥ Cùng, đồng Cựa
Chùa. Về mùa mưa lũ, toàn bộ vùng đất này nước ngập trắng
xóa, động Cồn Chèn chẳng khác ǵ một ốc đảo chơ vơ giữa biển
nước mênh mông.
Tuổi thơ khổ cực
Sách Thiên Nam Ngữ Lục chép, thân mẫu Vua Mai đến xem nấu
muối bị một làn khói muối ngũ sắc bao lấy ḿnh mà có thai.
T́nh thế éo le, để tránh điều đàm tiếu của dân làng, bà rời
làng Mai Phụ (Thạch Hà, Hà Tĩnh) ngược ḍng sông Lam t́m đến
động Cồn Chèn, dựng nhà trên đỉnh động, sinh cơ lập nghiệp
từ đây.
Động Cồn Chèn nơi Mai Thúc Loan chào đời. Nguồn: Sách địa
danh di tích lịch sử-văn hóa lễ hội vua Mai ở Nam Đàn.
Truyền thuyết kể lại, bà thường vào rừng hái rau, măng, đốn
củi đem xuống chợ Sa Nam (Nam Đàn) để bán, mua gạo. Bà c̣n
xuống đồng Bàu Cḥ Cùng, đồng Cựa Chùa, bàu Ngan, sông Gang
ṃ cua, bắt ốc để mưu sinh.
Chính trong ngôi nhà tranh nhỏ trên động Cồn Chèn, được sự
đùm bọc, chở che của nhân dân, vào một buổi sáng sớm, thân
mẫu chuyển dạ dưới gốc mai, sinh ra Vua, đặt tên là Mai Thúc
Loan.
Cho đến nay chưa có tài liệu nào ghi lại chính xác năm sinh
của Vua, mà chỉ biết năm mất (722). Nói về công lao to lớn
của thân mẫu, tại đền thờ của bà, có một bức đại tự sơn son
thếp vàng với nội dung:
Từ mẫu sinh minh đế
(Bà mẹ hiền từ đă sinh ra một vị hoàng đế thông minh sáng
suốt)
Không người thân, họ hàng, cuộc sống của mẹ con Mai Thúc
Loan trải qua bao đắng cay, cực khổ. Mai Thúc Loan lớn lên
trong sự yêu thương, che chở của mẹ và ông luôn cố gắng để
trở thành nguồn động lực của cho bà.
Là người con hiếu thảo, từ nhỏ, Mai Thúc Loan đă theo mẹ vào
rừng hái rau, hái măng, đốn củi đem xuống chợ để bán. Lớn
lên, Ông đi chăn trâu cho nhà giàu trong vùng đỡ đần mẹ.
Cuộc sống lam lũ, nghèo khó dường như đă tiếp thêm sức mạnh,
nghị lực cho người anh hùng sớm nuôi chí lớn.
Mai Thúc Loan nổi tiếng là người có sức khỏe, thông minh,
tài trí hơn người và là một trong những đô vật nổi tiếng
khắp vùng. Ông cũng thường cùng các phường săn vào núi Hùng
Sơn, Phượng Hoàng, Đại Huệ… săn thú.
Động Cồn Đền nơi Mai Thúc Loan đi săn. Nguồn: Sách địa danh
di tích lịch sử-văn hóa lễ hội vua Mai ở Nam Đàn
Biến cố đau thương và trang sử oanh liệt chống ngoại xâm
Cuộc sống thanh b́nh và yên ấm của hai mẹ con trong ngôi nhà
nhỏ trên động Cồn Chèn sớm kết thúc bởi một tai họa ập đến.
Vào một buổi sáng mai, thân mẫu của Mai Thúc Loan vào động
Cồn Hổ để lấy củi, không may bị hổ dữ ăn thịt.
Nghe tiếng hổ gầm, Mai Thúc Loan cùng dân làng vào rừng t́m
cách cứu mẹ. Đến nơi, th́ hổ đă ăn thịt bà. Thương mẹ, ông
cùng mọi người đánh hổ.
Con hổ v́ quá sợ đă chạy từ động Cồn Hổ, sang động Cồn Sui.
Đến núi Dẻ, Mai Thúc Loan cùng mọi người giết được hổ dữ,
thu nhặt thi hài của mẹ về an táng.
Động Con Hổ nơi thân mẫu Mai Thúc Loan bị hổ vồ. Nguồn: Sách
địa danh di tích lịch sử-văn hóa lễ hội vua Mai ở Nam Đàn
Trước họa đô hộ và bóc lột của nhà Đường, gác lại nỗi đau
riêng, Mai Thúc Loan đi khắp vùng miền núi đến miền biển để
kết thân với các hào trưởng, quư tộc, tù trưởng để mưu
nghiệp lớn cứu nước, cứu dân.
Được sự ủng hộ của đông đảo quư tộc, hào trưởng, tù trưởng
cùng đại bộ phận nhân dân Hoan-Diễn và 32 châu quanh vùng
cũng như sự ủng hộ của các nước Kim Lân, Xảo Oa, Java, Chân
Lạp (theo sử cũ chép lại, lực lượng quân đội lúc này của Mai
Thúc Loan lên đến hơn 40 vạn).
Năm 713, Mai Thúc Loan chọn làng Vạn An (Nam Đàn, Nghệ An)
làm đại bản doanh, dựng cờ khởi nghĩa và sớm lật đổ toàn bộ
ách thống trị của nhà Đường, giành lại độc lập tự chủ cho
dân tộc.
Ông xưng Đế, tục gọi là Mai Hắc Đế, đại bản doanh Vạn An trở
thành quốc đô của một quốc gia độc lập, tự chủ.
Nói về cuộc đời và sự nghiệp của Mai Thúc Loan, tại đền thờ
thân mẫu Vua có đôi câu đối khắc đá, ngắn gọn mà diễn tả
thâm sâu:
Khi lớn khôn th́ đánh đuổi giặc ngoại xâm để tiêu trừ mối
nhục lớn cho nhân dân
Lời b́nh:
Người anh hùng chỉ một phen nổi dậy mà phá tan được xiềng
xích đô hộ của nhà Đường, lại đoàn kết các nước lân bang, há
chẳng phải có tài nh́n xa trông rộng và uy dũng hiếm thấy
sao.
Ḷng hiếu thảo đối với đấng sinh thành; ư chí và nghị lực
phi thường là thứ giúp con người thành công dù trong bất kỳ
hoàn cảnh nào; tinh thần yêu nước, xả thân v́ nghĩa lớn là
sợi chỉ đỏ xuyên suốt lịch sử dân tộc.
Tài liệu tham khảo chính
- Ngô Sỹ Liên và các sửa thần nhà Lê (1998), Đại Việt sử kư
Toàn thư tập II. Ngoại kỷ Quyển V-Kỷ thuộc Tùy, Đường, Nxb
Khoa học xă hội, HN, Tr. 190.
- Nguyễn Quang Hồng (2013), Địa danh di tích lịch sử-văn hóa
lễ hội vua Mai ở Nam Đàn, Nxb Nghệ An, NA, Tr 77-97.
- Quốc sử quán triều Nguyễn (1998), Khâm Định Việt sử thông
giám cương mục. Tiền biên, quyển IV, Nxb Giáo dục, HN, Tr
58.
- Quỳnh Cư, Đỗ Đức Hùng (2005), Các triều đại Việt Nam, Nxb
Thanh niên, HN, Tr 53.
