|
|
Phân Tích Bài Ca
Dao "Đêm Qua Ra Đứng Bờ Ao" Đã là
người Vn thì hẳn chẳng ai xa lạ gì với những câu ca dao
tuy giản dị, mộc mạc mà chan chứa tình người.Đó có thể
là những lời dân ca tình tứ,lắng đọng; có thể là những
câu hát ru sâu nặng nghĩa tình; hoặc cũng rất có thể là
những lời đối đáp trao duyên. Ca dao tựa như một viên
kim cương đa diện, mà ở mõi góc cạnh của nó ta lại thấy
ánh lện một mặt của tâm trạng con người, lung linh và
sáng mãi.Vui có. buồn có, đợi chờ có, nhớ mong có...mọi
cung bậc sắc thái tình cảm của con người đềui được diễn
tả 1 cách hết sức tinh tế, chân thực, sinh động qua
những lời ca dao.tooi nhớ có một bài ca dao thế này:
Đêm qua ra đứng bờ ao,
Trông cá cá lặn, trông sao sao mờ.
Buồn trông con nhện giăng tơ
Nhện ơi, nhện hỡi nhện chờ mối ai?
Buồn trông chênh chếch sao Mai
Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ?
Một bài ca dao thật hay, thật đẹp với ngôn từ mộc mác,
chân chất mà đã lột tả hết tâm trạng của nhân vật trữ
tình.Nhân vật trưx tình ở đây là một cô gái-một nàng
thiếu nữ với trái tim " bồi hồi trong ngực trẻ" đang tha
thiết mong nhớ ng yêu.Trong đêm đen tĩnh mịch-thời điểm
của những cuộc hẹn hò đôi lứa-cũng là lúc cô gái cảm
thấy lòng mình cô đơn trống trải.Vì sao ư? Vì trong
khoảng thời gian của tình yêu, của hò hẹn mà lại trống
vắng 1 mình, thử hỏi sao không buiồn cho được! Quá mong
ng yêu, cô gái đã giãi bày tấm lòng mình với cảnh vật
xung quanh.Thế nhưng " trông cá cá lặn trông sao sao mờ".
Dường như cảnh vật đã vô cùng lãnh đạm với tâm trạng
người thiếu nữ.Cô chẳng biết chia sẻ cùng ai và ta cảm
tưởng như cũng chẳng có ai muốn chia sẻ với nàng.Tìm cá
bầu bạn thì mặt nước lặng thinh, gửi tình cảm lên vì sao
thì chỉ thấy một màu đen êm dịu, rộng lớn mênh mông.Nó
làm cho nỗi buồn bị cô lập và càng " gặm nhấm" cói lòng
hiu hắt của cô gái trẻ.Cô càng thêm cô đơn quạnh vắng
với nỗi mong nhớ xot xa đang dâng trào.Và lúc này đây ta
lại bắt gặp một thứ thật quen thuộc, rất " ca dao" và
cũng rất " Việt Nam":
Buồn trông con nhện giăng tơ
...
Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ?
Đó chính là " buồn trông"- 1 điệp từ rất đỗi gần gũi
trong ca dao.Nó là mở đầu cho những lời than thân trong
ca dao xưa.Điệp từ " buồn trông " xuất hiện ở đây nhằm
nhấn mạnh nỗi buồn cô đơn giữa cảnh vật của người con
gái.Đó là bút pháp tả cảnh ngụ tình.Ngoại cảnh mà như
tâm cảnh.Càng buồn thì càng trông vào cảnh vật, mong tìm
chút vui nơi khung cảnh thơ mộng mà nào có được! Càng
trông thì chỉ thấy lòng càng thêm trĩu nặng.Bởi:
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu,
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ?
Và liên tiếp sau đó là hai hình ảnh ẩn dụ cho tâm trạng
của cô thiếu nữ: nhện giăng tơ và sao Mai. Từ những sự
vật trong thiên nhiên, cô đã gửi tiếng lòng của mình-1
tiếng lòng thổn thức ngóng trông."Nhện giăng tơ" là 1
hình ảnh thật đẹp và giàu sức biểu cảm cao.Tơ nhện hay
chính là sợi tơ hồng duyên phận, sợi tơ tình yêu đã se
duyên cho đôi trẻ để giờ đây " trăm mối tơ vò".Chiếc
màng nhện mỏng mang phải chăng như chính người con gái:
yếu đuối, mong manh.Tơ nhện có độ kết dính cao, dù có
đứt cũng vẫn bền chặt-liệu có là ám chỉ tình yêu?Nhện
chăng tơ xong mà vẫn 1 mình, cô đơn, chờ đợi một mối tơ
lòng.Tiếp đó cô gái nhìn " chênh chếch" lên ngôi sao
Mai.Một ánh nhìn hơi chéo chứ không phài nhìn thẳng.Phải
chăng cô gái không dám đối diện thẳng với lòng mình-rằng
cô đang quá trống trải, đơn côi.Ngôi sao Mai mờ dần
trong ánh bình minh như chính tâm trạng ngày một hiu
quạnh, héo hon của cô gái.Cô lẻ loi quá!Tựa như ánh sao
giữa bầu trời rộng lớn. Đó là sự trống trải một mình,
một sự nhớ thương đén hiu hắt, 1 nỗi buồn trải ra theo
cả không gian và thời gian.Từ " bờ ao" tới " bầu trời"
là 1 không gian rộng lớn, nó làm cho niềm nhớ thương
càng thêm mênh mang, dâng trào.Từ "đêm qua" tới " sao
Mai" là sự trải dần theo thời gian, nỗi buồn ngày một
lớn lên và chỉ chực trào ra trong tâm trạng thổn thức,
trằn trọc suốt cả đêm dài của cô gái.
Như vậy, với những ca từ sâu lắng, mênh mang, tâm trạng
của cô gái đã được bộc lộ theo nhiều cấp bậc, nhiều góc
cạnh khác nhau.Đó là vẻ đẹp bín của ca dao-một vẻ đẹp
tiềm tàng mà không dễ gì có được.
trích tu vatgia. com
Ngày gửi: 02/12/2008 |
