| |
T́nh yêu
trong Ca dao
Kathy Trần
(Mọi trích dịch, in lại trên báo chí phải có sự đồng ư của
tác giả)
Con người sinh ra có một trái tim, dù trái tim héo, dù trái tim tươi,
dù giầu nghèo, sang hèn, trái tim người ta vẫn cứ đập. Đập liên tục, đập
hăng hái nhất là những lúc thấy được thấy người ḿnh thương:
”Nội trong lục tỉnh nam kỳ
Thấy em ăn nói nhu ḿ anh thương “
Chàng trai thương
hồ hay chàng công tử Bạc Liêu đi giáp lục tỉnh Nam kỳ mới t́m được người
trong mộng. Nàng xinh đẹp, đáng yêu, ăn nói lại hiền hậu, nhu ḿ, làm
sao tim chàng không rung động?
Chàng bày tỏ ḷng chàng, chàng nhất quyết yêu nàng cho bằng được.
Vắng mặt người thương, ḷng đau như cắt, chàng khát khao được gặp mặt
nàng nên khi gặp nàng, chàng hỏi thẳng tưng, chẳng huỡn đâu xa xôi, bóng
gió .
”Bấy lâu vắng mặt khát khao
Bây giờ thấy mặt, tính sao đây nàng?”
Nàng thùy mị, nàng dịu dàng nhưng t́nh nàng cũng nồng nàn, say đắm, nàng
chấp nhận t́nh chàng. Nàng nhỏ nhẹ xin chàng đừng cười nàng dại dột khi
nàng mắc cở chấp nhận cực khổ để yêu chàng, người trai xứ lạ:
”Nói hổ ngươi (1), đừng cười em dại
Bởi thương... ḿnh nên phải trần ai..”
Chàng khôn ngoan,
lém lỉnh trói buộc chặt con chim hồng vào chiếc bẫy t́nh:
- Rồi, em đă nói em thương qua th́ em phải chứng tỏ ḷng em cho qua thấy.
Thương mà nói không không vậy th́ thương chỗ nào? Mai mốt đây qua đi về
xứ, ḿnh có nhớ ai không?
”Có mặt tui ḿnh nói rằng thương
Tui về chốn cũ, ai vấn vương chốn nào?”
Nàng đă nói rằng nàng “chịu” rồi mà.
Nàng thú thiệt “Thương ḿnh nên phải trần ai” nhưng chàng nhất định đ̣i
phải có bằng chứng mối t́nh của hai đứa cho chắc ăn.
- Em đă thương tui th́ phải làm sao, phải chứng tỏ được th́ tui mới tin
em chớ? Chàng ngọt ngào dụ... khị nàng:
”Trâm vàng giắt chặt c̣n rung
Em thương anh, xin kề mặt anh... hun (2) cho thoả ḷng.”
Trời đất ơi, yêu
như vậy mới thiệt là ḿnh yêu tui chớ. Mặt kề măt, hun được một miếng
rồi, nhưng chàng chưa thoả ḷng. Ḷng chàng nó cứ bắt chàng ngồi đứng
không yên, nó bắt chàng thêm say sưa, ngây ngất, nhất quyết phải nên vợ
nên chồng với người mà chàng mới hun rồi. Chàng bắt nàng phải hứa hẹn
đợi chờ ngày chàng trở lại với khay rượu, miếng trầu để đơi ta nên duyên
tơ tóc. Chàng bắt nàng phải một ḷng đợi chờ, dù có bao bướm lạ vờn hoa.
Cảm ḷng chàng, nàng hứa sẽ một ḷng, một dạ đợi chàng:
”Trăm năm tượng rách c̣n thờ
Lỡ duyên em chiu, cũng chờ đợi anh.”
Nàng ngọt ngào thủ
thỉ rằng sẽ đợi chờ chàng để được nấp bóng tùng quân. Dù bao thời gian
qua đi, bao nước chảy qua cầu, dù tuổi xuân có lỡ làng nàng cũng nhất
định đợi chờ một người nàng đă thiệt dạ yêu thương.
Những đêm đông lạnh lùng, nàng sẽ chỉ nhớ nhung h́nh bóng chàng mà thơi:
”Em quyết nương dựa bóng tùng
Ấp yêu những lúc đêm đông lạnh lung.”
***
Yêu nhau thắm
thiết rồi nhưng chàng phải dứt áo ra đi bởi v́ chàng c̣n phải làm ăn,
buôn bán, phải về nhà mẹ, nhà cha. Ngày chia tay nhau, chàng hẹn nàng ra
để chàng từ tạ. Nàng hồi hộp sợ bị bắt gặp và cũng đau khổ v́ chia xa:
”Đứng gần bên anh, gan nọ phập phồng
Nghiêng tai hỏi nhỏ, nước mắt hồng vội tuôn.”
Nàng hỏi nhỏ rằng bao giờ chàng lại đến với nàng? Bao giờ chàng sẽ
trở về rước nàng về dinh với chàng? Hỏi chưa trọn câu mà những giọt lệ
tủi đă nhỏ rưng rưng như mưa Ngâu tháng bẩy.
Hẹn ḥ rồi, chia tay nhau, mỗi người một nơi. Những đêm lạnh, nằm cô đơn
trong mùng, nàng tơ tưởng đến người thương:
”Ḷng sao tơ tưởng năo nùng
Ai ơi, đêm lạnh quạt mùng chờ ai?”
***
Không phải mối t́nh nào cũng có người đáp ứng. Có khi yêu người mà người
cứ giả mù, sa mưa, không nói có, không nói không, làm chàng phải nghiêm
giọng gạn hỏi cho kỹ lưỡng, cho chắc rằng nàng c̣n độc thân v́ chàng
không muốn phá gia cang người khác:
”Ḿnh có đơi chưa nói lại tôi tường
Để tôi vơ phá điệu cang thường không nên!”
Nếu nàng không nói là nàng c̣n chưa được sửa túi nâng khăn cho người.
Chàng nhất định thề rằng chàng yêu nàng nhất trên cơi đời th́ chàng bắt
nàng phải tính chuyện trăm năm, hẹn thề cùng chàng có trời có đất chứ
không phải chuyện trên bộc, trong dâu:
”Ḿnh có thương tôi xin chặt tóc thề
Chỉ trời, rạch đất chớ hề bỏ nhau.”
Thề bồi, ḥ hẹn,
nhắn nhủ, yêu đương say đắm nhưng khi chàng trở lại th́ t́nh đă nhạt
phai, đ̣ về bến mới chứ đâu c̣n neo bến cũ chờ người năm xưa.
Người ta chức trọng, quyền cao, chàng nào có đáng ǵ để nàng phải nh́n
tới người xưa!
Chàng thảm thiết khóc thầm:
”Hồi nào nhắn xuống, nhủ lên
Bây giờ tôi đứng một bên không nh́n?”
Giận dữ, đau khổ, chua xót, chàng ráng t́m cách gặp nàng, hỏi cho ra
lẽ. Chuyện t́nh nghiă đơi ta bây giờ nàng tính làm sao?
Chàng chận được nàng giữa đám ruộng một ngày vắng vẻ, nhưng chàng chưa
kịp phân hỏi th́ nước mắt nàng đă ṛng ṛng:
”Gặp ḿnh giữa đám ruộng vuông
Lời phân chưa hết, nước mắt tuôn theo liền.”
Chàng nghe ḷng đau như cắt. Giọt nước mắt người yêu sao mà như muối
xát dạ chàng. Lỗi tại ai? Tại chàng, tại nàng hay tại cha mẹ nàng muốn
rẽ thuư, chia uyên? Nhưng chuyện quan trọng nhất với chàng là nàng c̣n
thương ḿnh không? Hăy nói thiệt cho chàng biết để chàng tính chuyện
t́nh yêu, để chàng khỏi ân hận cả đời:
”Bữa nay tui hỏi thiệt ḿnh
C̣n thương nghóa cũ hay t́nh lăng xao?”
Nàng nức nở kể rằng lỗi tại chàng lơ là, không lui tới với nàng.
Nàng trách chàng coi nàng nào khác chi đóa huệ tàn không thèm lai văng
th́ chính chàng mới là người phụ bạc chứ nào phải tại nàng:
”Huệ tàn bướm chẳng văng lai
T́nh xưa anh phụ, trúc mai kể ǵ?”
Nàng nghi chàng phụ nàng th́ ...người ta phải đi lấy chồng.
Xa vắng bấy lâu, không thăm, không hỏi, bây giờ chàng trở lại, chàng
trách móc ǵ được ai?
C̣n nhớ ngày xưa, khi ta yêu nhau,nào ai có tiếc ǵ với chàng? Chàng gặp
lúc khó khăn, nàng sẵn ḷng giúp đỡ:
”Một tiếng anh than, ba bốn đội vàng em không tiếc
Anh lấy đặng của rồi trốn biệt lánh thân.
V́ anh không trở
lại, đă có những lúc em chua xót năo nề:
”Cầm vàng mà lội qua sông,
Vàng rơi không tiếc, tiếc công cầm vàng!!!”
Và đau đớn cho mối t́nh mà nàng tưởng là chân thật để tự trách ḿnh:
”May thay chút nữa em lầm
Khoai lang khó xắt lát,
Em tưởng Cao-ly sâm bên ...Tầu!”
Chàng nghe mà quặn
đau trong ruột, tại xa xơi cách trở chứ có phải chàng phụ bạc ai đâu? Ơi
chao là sự hiểu lầm chết người. Chàng đem trả lại vàng bạc nàng giúp
chàng ngày trước. Chàng rưng rưng kể lể ḷng chàng khi nghe tin thuyền
nàng đă có nơi có chốn:
”Ghe tôi tới chợ cắm sào
Nghe em có chốn, muốn nhào xuống sông!”
Rồi chàng ủ ê
trách nàng sao không cho chàng hay khi có bướm mới vờn hoa, sao để chàng
chịu cảnh bẽ bàng sau bao ngày tháng đợi mong:
”Em có chồng sao chẳng cho hay
Để anh lầm tưởng đêm ngày đợi mong.”
Thuyền nàng ghé
bến khác! T́nh nghiă ngày xưa đâu c̣n! Mối sầu này đành riêng ḿnh chàng
gánh chịu:
”Nghĩa t́nh như bát nước đầy
Trách ai nghiêng đổ để sầu tây cho ḿnh?”
Nhớ lại thời hai
đứa c̣n yêu đương tha thiết, c̣n hứa hẹn sẽ chung gối, chung đầu, bây
giờ nàng có người má tựa, vai kề để ḿnh chàng cô đơn với nỗi sầu tư:
”Hồi nào một gối đôi đầu
Bây giờ bỏ thảm, bỏ sầu riêng tôi?”
Làm sao quên được
mối sầu cho ḷng bớt đớn đau?
Ghi chú:
1. Hổ ngươi: Mắc cở, xấu hổ.
2. Hun: Tiếng miền Nam thay chữ hôn cuả miền Bắc
Những tác phẩm của Kathy Trần:
12-2001: Ngọc Hân (những t́nh sử tuyệt vời Việt Nam). 330 trang, $12
2000 Không cần đàn bà? Phiếm luận, 350 trang, $14.
1999 Nửa sơn hà: Truyện dài, 350 trang, $14. Sắp hết
1998 Được vay nụ cười: Truyện dài, 320 trang, $12. Sắp hết
1997 Đàn ông, đàn bà: Phiến luận. Đă hết.
In lại, trích dịch xin liên lạc (408) 281-4077 hay KathyTran337@hotmail.com
|
