Home T́m Ca Dao Trợ Giúp T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 

Đền Quả Sơn

Đền được xây dựng tại chân núi Quả, xă Bạch Ngọc, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Đây là một trong những ngôi đền lớn của tỉnh Nghệ An. Đền thờ Lư Nhật Quang, Tri Châu Nghệ An, một danh tướng, lương thần kiệt xuất.

Đền Quả Sơn thuộc địa phận làng Miếu Đường, xă Bạch Ngọc (nay là xă Bồi Sơn) huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An, toạ lạc dưới chân núi Quả Sơn nên có tên gọi đó. Thần được thờ trong Đền Quả Sơn là Uy Minh Vương Lư Nhật Quang - con trai thứ 8 của vua Thái tổ Lư Công Uẩn người sáng lập ra triều nhà Lư năm 1009. Năm 1039, Lư Nhật Quang được cử vào Nghệ An trông coi việc tô thuế. Sau đó được bổ nhiệm làm tri châu đầu tiên của Nghệ An.
 

Đền Quả Sơn

 

 


Đền được xây dựng từ đầu thế kỷ XI. Sau đó được trùng tu và nâng cấp nhiều lần. Đến thời hậu Lê th́ diện mạo của đền có quy mô lớn gồm ba toà chính điện (thượng, trung, hạ điện), tả vu, hữu vu, lầu ca vũ, nhà hoả, nhà canh, tam quan. Trong đền có di tượng Lư Nhật Quang làm bằng gỗ quư, sơn son thiếp vàng, mặc áo bào bằng lụa vàng, có nhiều đồ tế khí chạm khắc tinh vi, đạt tŕnh độ điêu khắc cao, do vua chúa nhiều triều đại ban tặng hoặc nhân dân tiến cúng. Đền Quả Sơn được xếp là một trong bốn đền lớn nhất xứ Nghệ: “Đền Cờn, đền Quả, Bạch Mă, Chiêu Trưng”.
N
gày giỗ của Lư Nhật Quang được tổ chức vào ngày 17 tháng chạp âm lịch. Lễ hội Đền Quả Sơn tổ chức vào 2 ngày 20 và 21 tháng giêng âm lịch hàng năm.
 
Đền thờ khởi dựng từ thời Lư. Đền được tu bổ, tôn tạo nhiều lần dưới các triều đại phong kiến Trần, , Nguyễn. Qua mỗi lần trùng tu, sửa chữa, đền lại càng thêm uy nghi và hoành tráng.
Năm 1951 1953, đền bị máy bay Pháp bắn phá làm hư hỏng nặng. Trong những năm 1964 1972, đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc, thực hiện chủ trương của Đảng, nhân dân đă sơ tán, cất giữ đồ tế khí, tượng pháp đi nơi khác, c̣n các công tŕnh kiến trúc của đền bị bom đạn Mỹ phá huỷ hầu như hoàn toàn.
Năm 1990 – 1995, dưới sự chỉ đạo của ngành VHTT, đền đă từng bước được phục hồi, tôn tạo trên nền đất cũ. Đây là ngôi đền đẹp, quư, linh thiêng nổi tiếng ở Nghệ An.
Cho đến năm 1952, trước khi bị máy bay của Pháp ném phá, tổng thể di tích của đền Quả Sơn gồm có các hạng mục, xếp theo thứ tự đền chính ra ngoài:
- Ṭa điện chính: gồm 3 ṭa: Thượng điện, hạ điện và trung điện xếp theo h́nh chữ Công. Thượng điện đặt Long ngai, di tượng của Đức Thánh Uy minh dũng liệt Lư Nhật Quangcùng các đồ tế khí quư giá như mâm vàng, đũa bạc, các loại trân châu... Ṭa trung điện nằm dọc, gồm 3 gian: gian trong cùng để kiệu rồng phục vụ lễ hội tạ ơn, hai gian ngoài để ban thờ, sập để đồ tế lễ, trong ṭa trung điện có hoành phi lớn: Nam thiên thánh tích. Ṭa hạ điện có hương án, đôi hạc chầu, các đồ tế khí... và hoành phi lớn có chữ: Vạn cổ anh linh (Anh linh muôn thuở) và nhiều câu đối nêu rơ công trạng của hoàng tử Lư Nhật Quang.
- Phía trước ṭa điện chính là lầu ca vũ, có kết cấu gồm 8 cột đỡ mái ngói phía trên, lầu ca vũ có nền cao hơn sân đền, được sử dụng trong các buổi cáo yết, tế lễ và là nơi biểu diễn của các đội hát văn, nhà tṛ trong các dịp lễ hội.
- Hai bên tả, hữu của đền chính, nằm ngang với Lầu Ca vũ là ṭa tả vu và hữu vu, thờ hai vị hoàng huynh của Lư Nhật Quang là Đông Chinh Vương và Dực Thánh Vương.
- Tiếp theo hai ṭa tả, hữu vu là tháp bia và đài hóa vàng.
- Tiếp theo là dăy nhà 5 gian, một bên dùng để sửa soạn lễ vật, một ṭa để cất các đồ tế khí, đồ đạc phục vụ lễ hội.
- Tiếp theo là cổng tam quan; cổng chính chỉ mở trong những dịp đại lễ, hai cửa tả hữu hai bên mở cho người dân đi vào đền.
- Tiếp theo là nhà để hai ông ngựa.
- Cổng tam quan ngoài cùng hướng ra sông Lam.
- Ngoài cùng có miếu nhỏ thờ thổ công.
Toàn bộ kết cấu của đền đă bị phá hủy năm 1952, đến nay đă khôi phục được một phần, gồm: Hạ điện, trung điện, thượng điện, bia, nhà bia, mộ Uy Minh Vương Lư Nhật Quang, hai nhà tả vu, hữu vu thờ Đông Chinh Vương, Dực Thánh Vương.
 
  • Di tích phụ trợ:
 
- Núi Quả
- Khúc sông Lam trước đền đến bến chùa
- Chùa Bà Bụt, chùa Nhân Bồi
- Động Đỏ (Động Ngự)
 
  • Lễ hội đền Quả Sơn là lễ hội vùng lớn vào loại bậc nhất ở Nghệ An. Lễ hội được diễn ra trong 3 ngày 19, 20 và 21 tháng giêng âm lịch hàng năm để tưởng nhớ tới công đức của Uy Minh Vương Lư Nhật Quang – vị danh tướng, danh thần của vương triều đă có công lớn trong việc bảo quốc an dân, củng cố nền độc lập, thông nhất đất nước ở thế kư XI (1039 – 1055). Đây là lễ hội dân gian đặc sắc, hấp dẫn và mang nhiều ư nghĩa nhân văn, thể hiện tinh thần đạo lư truyền thống "Uống nước nhớ nguồn", làm sống động tinh thần thượng vơ cùng những thuần phong mỹ tục của nền văn hoá dân gian.
  • Phần Lễ:
 
- Ngày 19: Lễ yết cáo
- Ngày 20 (chính lễ):
Buổi sáng: Lễ rước thần (từ đền Quả Sơn đến chùa Bà Bụt)
Buổi chiều: Lễ tạ ơn Bà Bụt
- Ngày 21:
Buổi sáng: Lễ rước xuôi (từ chùa Bà Bụt về đền)
Buổi chiều: Lễ tạ yên vị
 
  • Phần Hội: Diễn ra từ sáng ngày 20 đến chiều ngày 21 tháng giêng âm lịch. Các tṛ chơi dân gian: Đáng đu tiên, chọi gà, cờ thẻ, cờ người, đấu vật, múa vơ, đặc sắc nhất là đua thuyền bơi chải xuôi ngược ḍng Lam, hát chầu văn, ca trù, diễn các tích chèo, tuồng cổ…
 
Ngày nay, ngoài các tṛ chơi dân gian và nghệ thuật dân tộc, c̣n tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao như: Biểu diễn nghệ thuật, chiếu phim, cắm trại, triển lăm, trưng bày bán các loại ấn phẩm văn hoá, tổ chức thi đấu bóng đá, bóng chuyền, đi tham quan các di tích danh thắng trong vùng.

 
Quân LV

 

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 03/12/18