|
|
Thung Huyên
Anh HPH và quí
anh/chị - quí bạn thân mến,
HP thấy có người hỏi về câu ca dao dưới đây :
Nhạn
đậu cành thung
Giương cung bắn nhạn;
Con nhạn lụy rồi, làm bạn với ai?
Ca dao
Đọc cũng thấy ngộ nghĩnh lắm thay - v́ Hà Phương có nhỏ
em út tên là Nhạn Ĺ ... quá xá là ĺ .. nên HP đem về
đây nhờ các anh chị "giải mă" giùm cành thung
là cành ǵ?
HP
cám ơn trước thật nhiều .
Thân mến,
HP
__________________
HP quư mến:
Câu hỏi của HP cũng khá hóc búa v́ Câu:
Nhạn đậu cành thung
Giương cung bắn nhạn;
Con nhạn lụy rồi, làm bạn với ai?
có 2 chữ cổ "Cành Thung" hoặc là phương ngữ mà
nay chẳng c̣n ai xài;
Đây là vài tài liệu có thể giải thích ư nghĩa của "Cành
Thung"
1. Tuyển tập các bài văn cúng cổ truyền có bài Văn
khấn Lễ Tiểu Tường, Đại Tường (Giỗ đầu, giỗ thứ 2)
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư
phật mười phương.
- Con lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương
- Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân
- Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo,
Cao Tằng Tổ tỷ
Hôm nay là ngày…. Tháng ……. Năm ……….. Con trai trưởng (hoặc
cháu đích tôn) là………vâng theo lệnh của mẫu thân (nếu là
mẹ hoặc phụ mẫu nếu là cha), các chú bác, cùng anh rể,
chị gái, các em trai gái dâu rể, con cháu nội ngoại kính
lạy.
Nay nhân ngày Giỗ Đầu (Giỗ thứ Hai) theo nghi lễ cổ
truyền,
Kính dâng lễ mọn biểu ḷng thành.
Trước linh vị của: Hiển………………chân linh.
Xin kính cẩn thưa rằng:
Than rằng: Mây che núi Hổ (nếu là cha hoặc núi Dĩ nếu là
mẹ)
muôn dặm mơ màng Gió thổi cành Thung (nếu là
cha th́ Cành Thung hoặc cành Huyên nếu là mẹ)
một vùng nghi ngút
Nhớ thưở trước, một nhà sum họp, vui vầy những ước, đặng
trăm năm
Mà bấy nay, đôi ngả cách xa, nông nỗi nào ngờ, nên một
phút.
Ơn chín chữ, trời cao biển rộng, hiểm chưa chút công đền
nghĩa trả, gánh cương thường, nghĩ nặng trên vai;
Đêm năm canh, than vắn thở dài, những mơ màng tiếng nói
điều ăn, ḷng tưởng vọng, thấm đau trong ruột.
Cơi trần thế, xuân qua thu lại, ngày trời kể, chẵn một
năm tṛn; (hoặc hăm bốn tháng tṛn).
Giỗ Tiểu Tường (hoặc Đại Tường) lễ bạc tâm thành, chén
rượu dâng một vài tuần rót.
Nhà đơn bạc, c̣n nhiều bề khiếm khuyết, hương thơm, nến
đỏ, việc lễ nghi, tạm gọi theo thời;
Bài văn ai kể mấy khúc nôm na, tâm động, thần tri, miền
minh phủ, may chi thấu chút. Xin kính mời: Hiển: (1)
………………………………………. Hiển: (2)………………………………………. Hiển:………………………………………….
Cùng các vị Tiên linh Tổ bá, Tổ Thúc, Tổ Cô và các vong
linh phụ thờ theo Tiên Tổ về hâm hưởng.
Kính cáo: Liệt vị Tôn thần, Táo Quân, Thổ Công, Thánh Sư,
Tiên Sư, Ngũ tư Gia thần cùng chứng giám và phù hộ cho
ṭan gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ tŕ.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Cẩn cáo!
2. Trong sách Bích Câu Kỳ Ngộ,câu 19 được học giả Hoàng
Xuân Hăn đọc Nôm là “Phúc lành nhờ ấm thung huyên”.
Cụ chú thích “Thung huyên": cha mẹ. Chính âm là
Xuân-huyên. Chữ thung là cối giống chữ Xuân, nên có sự
sai ấy.
Nhưng sự sai có từ xưa. Tự vị Alexandre de Rhodes xuất
bản năm 1651 cũng đă chép vậy.
Và trong văn vần ta như Kiều có câu:
“ở trên c̣n có nhà thung.
Lượng trên trông xuống biết ḷng có thương”.
Chữ vần thung kia không thể đổi được…” Tạ Trọng Hiệp về
sau c̣n bổ sung thêm các chứng cứ cho việc chữ XUÂN phải
đọc là THUNG trong văn thơ Nôm như sau:
- Tống Trân số phận long đong
Lên ba bỗng bị nhà thung chầu trời.
(Tống Trân Cúc Hoa, 25,26)
- Tuyết sương trắng điểm cành thung
Phan phu nhân mới rướm ḍng nước hoa
(Phan Trần, 35,36)
- Con giữ đạo tam ṭng Riêng c̣n một cội huyên thung
Muộn mằn chưa nảy chồi lan quế.
(chèo Quan Âm Thị Kính)
- Tủi thân sớm vắng nhà thung
Lấy ai dạy dỗ cậy trông sau này
(Thạch Sanh, 115,116)
- Chị nhờ em gánh hiếu trung
Chồi huyên gần cỗi gốc thung gần già
(Nhị Độ Mai, 973,974).
Như vậy Cành Thung có thể là cành xuân
Hoặc Cành Thung là Nhà Cha
(1) Hiển Khảo chỉ cha
(2) Hiển tỉ chỉ mẹ
hph
|
