Hai Mươi Lăm Năm Xây Dựng
Cộng Đồng Chicago. (Tiếp Theo)
Nguyễn Đức Trọng
Nói đến đây tưởng
cùng nên có đôi dòng về Vietnam War Museum. Tuy Vietnam War Museum không
do cộng đồng Việt lập nên nhưng nó cũng như người anh em kết
nghĩa vậy. Vào năm 1983 ông Joe Hertel, giới thiệu với thân hữu tài
sản có một không hai trưng bày tại một basement ở đường Irving
Park. Tài sản này là những kỷ vật mà ông đã góp nhặt hoặc
mua được những kỷ vật liên quan đến chiến tranh việt Nam. Năm
1985 qua nhiều lần tiếp xúc với bạn bè Việt Nam mà ông đã
dời về đường Broadway góc Argyle và gọi là Vietnam War Museum (Viện
Bảo Tàng Chiến Tranh Việt Nam). Khoảng mươi năm sau, vì không đủ
tiền thuê nhà ở mặt tiền, Việt NamWar Museum đã dời về 954 W.
Carmen, bên cạnh Chùa Quan Âm, do nhã ý của ông Trịnh Chấn Cường,
cho thuê chỗ với giá tượng trưng. Trong thời gian dù ở Broadway
hay ở Carmen, các thương gia khu Argyle đóng góp phần lớn chi phí
cho Viện Bảo Tàng. Đến ngày 30/4/00 thì Viện Bảo Tàng tạm
thời đóng cửa vì không có ngân khoản điều hành.
Trong 15 năm bên cạnh cộng đồng Việt, Viện đã sát cánh
với người Việt tỵ nạn trong những dịp lễ lớn như Ngày
Quốc Hận, Memorial Day (của Hoa Kỳ). Những đêm không ngủ trong tình
huynh đệ chi binh đã được hai bên Mỹ Việt đón nhận rất là
nồng nhiệt. Với Viện Bảo Tàng cờ vàng ba sọc đỏ luôn luôn
tung bay trên phố Việt Nam.
Hoạt động của
giới trẻ luôn luôn là những hình ảnh sáng chói trong cộng đồng
bản địa. Đáng nói nhất là hội sinh viên học sinh. Mỗi trường
từ năm 1976 đều có hội sinh viên hay học sinh Việt hoạt động.
Những vị có công bồi đắp con em Việt Nam thăng tiến một cách
mạnh mẽ chúng ta không thể quên công ơn của Thầy và Cô Hàn
Long Toàn, Cô Hương, Thầy Cửu, Cô Liên, Thầy Hiếu. Sau nầy khi
học sinh Việt lũy tiến trên các trường trong khu vực Uptown cũng
như Albany Park thì còn nhiều thầy cô khác đã tận tụy dẫn dắt
con em Việt đến chỗ thành công. Hầu như các trường đều cố
gắng ra được một tờ báo xuân hàng năm. Trong các hội sinh viên,
Hội UIC là mạnh nhất, hàng năm đều có tổ chức dạ vũ gây
quỹ hoạt động.
Vovinam Việt Võ Đạo
do ông Phạm Văn Bảo khai phá từ năm 1976 vẫn trường tồn và
hoạt động mạnh trong vùng Uptown. Khi Võ sư Trần Văn Bé và ông Lý
Hoàng Cát Long từ trại tỵ nạn qua, trung tâm sinh hoạt của
Vovinam dời về sân tập của Nhà thờ Lutheran ở đường Elmdale. Có
thể nói trong 25 năm, Vovinam đã đào tạo hàng trăm người trẻ
Việt yêu tổ quốc Việt tận đáy lòng. Hàng năm Vovinam thường
xuất hiện với cộng đồng Việt qua chương trình biểu diễn võ
thuật trong hội chợ Tết Cổ Truyền. Chúng tôi còn nhớ năm 1978
lần đầu tiên Vovinam biểu diễn tại trường Truman, có sự cộng
tác của Bác Sĩ Phạm Gia Cổn (Hiệp Khí Đạo) đã được khán
giả Mỹ Việt hoan hô nhiệt liệt.
Trong các hội tương
trợ của người Việt Tỵ Nạn, Hội Huế và Quảng Trị hoạt động
mạnh và con số hội viên tăng nhanh chóng. Hội được thành lập
vào khoảng năm 1981. Hàng năm vào khoảng tháng 11, Hội Huế và
Quảng Trị thường tổ chức đêm nhớ Huế, có ca sĩ Huế về giúp
vui. Trước ngày Hội Huế ra đời, chúng tôi đã cọng tác với bà
Liên Dư tổ chức đêm cho Huế tại nhà của Bà ấy hoặc nhà
của Bà Phi Hồng. Con số tuy không đông nhưng đã nói lên những nét
đặc biệt của người Huế hay yêu Huế.
Giới trẻ hoạt động
trường kỳ và mạnh mẽ nhất là Đoàn Thiếu Nhi Thánh Thể của
Công giáo và Đoàn Phật Tử của chùa Quang Minh và Trúc Lâm. Ngoài
những ngày lễ lớn và các buổi sinh hoạt thường xuyên mỗi
Thứ Bảy hay Chúa Nhật các em đã đóng góp nhiều cho các sinh
hoạt của cộng đồng chung. Những đoàn thể trẻ có tính cách tôn
giáo nầy đã đào tạo những người trẻ đạo đức, yêu tổ
quốc và giỏi cả chữ quốc ngữ. Có gì đẹp hơn và dễ thương
hơn những điệu vũ cổ truyền mà các em thường xuyên luyện
tập để trình diễn trong ngày Tết cộng đồng. Đoàn múa lân
của các em Phật Tử Trúc Lâm hàng năm đem lại nguồn vui và may
mắn cho cộng đồng Việt trong ba ngày Tết cổ truyền.
Trong khoảng hơn nửa
thập niên vừa qua, Bà Liên Dư lại tái xuất giang hồ trong chương
trình “Sống Để Phục Vụ” của hội Travelers and Immigrants Aid (bây
giờ là Chicago Connections) đã tạo những môi trường lành mạnh
cho con em Việt Nam học để tiến tới, học để phục vụ và
học để lãnh đạo.Người Mỹ dù qua hơn 20 năm tiếp xúc dù
trực tiếp hay gián tiếp với Việt Nam thường coi người Việt là
những kẻ đến từ nơi kém mở mang. Người bảo trợ đã chỉ
vẽ cho người tỵ nạn từ việc đi cầu cho đến việc xử dụng
bếp núc hay tắt mở TV. Chúng ta ai ai cũng
thấy sự tận tâm của người Mỹ đôi khi quá đáng, nhưng
vì thân phận ăn nhờ ở đậu nhiều
người đành phải nuốt chữ nhẫn làm ngơ. Đầu năm 1979 chúng tôi
đã đề nghị với Governor Office để xin thành lập Trung Tâm Cộng
Đồng Đông Dương, để người tỵ nạn giúp người tỵ nạn. TS
Ed Silverman, giám đốc văn phòng Thống đốc đã triệu tập nhiều
phiên họp với các giám đốc chương trình của các Volags như USCC,
Lutheran, IRC, TIA v.v. có cả Dr. William Liu một người Mỹ gốc Hoa có
uy tín trong ngành giáo dục ở Chicago và chúng tôi để thực hành
ý kiến trên, Sau 6 tháng họp hành, các hội không tin tưởng nhân
viên người tỵ nạn đủ khả năng làm những công việc mà họ
đang làm. Hơn thế nữa họ sợ người Việt sẽ lấn mất tất
cả các quyền hạn của người Cambốt và Lào cho nên đã giết
chết ý tưởng trên không một chút thương tiếc. Kết luận rút
ra trong lần xuất quân nầy là: nhờ người thì phải thọ ơn người
nhất là khi người giúp mình mà họ bị thiệt thì không đời nào
lại chịu khó đứng ra giúp. Sau lần thất bại đó chúng tôi nghĩ
đến phương thức kinh tế. Nếu có tiền thì ta đâu cần phải
nhờ ai! Tư tưởng đó đưa đến việc lập khu chợ Việt Nam. Khi
đi tìm người tỵ nạn đầu tư để từ từ biến khu Argyle/Uptown
thành khu chợ Việt thì chúng tôi được biết người ta không
chịu cho người Việt mướn chỗ vì họ muốn thành lập Khu New
China Town. Chúng đành liên lạc với các chủ nhà người Mỹ để
khuyến khích họ cho người Việt mướn với lời hứa sẽ làm cho
khu vực trở nên phồn thịnh. Tiếp đó chúng tôi đã cộng tác
với Sammy Luc đưa người mới tới ở trong những building trống
ở khu vực. Ngược lại Sammy Luc cho người tỵ nạn mướn các căn
phố trống để làm thương mãi. Một mặt khác chúng tôi cộng tác
với chính quyền sở tại để chận đứng những vụ hiếp dâm
tại góc Argyle và Winthrop. Trong thời điểm nầy những vụ hiếp dâm,
cướp bóc, giựt bị, ăn trộm mà nạn nhân luôn luôn là người
tỵ nạn. Mỗi ngày có từ 25 cho tới 30 vụ như trên. Để chận
đứng tệ nạn nầy chúng tôi đã tổ chức nhiều buổi họp với
cộng đồng bạn, cơ quan chính quyền (VP Alderman Volini, Cảnh sát
quận) và các vị lãnh đạo tinh thần cùng các nhà hoạt động xã
hội tại basement nhà thờ St Thomas of Canterbury, Trường McCutcheon,
Hội TIA, VP Alderman, và Margate Park để tìm kế sách ngăn chặn. Chính
quyền cố gắng bằng cách tăng cường thêm xe tuần tiễu trong vùng
nhưng cũng chẳng làm thuyên giảm những vụ cướp bóc chút nào.
Hãy tự giúp mình trước,
trời sẽ giúp ta. Thấy họp hành mãi vẫn không giải quyết được
gì từ phía những người thiết tâm hay chính quyền. Chúng tôi
những người võ biền làm việc theo võ biền. Cùng với các ông
Hoàng Xuân Nghị, Nguyễn An Bảy, Phạm Văn Bảo, Nguyễn Văn Đức,
và một số lớn của cư dân ở cao ốc Lake Side chúng tôi họp
nhau quyết định bắt cướp. Mỗi người lãnh một trách nhiệm
trong kế hoạch chuẩn bị và thi hành (phục kích). Chúng tôi đặc
trách việc liên hệ với cảnh sát quận 20 để nhờ họ xúc lưới
ngay tức khắc khi con cá vừa lọt lưới. Ông Hoàng Xuân Nghị và
ông Võ Ngọc Vân, nếu chúng tôi nhớ không nhầm, lo máy
Walkie-talkie. Ông Nguyễn An Bảy lo tổ chức cò mồi và tiền giả
(Hell Money). Ông Phạm Văn Bảo lo kế hoạch bám sát và điều động
trận tuyến. Cuộc trận đã được dàn ra ngay trên đường Lake
Side và Sheridan, với các trạm gác trên không ở lầu 18 và 20. Đúng
6 giờ chiều Chị T... lấm la lấm lét ôm chặt chiếc ví đầm đi
ra từ Currency Exchange tiến về cao ốc Lake Side. Một tên cướp
lực lưỡng, từ cửa trước cao ốc tức tốc đi nhanh về hướng
chị. Các trạm đã báo cho nhau biết: cá sắp cắn câu. Đúng thế
khi tên nầy đi qua chị T... gạc chân chị làm chị ngã kềnh ra đất,
chiếc ví văng khỏi tay chị. Tên cướp lấy ví rồi đi vội về
phía hành lang tây của cao ốc Lake Side. Cuộc theo dõi bắt đầu.
Cảnh sát được thông báo. Một xe cảnh sát tuần tra chận đầu
ở đường Lawrence gần Clarendon, một chiếc khác chận tại đường
Kenmore. Thấy vậy tên cướp đi nhanh về phía trường McCutcheon. Người
theo dõi bám sát. Khi tên gian vẫn ôm ví trong tay băng qua đường
Gunnison trên Sheridan thì bị cảnh sát phục tại đó thộp cổ. Hôm
ra tòa có gần 300 nhân chứng mà 100% là người tỵ nạn Việt,
Cambốt và Lào đồng thanh chỉ mặt tên cướp: “chính nó”. Đây
là lần đầu tiên một bị cáo bị 300 nhân chứng lên án....Đây
không phải lần đầu tiên chúng ta phải sống trong phập phồng lo
sợ vì tệ nạn xã hội của bản địa, mà ngay từ giây phút đầu
tiên của năm 1975 người Việt Tỵ Nạn đã thường bị đánh đập
và bị cướp cạn. Trong số những nạn nhân có các anh em trẻ
trong nhóm Nhảy Dù độỉc thân. Dù bị cướp và bị đòn nhiều
lần nhưng các anh em nầy vẫn nhịn nhục. Tức nước phải vỡ
bờ, cho đến một hôm, Anh Tâm Dù như thường lệ buổi sáng sớm
đứng chờ xe đi làm, thì bị mấy " ông cột nhà cháy" bóp
cổ móc hết tiền bạc lại còn
nhục mạdanh dự dân tộc. Không thể nhịn được nữa, anh một mình
đã đánh gục hai tên lưu manh. Ngày hôm sau chúng gậy gộc kéo
nhau ra trả thù, anh Tâm đã bình tĩnh cho cả đám chúng nó nằm la
liệt trên tuyết. Sau đó chúng kéo đến đông hơn với súng ống
nữa nhưng nhờ khôn khéo, anh Tâm đã làm cho bọn băng đảng nể
sợ và không dám làm ăn ở khu Việt nam nữa. Vẽ bậy trên tường
ngày nay chúng ta ít thấy trong khu vực Argyle nơi mà trước đây
vẽ bậy là một phí tổn lớn để xóa cho các chủ nhà.
Báo Chí trên đất
Mỹ là một kỹ nghệ lớn, báo chí đối với người Việt chúng
ta là niềm hào hãnh và thú vui. Chicago có hai tờ báo lớn là tờ
Tribune và tờ Sun-Times. Trong khi đó cộng đồng nho nhỏ của chúng
ta lại có đến 5, 6 tờ. Ngoài tờ Bản Tin phát hành hàng tháng,
chúng ta còn thấy các tờ Chicago Việt Báo của Bác Sĩ Trần
Trọng Lang. Nguyệt san nầy vừa ngưng thì xuất hiện tờ Thời
Việt của anh Vũ Uyên Giang. Hai nguyệt san nầy sống được 3 năm
thì ngưng phát hành. Tờ Người Việt Illinois của Trần Thiện Đạt
cũng chỉ sống được vài số. Sau nầy có tờ Ngày Mới của
Mặt Trận (đang lưu hành). Hàng năm mỗi dịp lễ lạc lớn chúng
ta được xem các tờ đặc san Huế Quảng Trị, Hồn Quê, Diệu Âm,
Phật Bảo, Cựu Chiến Sĩ, Ngày Về, Quê Hương, Biển Đông,
Vovinam và các báo của Sinh Viên và học sinh các trường trung và
đại học. Trong năm nay chúng ta thấy tờ Chicago Việt báo của anh
Võ Nở chào làng với bìa mầu rất đẹp.
Điểm sáng chói nhất
trong thế giới tự do là con người được tự do lập hộỉi,
được tự do phát biểu. Trong tinh thần đó một hội đoàn mới
khai sinh trong những năm gần đây là Cộng Đồng Người Việt
Quốc Gia tại Illinois. Khác với Trung Tâm Cộng Đồng Xã Hội
Việt Nam được thành lập cách đây 19 năm chỉ chuyên về vấn đề
an sinh cho người Việt Tỵ Nạn, Cộng Đồng Người Việt Quốc
Gia tại Illinois chú tâm đến góc cạnh chánh trị và đấu tranh.
Cuộc bầu cử lần đầu tiên xảy ra vào Năm 1996 bà Bác Sĩ Trần
Lương Ngọc Hồ đắc cử chủ tịch và tái đắc cử vào lần
bầu trong dịp Tết Canh Thìn.
Trung Tâm Dịch Vụ Xã
Hội Hội Người Việt được hình thành trong một điều kiện và
hoàn cảnh đặc biệt. Năm 1980 ông Vĩnh Quang, chủ tịch Hội Người
Việt tại Illinois vì nhu cầu sinh kế đã rời Chicago cấp kỳ đi
New York. Hội đồng quản trị tan rã. Vào mùa Thu năm 1980, người
viết nầy nhận được tin chính phủ Liên Bang đã dành một ngân
khoản $5,000,000 giúp cho các dự án xây dựng cộng đồng của các
hội tương trợ. Khoản trợ giúp nầy không quá $50,000 cho mỗi
ứng viên và chỉ trợ cấp một lần thôi. Vì tin tức đến quá
muộn, chỉ còn 15 ngày thì hết hạn. Chúng tôi tức tốc mời các
ông Trần Văn Dương, Nguyễn Đức Nghĩa, Lưu Xuân Tĩnh họp để tính
kế lập dự xin ngân khoản. Sau khi bàn thảo kế sách phải có
trong dự án, các ông nêu lên trở ngại lớn là ai viết dự án đây!
Nhờ người viết thì không có tiền, hơn thế nữa hội đồng
quản trị Hội Người Việt đã không còn nữa vậy dựa vào đâu
để có chính danh? Chia tay nhau ai về nhà nấy lòng chúng tôi nát
tan. Cờ đến tay mà không phất được! Hôm nay không xin chút ngân
khoản cho cộng đồng lấy trớn mà thăng tiến thì chừng nào
mới có thể làm đây? Nhờ chút vốn liếng qua khóa “định trị
dự án” mà chúng tôi được học với Bộ Canh Nông trước đây,
chúng làm liều đêm ngồi cân hồ một mình. Đồng thời với vai
trò là cố vấn của hội, chúng tôi không có tư cách pháp nhân để
làm gì do đó đã gọi điện thoại qua New York
yêu cầu ông Vĩnh Quang ủy quyền cho người viết nầy
triệu tập đại hội bầu tân hội đồng quản trị, và yêu cầu
ông trả ấn tín cho Chicago. Chỉ trong vòng một tuần lễ sau chúng
tôi đã triệu tập đại hội và các ông sau đây được bầu vào
hội đồng quản trị: BS Trần Duy Tự, Chủ
tịch, DS Phạm Châu Nam, Tổng thư ký, DS Quách Đức Minh,
Thủ quỹ và một số thành viên khác. Sau khi có được ban chấp hành
chúng tôi cố gắng hoàn tất việc viết dự án.
Khoảng năm ngày
trước hạn chót nộp đơn, chúng tôi nhờ ông Trần Văn Dương xem
lại cấu trúc của dự án, ông cho biết hỏng bét, không thể
nộp được. Chúng tôi vào sở làm việc mà ruột gan rối bời, như
người mất hồn. Ông Steve Voss, giám đốc chương trình tỵ nạn
của hội Travelers & Immigrants Aid thấy chúng tôi như vậy lo
lắng, hỏi cớ sự. Chúng tôi cho ông ta biết nguyên do. Ông ngỏ
ý muốn xem bản thảo của dự án để tìm đường giúp đỡ. Sau
khi xem qua, ông cho biết chỉ thiếu phần tổ chức nhân viên, ông
giúp chúng tôi bổ khuyết. Về phần kế toán chúng tôi nhờ ông
Lộc con của đại tá Bá viết giúp về phần cấu trúc. Ít hôm
sau cô Virginia Koch, Phó giám đốc của Hội TIA giúp việc đả tự
và trình bày dự án để
gửi đi cho đúng giờ. Chúng tôi đã nộp dự án qua sở Bưu Điện
4:30 chiều Chúa Nhật, nửa giờ trước khi khóa sổ với ngân
khoản xin trợ giúp là $49,980. Vào khoảng tháng 11 năm 1980, ông
Phạm Ngọc Lâm tùng sự tại Tổng Nha Định Cư (ORR), về thăm
Chicago đã chúc mừng Chicago, vì dự án đứng đầu danh sách mười
dự án xuất sắc nhất. Chúng tôi hoan hỉ đón nhận tin vui và
chờ giấy tờ chuẩn chi của Chính phủ Liên Bang. Dù là dự được
chấm hạng nhất song cũng phải sửa đổi nhiều điều khoản cho
hợp với điều kiện mà chính phủ liên bang mong muốn. Việc tu
chỉnh nầy cũng kéo dài đến mấy tháng mới được chính phủ Liên
Bang chính thức chấp thuận cho thành lập ềÕTrung Tâm Dịch Vụ Xã
Hội Cộng Đồng Việt NamÕỪ (Vietnamese Community Services Center -
VCSC). Để cho việc tuyển chọn vị giám đốc tiên khởi của
trung tâm được hợp với lòng dân và nhu cầu đòi hỏi của chuyên
môn, một ủy ban tuyển chọn được thành lập gồm có 5 vị:
Tiến sĩ Ed Silverman, Giám đốc Văn phòng Định Cư và Tỵ Nạn
Tiểu Bang Illinois, ông Joe Tobin (đại diện cho ngành dịch vụ xã
hội), ông Trần Văn Dương, Viện đại học cộng đồng Truman, BS
Trần Duy Tự, chủ tịch HĐQT Hội Người Việt tại Illinois và chúng
tôi. Cô Lê Ngoan, một cử nhân tốt nghiệp từ viện đại học
tiểu bang được ban tuyển chọn chấm trúng tuyển. Cô Ngoan là
một người trẻ đã có nhiều thành tích đấu tranh cho người Cam
Bốt trong hoàn cảnh bị diệt chủng từ khi còn trong ghế trường
Đại Học. Trong một năm đầu chúng tôi thường xuyên đến hướng
dẫn thêm về đường hướng thực thi dự án và hoạch định phương
thức nuôi dưỡng trung tâm được sống lâu dài. Với số tiền
$49,980 chỉ đủ để mướn 3 ơ nhân viên làm việc và phụ phí điều
hành. Tất cả bàn ghế, máy móc và trang bị cho lớp học thì chúng
tôi phải đi xin hay nhờ công quả của phụ huynh có con em đến
học tiếng Việt tại trung tâm đóng giúp. Trong 3 năm đầu Hội
Travelers & Immigants Aid giúp đỡ khoản thuê nhà cho trung tâm cũng
như cung cấp dịch vụ Fiscal agent (gần như là bảo trợ dịch vụ
tài chánh)
Năm sau tài khóa 82
(July 1981-June 1982) cho đến nay, Trung tâm được tiểu bang tiếp
tục tài trợ theo tài khóa từng năm một.
Hoạt động trên đất
Mỹ tuy rất tự do nhưng bị ràng buộc bởi quy tắc rất nặng
nề. Hội Người Việt và Trung Tâm Dịch Vụ Xã Hội Việt Nam tuy
là một thực thể song danh xưng khác nhau cho nên đối với chính
quyền thì là hai thực thể do đó mỗi tài khóa phải chịu 4 lần
thanh tra tài chánh. Hội người Việt là giám hộ cho trung tâm cũng
phải chịu hai lần thanh tra- một lần do một cơ quan tư, phải
trả tiền $1,500 lệ phí “để họ tìm cái sai của hội”. Sau đó
còn bị chính phủ thanh tra về việc xử dụng cấp khoản mà hội
đứng xin. Trung tâm là đơn vị thực thi khế ước với chính
phủ cho nên cũng phải minh chứng là Trung Tâm đã chi tiền đúng
theo luật lệ quy định, vị chi đã tiêu thêm $1,500 phụ phí thanh
tra tư nữa. Ngoài 4 đợt thanh tra tài chánh, trung tâm thường xuyên
bị thanh tra chương trình. Để giảm thiểu chi phí nầy, Trung Tâm
Xã Hội Cộng Đồng Việt Nam (VCSC) đã nạp đơn xin cải danh thành
Hội Người Việt vào vài năm sau. Như
chúng ta đã thấy, ông chủ tịch Hội tuyển chọn Giám đốc Trung
tâm cùng với một ủy ban 5 người cho thấy hội làm chủ Trung Tâm.
Giám đốc và nhân viên phục vụ trong trung tâm được hưởng thù
lao nhưng ngược lại Hội Đồng Quản Trị Không một ai có một
chút bổng lộc nào.
Khoảng giữa năm 1979
người tỵ nạn tại địa phương cần theo dõi tình hình tiến
triển ở các trại tỵ nạn thì Chicago lại không có một tờ báo
nào cả. Nhờ Bà Việt Hoa giúp $90 để mua giấy, ông Nguyễn Đức
Nghĩa giúp việc quay ronéo (Asian Human Services) , anh Nguyễn Cầu
Hải cùng với chúng tôi đã cho ra mắt tờ Bản Tin. Số thứ hai
được Hội TIA tài trợ $500
để phổ biến tin tức liên quan đến việc nhập tịch. Sau đó
tờ báo sống èo ọp vì không có tài chánh vững chắc bởi lẽ
trong thời nầy chợ Việt chưa phát triển. Vào năm 1982 Trung Tâm Xã
Hội Công Đồng Việt Nam tiếp nhận nuôi dưỡng Tờ Bản Tin.
Trung Tâm Hội Người
Việt phát triển nhanh theo nhịp độ dân Việt tại Chicago tăng qua
chương trình HO và Amerasian. Ngân khoản điều hành của hội qua đợt
trợ giúp của Liên Bang chấm dứt sau một năm. Hội tuy hoạt động
với mục đích phục vụ công đồng song “không thực thì sao
vực được đạo”, để cho hội được trường tồn, ngoài trợ
cấp của chính quyền tiểu bang, hội còn phải tìm nhiều nguồn
trợ giúp khác như: United Way và nguồn tài trợ tư (private
foundation). Mỗi phần cấp khoản tài chánh của hội là một kế
ước với cơ quan hay thực thể tài trợ. Khi nhận trợ cấp, hội
phải ký với họ một khế ước. Mỗi khế ước có những điều
khoản ràng buộc riêng, nhiều hay ít tùy thuộc đòi hỏi của cơ
quan tài trợ. Thường thường chính phủ đòi hỏi nhiều nhất sau
đó là cơ quan United Way. Các Foundation tư đưa ra điều kiện thường
rất nhẹ nhàng. Muốn được hưởng những tài trợ khác ngoài chính
phủ nhất là United Way, hội phải chứng minh rằng hội có tư
lợi qua việc gây quỹ, parking lot, tờ Bản Tin, nhất là sự đóng
góp của nhân viên và lệ phí dịch vụ (Xin thăm trang mạng lưới:
http://www.vaichicago.org để có thêm chi tiết về hội)Trong hai mươi
lăm qua qua hội đã trải qua bao thăng trầm. Hội luôn luôn là cái
gai của những kẻ lăm le chống phá nỗ lựỉc của người Việt
Quốc Gia. Theo nguyên tắc lập hội và những điều khoản ràng
buộc khi nhận ngân khoản dịch vụ của chính phủ thì hội không
được làm chính trị.
Ông Trần Thiện Đạt,
nhân viên bán thời gian đặc trách báo Bản Tin của Trung Tâm
thấy mức thu nhập về quảng cáo của báo Bản tin có vẻ khả
quan cho nên đòi tăng lương. HĐQT chưa kịp xét thì ông đã mang
hết tài sản liên quan đến tờ báo đi ra lập riêng cho mình tờ
“Người Việt Illinois”. Tờ báo này dùng đủ mọi luận điệu
để bêu xấu Hội Người Việt tại Illinois. Nhờ sự khôn khéo và
tế nhị của ông cố chủ tịch Đỗ Đăng Công và của TS Bửu
Tập mà những vu cáo đã được gột rửa trong thời gian ngắn. Đến
thời ông Chủ Tịch Mai Tất Đắc, cộng đồng xẩy ra vụ Lâm Tôn.
Đây là một vụ nhiễu sách cộng đồng lớn có tích cách chính
trị ảnh hưởng đến uy tín của toàn thể cộng đồng Việt
khắp thế giới. Nguyên ông Lâm Tôn theo phái đoàn truyền thông
Hoa Kỳ đi Việt Nam làm phóng sự 10 năm sau. Khi về Mỹ ông Lâm Tôn
đã tuyên bố nhiều điều không có lợi cho nổ lực đấu tranh
về nhân quyền cho nước Việt Nam của người Việt Quốc Gia, do
đó các hội đoàn chống cộng tại Chicago đã họp tại văn phòng
của Hội Người Việt tại 4833 N. Broadway, tổ chức biểu tình
chống hành động của ông Lâm Tôn. Những kẻ có dã tâm liền
tổ chức lực lượng chống phá HNV. Họ đã tố cáo lên chính
phủ tiểu bang yêu cầu chấm dứt việc cấp ngân khoản hoạt động
cho HNV vì HNV đã xử dụng ngân khoản của Tiểu bang cấp để làm
chính trị.
Từ ngân khoản $49,980
lúc khởi đầu, với 3 nhân viên rưỡi, hiện nay ngân khoản điều
hành của Trung tâm đã lên trên 1 triệu với 20 nhân viên toàn
thời gian. Đương kim chủ tịch Hội Đồng Quản Trị Hội Người
Việt là ông Hồ Viết Lộc. Giám đốc điều hành là ông Nguyễn
Đức Tâm tiếp nối vị tiền nhiệm là ông Nguyễn Hà.
Những hoạt động
của Trung Tâm Hội Người Việt tại Illinois: Chủ trương của HNV
là tạo một nền móng cho các sinh hoạt của cộng đồng Việt
Nam, do đó từ ngày trung tâm được khai sinh, trung tâm đã mặc nhiên
trở thành phương tiện cho sinh hoạt của các hội đoàn; vì lẽ
đó mà những kẻ nội thù đã dùng đủ mọi cách để vô hiệu hóa
ảnh hưởng, cũng như bôi nhọ trung tâm. Vụ Trần Thiện Đạt và
vụ Lâm Tôn là điển hình nhất. Qua biết bao sóng gió, Trung tâm
Hội Người Việt vẫn thăng tiến một cách mạnh mẽ, dù rằng chương
trình tỵ nạn Việt Nam mỗi ngày một giảm. Vị giám đốc Trung Tâm
qua sự chỉ đạo của ủy ban điều hành hội lo điều nghiên và
đi tìm nguồn tài chánh cho hội.
Các chương trình
hoạt động đều do Ủy Ban Kế Hoạch của Hội Đồng Quản Trị
đề ra dựa trên nhu cầu hay đề nghị của vị Giám Đốc Trung Tâm
dịch vụ của hội. Hiện nay chương trình của hội gồm có:
Employment. Từ năm 1996
trở về trước chương trình tìm việc của hội chuyên tìm việc
làm cho người tỵ nạn mà thời gian cư trú chưa quá 2 năm. Phần
tìm việc cho những người có thời gian cư trú trên hai năm không
được một cơ quan tài trợ nào cho, nhưng hội vẫn phải du di để
thỏa đáng nhu cầu của toàn thể cộng đồng. Nay mức độ người
Việt tỵ nạn đến Chicago quá ít cho nên chương trình nầy do các
hội thiện nguyện đảm trách. Kể từ năm 1995, vẫn giữ dịch
vụ nầy qua chương trình React, một chương trình huấn nghệ về
điện tử 6 tuần lễ.
Chương trình tiểu thương.
Chương trình nầy bắt đầu hoạt động từ lúc khai sinh trung tâm
và ông Đào Zũng là người khai phá. Nối tiếp công trình của ông
Zũng là ông Nguyễn Văn Tâm với nhiều thay đổi rất hữu ích cho
giới thương gia. Mục đích của chương trình là giúp đỡ các thương
gia làm quen với hệ thống hành chánh và kỹ thuật tân tiến của
Hoa kỳ, hoặc giúp người tỵ nạn khởi đầu cơ sở thương mại.
Trợ giúp tìm nguồn tài chánh vay vốn làm ăn hay khuếch trương cơ
sở thương mại. Một thí dụ điển hình của CTTT là thực hiện
được bãi đậu xe cho công cộng trên đường Winthrop gần Argyle.
Hội cũng hỗ trợ và
đỡ đầu cho Phòng Thương Mại Việt Nam tại Uptown.
Phòng thương mại bắt đầu hoạt động từ năm 1984. Ông Lâm
Tôn, chủ nhà hàng Mekong là vị chủ tịch tiên khởi. Trong thời
gian làm chủ tịch Phòng Thương Mại Việt Nam, ông Lâm Tôn đã
vận động xây một cổng chợ với phí tổn lên tới hơn hai trăm
nghìn Đô, như ở Phố Tầu nhưng không được sự hỗ trợ của
đại chúng.
Di trú. Di trú là một
chương trình khẩn yếu cho đời sống người tỵ nạn. Chương trình
nầy ngoài nhu cầu hành chánh liên hệ còn giảm thiểu được 50%
thời gian chầu chực ở các cơ sở di trú. Chương trợ giúp di trú
gồm có:
a. Dịch vụ thường
trú. Cấp mẫu đơn, chụp hình, dịch giấy tờ, điền đơn và
tổ chức tuyên thệ tại văn phòng hội cũng như theo dõi và
khiếu nại.
b. Dịch vụ đoàn tụ
gia đình. Cung cấp mẫu đơn, hướng dẫn điền đơn, dịch hồ sơ,
chụp hình, nộp đơn và theo dõi tiến triển của đơn xin. (Hội
không giúp trường hợp Mẫu đoàn tụ I-130 hay F-259)
c. Dịch vụ công dân.
Đây là dịch vụ nhiêu khê nhất trong toàn dịch vụ di trú. Thường
các sắc dân khác phải chi từ hai cho tới năm nghìn để được
thành công dân Hoa kỳ. Trung tâm dịch vụ đã giảm thiểu khó khăn
đến tối đa. Có nghĩa là đã cung cấp các dịch vụ giấy tờ,
thông dịch, chụp hình, điền đơn và còn tổ chức thủ tục
phỏng vấn ngay tại văn phòng
của hội ngoại trừ lễ tuyên thệ.
ESL/Literacy. Chương trình
dạy Anh Ngữ cũng đã trở thành tối quan yếu cho đồng hương
mới đến theo diện HO.
Chương trình dạy
tiếng Việt cho con em được đẩy mạnh vào những năm 1981 và 1982
tại trung tâm Hội. Sau nầy nhà thờ và Chùa có chương trình thường
trực nhất là vào mùa hè.
Các em học sinh tại các
trường trung và tiểu học đã chứng tỏ khả năng học vấn và
đạo đức cá nhân nhờ chương trình sinh hoạt cho học sinh sau
giờ tan học.
Người già là mối
quan tâm hàng đầu của hội. Chương Trình Lão Niên được thành
lập để phục vụ các cụ. Hiện nay hội có khoảng 35 nhóm, mỗi
nhóm có 10 cụ. Hoạt động dành cho các cụ là phòng đọc sách,
phòng giải trí, học Anh Ngữ cũng như du ngoạn. Qua bao nhiêu năm,
các cụ đặc trách lễ giỗ Tổ Hùng Vương. Đôi khi cũng để cho
anh em trẻ như Vovinam Việt Võ Đạo đặc trách để học hỏi cách
tổ chức đồng thời nối chí các cụ sau nầy. Ông Trần Văn
Quả là người điều hợp chương trình Lão niên từ khai thiên cho
tới bây giờ. Một làng lão niên cũng đang được dự phóng để
có chỗ cho các cụ an vui tuổi già với đầy đủ chương trình y
tế và chăm sóc 24/24.
Do nổ lực chung phần
Phát Thanh bằng Việt ngữ trên làn sóng trung bình cũng đã đến
với cộng đồng Việt gần một năm vào năm 1982. Sau đó không đủ
ngân khoản thuê giờ đành phải ngưng hoạt động. Mãi đến năm
1997 ông Nguyễn Văn Mai đã vận động được ngân khoản cho nửa
giờ truyền hình trên băng tần 23. Nhưng vì con số người Việt
tại Chicago cũng chưa đủ để chợ Việt phát triển mạnh hầu tài
trợ phí tổn quảng cáo trên đài Truyền Hình cho nên chương trình
phát hình cũng ngưng sau một thời gian ngắn. Thất bại với
truyền hình ông Nguyễn Văn Mai đã được chương trình Voice of
Diversity thuộc Viện Đại Học Loyola tài trợ đã mang lại cho
cộng đồng người Việt Chicago một chương trình phát thanh Việt
Ngữ phong phu,ù mỗi Chúa nhật từ 11G đến 12G trên băng tần FM
88.7 đến nay cũng đã được 3 tuổi. Chương trình phát thanh nầy
do các thành viên tự nguyện đóng góp. Ngân khoản được tài
trợ chỉ đủ để thuê giờ trên băng tần.
Ngoài ra Trung tâm còn
có các chương trình khác như chương trình sưởi ấm mùa đông (do
chính quyền Thành phố cấp), Chương trình Y Tế, Bãi đậu xe,
Hội chợ Argyle (Argyle Fest) v.v.
Trong nỗ lực bảo
tồn văn hóa Việt, Trung tâm Hội Người Việt là điều hợp viên
của một hội đồng điều hành chương trình sinh hoạt của cộng
đồng hàng năm. Như đã nêu trên, mỗi biến cố/lễ đều được
hội đồng cắt cử một hội đoàn chịu trách nhiệm tổ chức và
mọi thành viên đều có trách nhiệm đóng góp nhân và vật lực
cho biến cố/lễ đó. Những ngày sinh hoạt chính trong lịch chung
của cộng đồng là: Tết Nguyên Đán, Giỗ tổ Hùng Vương, Ngày
Quốc Hận, Lễ Hai Bà Trưng, Pinic Cộng Đồng, Ngày Quân Lực,
Tết Nhi Đồng, Ngày truyền thống Mỹ Việt (Memorial Day), Ngày Đại
Hội và gây quỹ của HNV. Lợi dụng những kỳ lễ quan trọng,
hội cũng đã bảo trợ và tổ chức hội thảo đặc biệt mời
những nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ trình bày cho công chúng.
Để đối đầu với
những biến cố quan trọng ở quê nhà, hội đồng nầy luôn luôn
cọng tác với nhau một cách rất là chí tình như tổ chức biểu
tình ngày quốc tế nhân quyền để đấu tranh cho những người
bị đày đi lao động ở Đông Âu hay Tây Bá Lợi Á hoặc tranh đấu
cho quyền lợi của đồng bào tỵ nạn bị áp bức ở các đảo bên
Đông Nam Á.
Công tác quan trọng
nhất và liên tục của Trung tâm Hội Người Việt là thường xuyên
đấu tranh hay tư vấn cho chính quyền liên bang cũng như tiểu bang
trên các chính sách về an sinh liên quan đến đời sống của người
tỵ nạn. Hàng năm vị giám đốc trung tâm Hội Người Việt ít
nhất một lần về thủ đô để họp tư vấn (consultation meeting)
với Bộ Xã hội hay Tổng Nha Định Cư và Tỵ Nạn (DHS hay ORR).
Những buổi họp nầy rất quan trọng cho việc dự phóng một chính
sách về an sinh xã hội cho toàn nước Mỹ đôi khi còn ảnh hưởng
đến chính sách tỵ nạn toàn cầu.
Qua những thăng trầm
của cộng đồng Việt Nam tại Chicago 25 năm qua, chúng tôi nhận
thấy:
1. Dù rằng ta hiện
diện trên phần đất của Tây bán cầu nầy mới 25 năm nhưng có
thể nói ta đã vượt xa nhiều sắc dân khá về góc cạnh tổ
chức xã hội. Khi chúng tôi thành hình cơ cấu thành lập Trung tâm
hội Người Việt thì hội CASL (Chinese American Service League) cũng
bắt đầu dù rằng người Hoa đã hiện diện trên phần đất
nầy trên trăm năm. Phố Tầu cũng đã sinh hoạt mạnh mẽ lâu đời.
Nếu so về dân số thì dân số của
chúng ta chỉ là một con số khiêm nhường.
2. Chúng ta đã khởi
sự mọi sự từ con số không, từ hai bàn tay chai ngắc của chúng
ta.
3. Chúng ta thường
tự trách mình không đoàn kết, chúng mình ưa cấu xé lẫn nhau.
Nếu chúng ta đi sâu vào lòng đại chúng, chúng ta sẽ nhận thức
được rằng, bệnh chia rẽ là bệnh chung của con người. Con người
luôn luôn háo thắng. Người Pháp đã chẳng nói: ềÕLa raison du
plus fort est toujours la meilleureỪ. Thật ra có ai chịu cho mình yếu
kém thua thiệt. Ai cũng thích vỗ ngực xưng tên mình là kẻ mạnh.
Dù cái mạnh ở đây không đủ lý để chèn ép người khác như
ý của câu ngụ ngôn LaFontaine trên. Đều đáng nói là người
Việt Chicago dù sao cũng hơn nhiều cộng đồng Việt ở nơi khác vì
còn tôn trọng cái ý của nhau để rồi ngồi chung với nhau, chung
vai với nhau gánh vác trách nhiệm và để làm gương tốt cho con cái
sau nầy noi theo. Cộng đồng của chúng ta vẫn có nhiều cái đẹp,
cái đẹp của con cái ngoan hiền, vợ hiền, dâu thảo. Cái đẹp
của các đấng trượng phu biết lo tề gia đồng thời cũng vác ngà
voi không biết mệt trong tình bọc Mẹ Trăm con.
Trong phần kết luận
nầy chúng tôi không quên ơn Hội Travelers & Immigrants Aid (TIA),
nay đổi thành Heartland Alliance for Human Needs & Human Rights, trong
hai mươi lăm năm qua ngoài tài trợ cho nhiều sinh hoạt của công
đồng, đã cho nhân viên có nhiều thì giờ và phương tiện dấn
thân hoạt động ích lợi cho cộng đồng tỵ nạn nói chung và
cộng đồng người Việt nói riêng. Nhờ hội TIA với chính sách và
đường lối ềGiúp người là tạo điều kiện cho người tự giúp
mình trong tinh thần hòa hợp văn hóaỪ mà chúng tôi mới có thêm
nhiều dữ kiện và góc cạnh để viết những trang Hai Mươi Lăm Năm
Xây Dựng Cộng Đồng Chicago
Nguyễn Đức Trọng
(Rằm
tháng Bảy Năm Canh Thìn
| |
|
