Home Tìm Ca Dao Trợ Giúp Tìm Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
 

Họp họ ngày xuân - Nét đẹp của người Việt
(Trích Bao Ha Noi Moi)

 

Nhà thờ họ Hoàng Xuân (Hưng Yên)

Yên Lạc, một làng nhỏ ven sông Tích Giang,  con sông ngoằn ngoèo  chạy dọc xứ Đoài. Cả thôn có 6, 7  xóm với những dòng họ Đỗ, Kiều Cả, Kiều Hai, Nguyễn, Lương, Tạ v.v... Họ Đỗ nằm rải trên gần nửa các xóm ấy. Trước Tết, vào ngày mồng 9 tháng chạp là ngày giỗ họ Cả. Ngay từ sáng sớm, tất cả các suất đinh (đàn ông, con trai), lớn bé, già trẻ đều phải có mặt ở nhà thờ họ.
 

Khi đi mỗi người mang theo miệng bát gạo với ba hoặc năm nghìn đồng tùy theo họ quy định. Sau khi tập trung đông đủ, ông trưởng tộc sẽ phân chia công việc. Một nhóm  lo đi chợ, bếp núc chuẩn bị cơm nước, giúp nhà có nhiệm vụ “chắp tịch”. Nhóm này gồm  năm sáu trai đinh tuổi trung niên có khả năng  nấu nướng, chế biến thức ăn. Nhóm thứ hai, đi thăm lăng với tâm nguyện mời ông bà tổ tiên về ăn Tết với cháu con. Số này tập trung toàn bộ con  cháu trong họ, do một người cao tuổi nắm được tất cả các điểm đặt mộ tổ dòng họ dẫn đầu. Khi đi họ thường cầm theo cuốc, dao vài thẻ hương để rẫy cỏ, chặt cây trên mộ rồi thắp hương mời tổ tiên về thụ lộc. Các cụ thường đội khăn đóng, mặc áo the, chống gậy vừa đi vừa kể về từng vị trí các ngôi mộ tổ đặt trên các cánh đồng. Bọn trẻ con quần áo mới xúng xính, chạy lon ton theo bước chân người lớn. Đến trước mỗi ngôi mộ, sau khi thắp hương  khấn vái, các cụ đều gọi con cháu đứng quây quần rồi nói lại rành rọt ngôi mộ tổ này thuộc cành nào ? Chi nào ? Tổ đời thứ mấy ? Được thờ phụng ở đâu ? Những lúc như thế không khí trang nghiêm, thiêng liêng lắm. Tất cả già trẻ, lớn bé đều đứng im. Đây chính là dịp con cháu được ôn lại nguồn gốc  tổ tông và có trách nhiệm ghi nhớ, lưu giữ truyền lại cho đời sau.

Sau khi đi viếng hết các mộ, thường là trong một buổi sáng, mọi người trở về nhà thờ họ. Tất cả tập trung để nghe  một người có trách nhiệm việc trông coi, bổ sung tộc phả thông báo về các việc họ đã làm  trong năm qua. Từ đóng góp xây dựng, sửa chữa mồ mả, nhà thờ và các việc liên quan đến họ tộc đều được thống kê, thông báo rành mạch. Rồi những dự định công việc của họ phải làm trong năm mới. Đầu tiên là phần tự nguyện đóng góp tiền bạc, công sức, ai góp bao nhiêu tùy tâm như là tiền công đức xây dựng. Sau khi có thống kê về tài chính, thiếu đủ bao nhiêu sẽ được phân bổ về các chi, các cành có trách nhiệm đóng góp tiếp. Việc bổ sung vào tộc phả những sự kiện trong năm  như sự thăng quan, tiến chức,  con cháu học hành đỗ đạt, chi nào, cành nào thêm người, mất người... Trước khi chấp bút bổ sung vào tộc phả mọi sự kiện, từng câu, từng chữ, đều được các  trưởng cành, trưởng chi, trưởng tộc bàn bạc kỹ lưỡng. Vào ngày này, những người đi xa thường xin phép được trích ghi phần phả tộc chi mình, cành mình hoặc hỏi han kỹ lưỡng phần quan hệ trong họ mà mình chưa hiểu. Để giải thích thấu  đáo điều này đôi khi các cụ cũng tranh cãi kịch liệt, bởi ai cũng giữ cái lý của mình. Thường thường mọi việc rồi cũng đều suôn sẻ cả. Cũng nhờ có những lần họp họ thế này mà anh trên, em dưới mới có dịp nhận nhau, mới biết được quan hệ họ hàng, dòng tộc.

Mọi việc họ bàn bạc hoàn tất cũng vào khoảng 12 giờ trưa, bữa cỗ được dọn ra. Theo thứ bậc vai vế sắp xếp các cụ đầu cành, trưởng họ ngồi mâm trên rồi lần lượt đến các con, các cháu. Trong bữa ăn, thường bàn luận việc trong năm nhà ai làm được nhà mới, con cháu nhà ai vào đại học, hoặc đi lính... Tất cả diễn ra vui vẻ, ấm cúng như không khí trong một gia đình gồm nhiều thế hệ.

Một thời nét đẹp này bị “lãng quên” vì nhiều lý do khác nhau. Khoảng chục năm trở lại đây, họp họ đầu xuân hay dịp cuối năm được nhiều dòng họ thực hiện. Tuy nhiên  không ít dòng họ đã “hỏi quá” ví dụ như mỗi suất đinh phải đóng khá nhiều tiền khiến những gia đình nghèo, nhiều đinh phải lao đao chạy vạy. Nhớ về tổ tiên là điều nên làm nhưng cũng cần nghĩ tới việc họ  đó có phù hợp với cuộc sống hôm nay không.

HNM

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui lòng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những gì liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 03/12/18