| |
Gạo tám
Từ đời này qua đời khác, người
dân Nam Định đều gọi loại gạo đặc sản của đồng ruộng hai bên bờ sông Ninh Cơ
chảy qua huyện Xuân Trường này với cái tên giản dị, mộc mạc đáng yêu như cô thôn
nữ, đằm thắm, dịu dàng - gạo tám. Cái tên chứa đựng nhiều ư nghĩa, vừa gợi nhớ
đến t́nh làng nghĩa xóm, vừa khẳng định đă là gạo tám th́ phải thơm, phải ngọt,
dẻo.
Gạo tám có hai loại, tuy cùng
h́nh dáng, hương vị giống nhau nhưng chất lượng chênh lệch. Chỉ những người sành
sỏi mới phân biệt được đâu là tám cổ ngỗng, đâu là tám xoan.
Tám cổ ngỗng trồng không kén
đất, trên cánh đồng lúa mùa ta có thể thấy những mảnh ruộng cấy tám cổ ngỗng
trải dài, những ngọn lúa vàng vươn cao, đu đưa cổ con ngỗng đang vươn ra ngúc
ngoắc, loại gạo này dùng để kinh doanh và bán cho các nhà hàng cơm v́ sản lượng
nhiều, nhưng vị thơm và dẻo không bằng tám xoan.
Gạo tám xoan phải trồng ở những
nơi ruộng bùn pha cát, kề bên bờ sông, khi mưa dầm không úng, nắng hạn không khô.
Loại gạo này để dành cho ngày tết, ngày giỗ hay để chiêu đăi những thượng khách,
bạn bè thân hoặc đong năm, ba cân làm quà biếu... hạt gạo tám xoan thon, dài
mỏng ḿnh, mầu trắng xanh như cô con gái "mỏng mày hay hạt". Chỉ cần một vốc gạo
nhỏ cũng đă toả mùa thơm ngát. Nồi cơm vừa chín tới, hé mở nắp vung là trong nhà,
ngoài ngơ đă ngửi thấy mùi thơm lừng. Nấu tám xoan muốn ngon phải nấu bằng niêu
đất hay nồi gang đun lửa rơm. Cơm tám xoan nếu ăn cùng thức ăn xào hay chan canh
sẽ mất hết vị ngon, dẻo của gạo; hợp nhất với gạo tám xoan là ăn với gị lụa,
chả quế, rưới thêm ít nước mắm nhĩ, rắc chút hạt tiêu. Sau một ngày lao động
mệt mỏi, được nâng bát cơm nóng hổi, thơm lừng ăn kèm cá bống, cá quả kho khô,
cá rô rán gịn... hoặc tôm, thịt rim th́ ngon biết mấy.
Bát cơm tám thơm ăn cùng con cá
đồng do bàn tay mẹ kho, mùi thơm của gạo, vị ngọt của cá, mùi cay nồng của hạt
tiêu... hoà quyện vào nhau ấm áp t́nh quê đă khắc sâu nỗi nhớ, nỗi mong của
những ai xa xứ, mỗi buổi chiều ngóng về quê hương như nh́n thấy những làn khói
lam chiều toả trên nóc bếp xóm làng.
Minh Ngọc
|
