VIT - Mỗi vùng quê có một thứ quà riêng, ta gọi
là đặc sản. Đặc sản của quê lúa Thái Bình là
bánh Cáy.
Để
làm nên món bánh cáy mang đậm hương vị dân
dã, người làm bánh sử dụng những nguyên liệu
sẵn có, gạo nếp cái hoa vàng, vừng, lạc, dừa,
gừng, gấc, cà rốt, vỏ quýt, nước quả dành
dành, mỡ lợn, đường nha…
Làm bánh cáy khá phức tạp, những người thợ
làm bánh phải được học rất bài bản và tỉ mỉ
từ khâu chọn nguyên liệu đến các công đoạn
làm bánh.
Gạo nếp làm bánh được chia làm 2 phần, một
phần đồ xôi với nước quả gấc tạo nên màu
hồng thắm; phần còn lại đồ xôi với nước quả
dành dành tạo nên màu vàng tươi. Hai loại
xôi này đều được giã bằng chày như làm bánh
dày. Sau khi giã nhuyễn đều, cán mỏng, cắt
thành lát như mứt bí rồi sấy khô. Sấy xong
cho vào chảo mỡ lợn đang sôi đảo đều tới khi
lát bánh thơm giòn.
Các nguyên liệu phụ như lạc, vừng được rang
chín ròn, xát bỏ vỏ. Gạo nếp hoa vàng được
rang nổ bỏng, nở tung, sạch trấu, dậy mùi
thơm. Mỡ lợn thịt muối đường hơn nửa tháng,
đem ra thái nhỏ như hạt lựu, xào ngọt lấy độ
trong, giòn. Cà rốt xào nước đường, nước
gừng, vỏ quýt tươi được chuẩn bị đầy đủ.
Cho các nguyên liệu đã chuẩn bị trộn đều với
đường mía, hâm nóng trên chảo đến khi đạt
tới mùi thơm kỹ thuật thì đưa vào khuôn gỗ
được chuẩn bị sẵn có lót vừng bên trong,
nhồi nén cho bánh trở nên cứng, sau đó lấy
ra cho vào bao bì, ta sẽ được bánh cáy thành
phẩm. Bánh không phơi nắng, không sấy qua
lửa nhưng để được rất lâu nếu làm đúng kỹ
thuật.
Bánh cáy khi thành phẩm sẽ có màu sắc rất
bắt mắt, bánh hội đủ mùi vị, có vị ngọt
thanh của đường nha, vị béo, bùi của lạc
rang, vị ngậy của mỡ lợn, vị ấm nóng của
gừng…cắn một miếng bánh cáy vào tiết trời se
lạnh nhâm nhi bên ấm trà hương sen ta mới
thật sự “cảm” cái vị ngon mộc mạc, dân dã.
Nghe tên bánh cáy nhiều người ngỡ đây là
loại bánh làm từ con cáy biển nhưng không
phải. Bánh cáy được làm hoàn toàn bằng gạo
nếp, lạc, vừng và các gia vị cũng như các
loại hoa lá để tạo màu cho bánh.
Bánh cáy đã có từ lâu đời. Dân gian có
truyền thuyết rằng loại bánh này là do thần
cáy biển ban cho. Thuở ấy, cả một vùng phía
tây tỉnh Thái Bình vẫn còn là những bãi lầy
ven biển. cửa biển Đan Nhai cách không xa
làng Nguyễn là mấy.
Không biết truyền thuyết kia đúng được bao
nhiêu phần nhưng nếu nhìn kỹ lát bánh cáy,
những màu vàng trắng xen lẫn hồng cam cho ta
cảm giác nó giống như trứng cáy. Cũng có thể
đây là lý do mà loại bánh cổ truyền này có
tên là bánh cáy. Nhưng có lẽ do loại bánh cổ
truyền này có vị hơi cay khi ăn nên gọi là
bánh cay rồi dần dần gọi lệch sang thành
bánh cáy.
Nhiều nơi ở vùng biển phía Bắc làm bánh cáy,
nhưng không ngon bằng bánh cáy Thái Bình. Có
dịp ghé qua Thái Bình, bạn hãy thưởng thức
vị ngọt, bùi của món quà quê dân dã – Bánh
Cáy.