Bai nay trich tu http://www.vuhuusan.com
Địa-lý Biển Đông với Hoàng-Sa và Trường-Sa
Vũ-Hữu-San
1- Biển Đông của báu nước
ta.
Nước Việt-Nam nằm cạnh Biển
Đông. Lãnh-thổ và hải-phận Biển Đông là tài-sản tiền-nhân để lại cho dân-tộc
ta.
1.1- Của báu của một nước.
"Của báu của một nước,
không gì quý bằng đất đai: nhân-dân và của cải đều do đấy mà sinh ra". Đó
là câu sử-gia Phan-Huy-Chú dùng mở đầu cho "Quyển 1 - Địa-dư-Chí".
Toàn tập sách có nhiều quyển, được hoàn-thành năm 1820 mang tên là
"Lịch-Triều Hiến-chương Loại-chí". Ngày nay, danh-từ được nói một
cách tổng-quát là "đất đai" như vậy cần kể thêm cả vùng trời và nhất
là vùng biển bao la rộng lớn vây quanh nữa.
Hoàng-Sa mất, Trường-Sa
đang bị xâm-lăng
Năm 1974, quần-đảo Hoàng-Sa
lọt hoàn-toàn vào tay Trung-Cộng. Năm 1988, tức là sau đó 14 năm, nhiều vùng
của Trường-Sa đã bị ngoại-lai xua quân xâm-lấn trắng trợn, đánh chìm tàu Việt-Nam,
chiếm cứ hàng loạt hải-đảo của ta.
Năm 1994, Trung-Cộng ngang
ngược ngăn-chặn cả việc khai-thác dầu khí ngay trên thềm lục-địa Việt-Nam, chèn
ép phái-đoàn Việt-Nam vào những thoả-ước song-phương có lợi cho chúng.
Năm nay 1995, cơ-nguy
hoàn-toàn mất tất cả các đảo ngoài Biển Đông cũng có thể không còn xa!
Vì nước nào có địa-phận
nước ấy, người dân có bổn-phận giữ gìn lãnh-thổ cho được nguyên vẹn. Bờ cõi
nước ta xưa nay bao gồm hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa. Chính-quyền nào của
Việt-Nam cũng phải dồn nỗ-lực cho công-tác bảo-vệ di-sản của tiền-nhân. Ngoài
việc phòng-thủ những đảo còn lại, quốc-sách cần bao gồm các kế-hoạch tái-lập
chủ-quyền quốc-gia trên các đảo đã mất. Phần chính kế-hoạch này được bảo-mật
nhưng phần chuẩn-bị cho kế-hoạch như huấn-luyện, điều-hành, tiếp-vận,
tâm-lý-chiến, tình-báo, vận-động ngoại-giao v.v... phải phổ-biến đến mọi
lực-lượng quân-sự, dân-sự, các cơ-sở ngoại-giao, hành-chánh... liên-hệ để tất
cả sẵn sàng phối-hợp thi-hành ngay khi có cơ-hội thuận-tiện.
Dù sao chăng nữa, đi trước
tất cả những kế-sách đó, mọi người Việt-Nam chúng ta cần được
"trang-bị" ngay những kiến-thức địa-dư căn-bản về hai quần-đảo trên.
Ý-nghĩ sắp-xếp công việc ưu-tiên như vậy cũng là ý của người xưa. Sử-gia
Phan-huy-Chú đã quyết-định ấn-hành chương "Dư-địa-chí" trước 9 chương
khác là Nhân-vật-chí, Quan-chức-chí, Lễ-nghi-chí, Khoa-mục-chí, Quốc-dụng-chí,
Hình-luật-chí, Binh-chế-chí, Văn-tịch-chí và Bang-giao-chí. Ông viết một câu
xác-đáng như sau: "... Vậy trước hết phải khảo-cứu những điều cốt yếu về
bờ cõi lúc chia lúc hợp, núi sông chỗ hiểm, chỗ bằng, làm ra Dư-địa-chí chép
lên đầu".
Cùng trong nhận-thức như
vậy, nhiều học-giả Việt-Nam trước đây đã từng nói là "chính-quyền nên đem
ngay vấn-đề Hoàng-Sa Trường-Sa vào trong chương-trình giáo-dục học-đường,
hành-chánh và quân-sự" (Nguyễn-Nhã, Đặc-san Sử-Địa số 29, 1975: 9.) Điều
đề-nghị hợp-lý này đã được đưa ra từ hơn 20 năm về trước, xem ra chính-quyền
lúc đó và cả chính-quyền ngày nay nữa cũng không mấy lưu-tâm.
Hình 1- Biển Đông với
Hoàng-Sa, Trường-Sa và một số địa-danh quan-trọng.
Người Việt-Nam không muốn
bị ngoại-bang bắt nạt, xâm-lấn. Dân ta chỉ tiến-bộ và nước ta chỉ phú-cường với
một nền giáo-dục khai-phóng. Có lẽ vì thiếu tài-liệu để đọc, không mấy người
dân trong nước nắm vững được những diễn-biến quân-sự ngoài Hoàng-Sa Trường-Sa.
Tình-trạng còn mất, hiểm-nguy ngoài Biển Đông nếu bị bưng bít, chỉ có hại cho
tiền-đồ Tổ-Quốc mà thôi.
Khi viết sách này, không
những chúng tôi đã đi ra ngoài khuôn-khổ giáo-khoa mà còn muốn lạm-bàn thêm
nhiều chuyện diễn-biến cận-đại. Lại nhằm lúc không-khí chiến-tranh đang đe dọa
bao trùm Biển-Đông, nên dù bài viết mang nhan-đề "Địa-lý Biển Đông với
Hoàng-Sa và Trường-Sa nhưng nhân cơ-hội, chúng tôi đã ghi thêm vào vài nét
"chấm-phá" về địa-lý quân-sự. Sách viết cũng không nhằm việc tranh-cãi
chủ-quyền lãnh-thổ trên trường quốc-tế nhưng vì sự tranh-chấp lãnh-hải hiện
đang trong hồi quyết-liệt, chúng tôi cũng ước-lượng một số đường ranh giới về
hải-phận theo với luật-pháp quốc-tế hiện-hành.
Trong vài trường-hợp ý-kiến
chúng tôi đi hơi quá xa. Có thể những quan-niệm riêng rẽ của cá-nhân như vậy sẽ
không được dùng khi mang ra tranh-tụng trên bàn thương-thảo quốc-tế. Tuy vậy
các bản-đồ về ranh-giới hải-phận không phải hoàn-toàn giả-tưởng, ít nhiều
chi-tiết sẽ là những mấu chốt suy-luận trợ giúp cho việc giải-đáp một số câu
hỏi rắc rối về pháp-lý sau này.
1.2 - Tài-Liệu địa-dư,
những yếu-tố chính-xác.
Tài-liệu địa-lý cũng như
các tài-liệu khoa-học khác, cần chính-xác.
1.2.1 - Sự chính-xác trong
tài-liệu địa-lý.
Những tài-liệu về địa-lý kể
cả hoạt-động quân-sự dùng nơi bài viết này đã được chúng tôi lấy từ các
thư-viện công-cộng vùng Bắc California, ai muốn đọc đều được. Dù sao chúng tôi
cũng rất tự-chế mà không bàn đến các yếu-tố chiến-lược, chiến-thuật nếu xét
rằng các yếu-tố này có thể nguy-hại đến an-ninh lãnh-thổ, nhân-mạng Việt-Nam...
Cho dù đã cố gắng sưu-tầm
tài-liệu, chúng tôi không tránh khỏi khuyết-điểm và nhầm lẫn khi trình-bày
những kiến-thức tương-đối mới lạ này, xin quý-vị lượng-thứ. Và... nhân-tiện đây
cũng xin kêu gọi tất cả người Việt chúng ta cùng giúp nhau cẩn-trọng trong vài
vấn-đề như sau:
- Địa-danh. Về phương-diện
này, học-giả Võ-Long-Tê đã đặt vấn-đề từ hai thập-niên trước đây (Phương-diện
Địa-danh-học của hai quần-đảo Hoàng-Sa và Trường-Sa, Sử-Địa số 29, năm 1975:
215-220.) Những địa-danh như Tây-Sa, Nam-Sa, Vĩnh-Lạc v.v... của Trung-Hoa nên
được sử-dụng một cách thận-trọng khi đề-cập đến chủ-quyền Việt-Nam. Như lời
ao-ước của ông Võ-long-Tê, chúng tôi cũng mong mỏi một ngày nào, sẽ được đọc
tất cả địa-danh trong Biển Đông theo "đặc-danh thuần Việt". Nếu giới
hữu-quyền Việt-Nam lại tôn-trọng Luật Biển quốc-tế và quy-ước hải-hành mà
xác-định được đảo ra Đảo, đá ra Đá, bãi nông, bãi ngầm v.v... thì thật hay!
Những bản-đồ hay hải-đồ
Biển Đông đầy đủ địa-danh Việt-Nam như vậy, đi kèm với những chi-tiết cần-thiết
cũng làm chúng ta hãnh-diện với người nước ngoài và nhiều ít đóng góp thêm
tài-liệu pháp-lý trong sự tuyên-bố chủ-quyền của dân ta trên biển.
Qua các tài-liệu trước đây,
vì chúng tôi nhận ra những con số sai-lạc nên đã tự-ý dùng các hải-đồ khả-dụng
ngày nay để ước-lượng cùng sửa chữa lại cho gần với thực-tế hơn. Tuy vậy, vài
con số mà chúng tôi đưa ra trong tài-liệu này chỉ là những ước-lượng (một cách
phỏng-định) do cá-nhân chúng tôi đơn-độc làm lấy nên có thể còn lầm-lẫn. Mong
rằng các cơ-quan thẩm-quyền về đo đạc đưa ra những con số chính-xác làm
tiêu-chuẩn sau này. Chỉ bằng cách công-bố những dữ-kiện, yếu-tố thật đúng đắn;
những tập tài-liệu của chúng ta mới tạo được uy-tín cho Viêt-Nam trên bàn tranh
cãi quốc-tế .
Đơn-cử sau đây là những
"con số" điển-hình mà chúng tôi đã ước-lượng:
-Khoảng cách gần nhất từ
quần-đảo Hoàng-Sa và đất liền Việt-Nam:
a- Đến Cù-lao Ré 123 hải-lý (hl.)
b- Đến đất liền Quảng-Ngãi 135 hải-lý.
Các tài-liệu Việt-ngữ đều cho những khoảng cách này xa hơn nhiều.
Thường khoảng cách quần-đảo / đất liền hay được tính từ Hoàng-Sa tới Đà-Nẵng:
là trên 200 hải-lý.
-Chiều dài bờ biển Việt-Nam thường được ghi là 2500km, hay có khi
giản-tiện là 2 ngàn cây-số. Những độ dài này quá ngắn so với sự thực. Chúng tôi
ước-lượng lại bằng cách lấy thước đo kéo dài theo duyên-hải và thấy con số đạt
tới hơn 5,000km. Luật-gia Mark J. Valencia của East-West Center, Honolulu, khi
tham-khảo tài-liệu, đã đưa ra một con số còn lớn hơn nữa: 2,828 hải-lý tức
5,237km đường ven biển. (Vietnam's National Interests and the Law of the Sea,
báo Ocean Development and International Law, Vol 23, April/June 1994, pp
217-250.)
-Vị-trí biển Trường-Sa thường chỉ kể tới vĩ-độ 8.00 Bắc, chúng tôi
đề-nghị ghi theo một số các tài-liệu quốc-tế cho rộng xuống phía Nam ít nhất
240 hải-lý nữa, tới vĩ-độ 4.00' Bắc. Trung-Cộng đã vẽ bản-đồ với vùng biển mà
họ tự cho là có chủ-quyền xuống đến vĩ độ 3.20' Bắc. Tin tức năm 1993 cũng
loan-tin họ thăm-dò dầu-hỏa trên bãi cạn James Shoal (vĩ-độ 3.58' Bắc, kinh-độ
112.15' Đông.)
-Diện-tích và chiều cao của các đảo. Sự sai biệt có lẽ quá lớn ở
những trị-số này. Các đảo thuộc Hoàng-Sa / Trường-Sa thường được ghi diện-tích
tới nhiều cây số vuông. Sự thực, các đảo ngoài khơi Biển Đông rất nhỏ và riêng
ở vùng Trường-Sa không có đảo nào lớn tới nửa cây số vuông. Về cao-độ, các đảo
cũng hay được ghi quá cao như đảo Nam-Yết tới 20m (hay 61 ft) chẳng hạn. Tuy
Nam-Yết đúng là đảo cao nhất trong quần đảo Trường-Sa nhưng đỉnh của đảo cũng
chỉ vượt lên khỏi mặt biển chừng 5m mà thôi! Có thể một vài cây nhàu, cây bàng
biển vươn lên trên mặt đảo khoảng 5, 7 thước nữa, nhưng thật ra không thể làm
cao-độ của đảo tăng lên nhiều quá đến như vậy. Tàu bè phải tới thật gần mới
nhận ra được những hòn đảo ngoài biển Đông.
-Tổng-số các đảo. Tổng-số các đảo (island), đụn (dune), cồn (cay),
đá (rock), bãi cạn, bãi ngầm (bank, shoal, reef.).. thuộc Hoàng-Sa, nếu không
đúng hệt như sách cổ Việt-Nam đã ghi là 130 thì cũng phải kể đến con số hàng
trăm. Không thể vì lý-do không liệt-kê được hết các địa-danh mà người ta ghi
một số lượng quá nhỏ. Chẳng hạn như nói "Tây-Sa 7 đảo, 9 đảo", kiểu
như danh-từ "Thất-châu", "Cửu-châu" của Tàu dùng để gọi
quần-đảo Hoàng-Sa trước đây. Trường-hợp ở quần-đảo Trường-Sa, số lượng đơn-vị
đất đá như vậy còn lớn hơn nhiều. Những tài-liệu địa-chất viết: "quần-đảo
Trường-Sa gồm có 9 đảo" (Đặc-san Sử-Địa số 29, trang 31) đã đưa ra một con
số quá khiêm-tốn.
Chúng tôi xin nghiêng về sự ước-lượng "một cách tỉ-mỉ"
với những con số lớn lao hợp-lý hơn, thay cho các số nhỏ bé vẫn dùng trong các
tài-liệu địa-lý Việt-ngữ, Hoa-ngữ xưa nay.
Đơn-vị đất (land masses) đã được một số học-giả như Michael
Bennett sử-dụng. Con số ước-lượng có tới 500 "đất" cho hai quần-đảo
Hoàng-Sa và Trường-Sa (Stanford Journal of International Law, No 28, Spring
1992, p 423.) Trong số đó, khoảng 100 đơn-vị đã được đặt tên.
1.2.2- Yếu-tố chính-xác dùng trong Luật biển.
Tổng-số đảo hay đá, diện-tích và chiều cao của đảo hay đá cũng như
chu-vi đảo, diện-tích lãnh-thổ, chiều dài bờ biển, tỷ-lệ bờ biển/ đất liền
v.v... là những con số dùng để tính-toán trong việc quy-định các loại hải-phận
theo Luật Biển LHQ ngày nay.
Trong tương-lai cận kề, mọi quốc-gia dù chống đối hay đồng-ý việc
thi-hành Luật Biển Liên-hiệp-Quốc cũng đều sẽ chịu ảnh-hưởng chi-phối trực-tiếp
hay gián-tiếp của những điều-luật này. Trong các sách viết về Luật Biển, thường
là rất dầy, có những điều khoản ấn-định ranh giới hải-phận dựa trên vị-trí và
tình-trạng các đảo, cồn, đụn, đá ...; nghĩa là những đơn-vị đất đá "land
masse" phù-hợp theo một số điều-kiện quy-định.
Số lượng nhiều ít "land masses" là một chuyện, quốc-gia
chủ-quyền sẽ phải xác-định những đơn-vị nào đủ điều-kiện như một "hòn
đảo" và "hòn đá", nghĩa là "thường-trực nổi lên mặt biển
(permanently above sea level) ngay cả khi thủy-triều dâng lên tối đa. Đảo được
kể theo pháp-lý như đất liền, kể cả hải-phận kinh-tế 200hl.
Đá chỉ có lãnh-hải 12hl mà thôi. Đá giống đảo là nổi lên mặt biển
thường-trực nhưng nhỏ bé và cằn cỗi, con người không thể sinh sống được.
Điều-kiện này rất khó xác-định nên đã gây ra nhiều tranh-luận.
Tổng-số đảo hay đá, vị-trí, diện-tích và chiều cao của đảo hay đá
cũng như chu-vi đảo, diện-tích lãnh-thổ, chiều dài bờ biển, tỷ-lệ đất/ biển
v.v... là những con số dùng để tính-toán trong việc quy-định các loại hải-phận
theo Luật Biển LHQ ngày nay.
Tại vùng quần-đảo Trường-Sa, các "đơn-vị đất" được
ước-lượng trong khoảng từ 300 đến 400. Dựa vào những tài-liệu địa-lý hiện-hữu,
Viện Nghiên-Cứu Đông-Tây ở Hawaii cho rằng chỉ có 33 đơn-vị thường-trực nổi lên
mặt biển, gồm có 26 đảo và 7 đá.
Bản-đồ Hoàng-Sa Trường-Sa với địa-danh cùng một số chi-tiết khác
nữa xin được trình-bày trong những phần sau.
Hình 2 -.Bảng liệt-kê các đảo và đá thuộc quần-đảo Trường-Sa.
2 - Biển Đông Xưa, Mai và
Nay.
Biển Đông đã thay hình đổi
dạng nhiều lần trong quá-khứ.
2.1 - BIểN ĐÔNG QÚA-KHỨ,
CÁI NÔI VĂN-HÓA, TRUNG-TÂM PHÁT-NGUYÊN HÀNG-HẢI.
Ngày nay nhìn vào bản-đồ
Đông-Nam-Á, chúng ta thấy Biển Đông là một vùng biển gần như nội-địa, diện-tích
bằng 4 phần 5 Địa-trung-Hải. Trong quá-khứ cách nay vài chục ngàn năm cho tới
vài trăm ngàn năm là thời-gian mà khoa-học có nhiều dữ-kiện tương-đối
chính-xác, hình-dạng Biển Đông hoàn-toàn khác hẳn và thông thường nó nhỏ bé hơn
bây giờ khá nhiều. Một số nhà nghiên-cứu cho rằng sự thay đổi về địa-lý Biển
Đông không những chỉ làm thay đổi môi-trường sinh-sống của sinh, thực-vật trên
đất, dưới biển trong vùng mà còn tạo-dựng lên cả một cuộc biến-đổi lớn làm
phát-sinh những nền văn-minh quan-trọng về nông-ngư-nghiệp cùng hàng-hải có thể
gọi là tiền-tiến vào bậc nhất của nhân-loại.
Đã có nhiều nhà khoa-học cố
gắng giải-thích sự hình-thành nền văn-hóa hàng-hải của dân Việt nói riêng và
của dân Đông-Nam-Á nói chung. Những sắc-thái đặc-thù này khác-biệt hẳn với
sắc-thái văn-hóa hoàn-toàn lục-địa của Trung-Hoa. Một số lý-thuyết được tóm tắt
như sau:
Trong lịch-sử trái đất, mực
nước biển đã dâng lên hạ xuống nhiều lần, sự sai-biệt có tới 150m. Cách nay
chừng 18,000 năm, diện-tích Biển Đông chỉ bằng phân nửa hiện nay. Khi băng đá
hai cực địa-cầu tan rã thì nước biển dâng lên nhanh. Dân-cư vùng duyên-hải vốn
sống bằng cách thu-lượm tôm cá, sò ốc phải dồn về những vùng cao hơn. Cho đến
khoảng 4,000 năm trước Tây-lịch (TTL), hàng trăm ngàn dậm vuông lục-địa đã bị
ngập dưới Biển Đông. Vì diện-tích đất đai bị suy-giảm nên mật-độ dân-số gia-tăng.
Nhiều sự tiếp-xúc, trao đổi, va chạm giữa những giống người khác nhau đã xảy
ra. Lúc xưa dân-cư sống rải rác khắp nơi trong vùng đất thấp rộng lớn Sunda,
nay cùng gặp nhau trong một môi-trường sinh-hoạt mới vùng đồi núi. Tiến-bộ
khởi-sự từ đó.
Hình 3- Hình-thể Biển Đông
cuối thời Băng-đá (hay Băng-giá.) Theo ý-kiến của một số nhà khảo-cổ, dân-cư từ
vùng Sunda (kể cả Hoàng-Sa, Trường-Sa) chạy lên các vùng cao.(The Southeast
Asian World, Keith Buchanan, New York, 1967, trang 45
- Chester Norman cho rằng nền
Văn-minh Hòa-Bình được tạo-dựng trong thời-gian thềm lục-địa Sunda bị ngập
nước. Khi đó vịnh Bắc-phần và vịnh Thái-Lan mà lúc trước là hai vùng đồng-bằng
trũng, nay cũng thành-hình.
Từ nhiều ngàn năm trước,
người dân thuộc nền văn-hóa Hoà-Bình ở miền Tây Biển Đông chỉ sống bằng cách
săn-bắn, hái-lượm và trồng trọt ruộng khô trong những vùng thung-lũng. Bỗng
nhiên mật-độ dân-cư tăng lên nhanh, con người phải có phương-pháp mới để
sản-xuất thêm thực-phẩm. Loài trâu, loài heo được gia-súc-hóa.
Người ta di-chuyển từ
thung-lũng xuống khai-phá đồng-bằng. Yếu-tố quan-trọng nhất của đà phát-triển
là sự ra đời của các giống cây cho hạt. Những loại ngũ-cốc thuần-hóa sau này
thích-hợp cho ruộng nước. Khoảng 5,500 năm trước, cây lúa đã được trồng
trọt. (The Hoabinhian and After: Subsistence Patterns in Southeast Asia during
the Late Pleistocene and Early Periods, báo World Archaeology 2, No. 3, 1971:
300-320)
Lý-thuyết Norman cho rằng một số lớn dân Đông-Nam-Á khởi-sự trước
hết bằng cuộc sống ở duyên-hải, sau này hội-nhập với dân-cư vùng cao-nguyên
nhưng rồi trở về lại vùng đồng-bằng gần biển, sau nữa phát-triển về hàng-hải.
- Wilheim G. Solheim cho rằng 6,000 năm trước, dân Đông-Nam-Á đã
mạo-hiểm ra khơi vì nhu-cầu di-chuyển. Gió bão và hải-lưu của Biển Đông và
Thái-bình-Dương đã cuốn trôi một số người tới Nhật-Bản, trong khi các nhóm khác
bị quét sang Phi-luật-Tân, Nam-Dương và Melanesia. Tiếp theo, những toán
dân-chúng di-chuyển tới các đảo ngoài khơi Thái-bình-Dương và sang Madagascar.
Bàn rộng hơn thế nữa, cũng theo Solheim, Biển Đông của Đông-Nam-Á
thời cổ còn là nơi phát-sinh những đường hàng-hải giao-tiếp với các nơi ở dọc
biển Á-châu, Âu-châu, Phi-châu, Đại-dương-châu và cả Mỹ-châu. Solheim lý-luận
rằng chỉ có sự kiện Đông-Nam-Á giữ vai-trò trung-tâm phân-tán như trục một cái
bánh xe tỏa nan-hoa ra khắp nơi mới giải-thích được hiện-tượng lịch-sử là tại
sao các chủng-tộc khác-biệt của loài người sống xa cách nhau trên khắp thế-giới
lại có nhiều sự tương-đồng về sinh-hoạt văn-hóa như vậy! ("World
Ethnographic Sample..." A Possible Historical Explanation, báo American
Anthropologist 70, 1968: 569.)
Cùng nhận-định như Solheim nhưng đi trước ông tới 40 năm, nhà
ngữ-học Pháp Paul Rivet đã làm nhiều cuộc nghiên-cứu và kết-luận rằng: "Từ
vùng Đông-Nam Á-châu, một thứ ngôn-ngữ đã được truyền-bá đi bằng đường hàng-hải
đến Nhật-Bản, Tasmania, Địa-trung-hải, Phi-châu và Mỹ-châu". (Sumerien et
Océanien, Collection Linguistique, Paris, 1929.
Hình 4 - Quan-niệm truyền-bá ngôn-ngữ ĐNÁ đi khắp thế-giới theo
đường hàng-hải, khởi-sự từ Biển Đông (Paul Rivet, 1929.)
- William Meacham khi nghiên-cứu bản-đồ địa-hình đáy biển, cho
biết lúc xưa bờ Biển Đông tương-đối bằng phẳng. Khoảng 14,000 năm trước đây, bè
tre đã xuất-hiện. Rồi nước biển cứ cao dần. Khi mực nước biển gần đạt đến mức-độ
như hiện nay, chừng -25m, bờ biển đã lùi sâu vào lục-địa, gặp đúng chỗ địa-thế
lởm chởm, lồi lõm. Nhiều nhóm người sống trên các hải-đảo. Sự liên lạc,
di-chuyển bằng thuyền bè trở nên càng ngày càng cần-thiết hơn. Các trở ngại,
khó khăn trên biển đã thúc-đẩy con người phải phát-minh ra những cánh buồm,
những bánh lái, những loại thuyền nhiều thân và những cơ-phận điều-khiển khác
để việc hải-hành được an-toàn hơn, tránh bị thổi ra ngoài khơi. (Origins and
Development of the Yueh Coastal Neolithic trong The Origins of Chinese
Civilisation, University of California Press, 1983: 147-175.)
Meacham tin rằng 6,000 - 4,000 năm trước Tây-lịch, những nền
văn-minh vùng châu-thổ sông Hồng bắt đầu nảy nở. Đồ gốm đã được nặn trên bàn
xoay ở Đậu-Dương. Khoa khảo-cổ cũng tìm thấy dây câu, lưới bắt cá và thuyền
độc-mộc. Nhiều dân-cư sống bằng ngư-nghiệp. (4,000 năm TTL..)
Hình 5- Bờ biển lúc xưa phẳng-phiu, nay lởm chởm lồi lõm.
-Carl Sauer duyệt-xét những biến-chuyển về địa-lý Biển Đông trong
thời-khoảng mười mấy ngàn năm trước đây, đưa ra kết-luận về tinh-thần tiến-bộ
của cư-dân người Việt (Yueh) thời cổ như sau: "Mực nước Biển Đông dâng cao
làm tăng thêm nhịp bồi-đắp phù-sa lên những khu thung-lũng duyên-hà trong khi
các vùng đất thấp tiếp-tục bị lụt. Dân-cư khi xưa sống rải rác thì lúc này thu
lại thành các vùng cư-trú dọc theo nguồn nước... Một thế-giới mới đã
thành-hình, sự thay đổi môi-trường vật-lý địa-dư đã trở thành cơ-hội thuận-tiện
tối đa cho những dân thích phiêu-lưu và mong tiến-bộ... Người dân bỏ sự nhàn
rỗi và nhờ trí-óc tò-mò để tìm thử-nghiệm, một cộng-đồng như vậy chỉ cần một
thời-gian ngắn để chuyển-tiếp từ ngư-nghiệp sang thẳng nông-nghiệp (Environnent
and Culture During the Last Deglaciation, trong Proceedings of the American
Philosophical Society 92.1: 65-77.)
Cùng với Meacham, Sauer ý-thức tầm quan-trọng của ngư-nghiệp và
hàng-hải trong tiến-trình văn-minh Đông-Á thời cổ. Khác biệt hẳn với các nơi
khác trên thế giới, Biển Đông và vùng đất chung-quanh có tới hai vụ gió mùa
trong một năm, nên hoàn-cảnh rất thuận-lợi cho sự phát-triển các ngành
nông-nghiệp, ngư-nghiệp và hàng-hải. (Agricultural Origins and Dispersals,
Series Two, New York 1952: 24-25.)
Vì Biển Đông có hai vụ gió mùa nên việc hải-hành viễn-duyên khi đi
cũng như khi về rất tiện-lợi. Hàng-hải phát-triển kéo theo sự bành-trướng
thương-mại. Sự trao đổi hàng-hóa nâng cao kỹ-thuật chế-tạo phẩm-vật.
- Charles F. Keyes viết trong sách "The Golden
Peninsula" (New York, 1977) rằng Việt-Nam là nơi phát-khởi nền văn-minh
Hoà-Bình trải rộng khắp Đông-Nam-Á. Keyes đã xác-định hai điểm sau:
- Quá-trình văn-hóa thời tiền-sử của toàn vùng Đông-Nam-Á thường
được chia ra làm những giai-đoạn mà chỉ-danh từng giai-đoạn lấy từ địa-danh các
vị-trí khảo-cổ tiêu-biểu nhất như Hòa-Bình, Bắc-Sơn, Đông-Sơn; tất cả đều nằm
trong Bắc-phần Việt-Nam (trang 182.)
- Thời-đại Đồ Đồng xuất hiện vào khoảng 3,000 đến 2,500 năm TTL. ở
Đông-Nam-Á, nghĩa là khởi-sự sớm hơn Trung-Hoa và „n-Độ. Biểu-tượng chính của
nền văn-minh này là những Trống Đồng tìm thấy ở nhiều nơi xa xăm như Sulawesi
thuộc Nam-Dương quần-đảo. Những trống đồng như vậy đều được đúc tại vùng đất
Đông-Sơn nhỏ hẹp của Việt-Nam, từ đó trống được phân-phối đi khắp Đông-Nam-Á
theo đường hải-thương (trang 16.)
Hình 6 - Trống Đồng ghi-dấu khắp nơi ở Đông-Nam-Á (Trống Đông-Sơn,
Viện Khảo Cổ Học, Hà Nội 1987, trang 131.) Lưu-ý vị-trí Đông-Sơn với Hoàng-Sa
và Trường-Sa.(trong hai vòng tròn.)
2.2 - BIểN ĐÔNG TƯƠNG-LAI, Lãnh-hải thành lãnh-thổ.
Xem xét qua các lý-thuyết như vậy, những nhận xét sau đây đáng
được nêu ra:
-Biển Đông và Việt-Nam không những chỉ có liên-hệ trong thời
hữu-sử mà sự liên-hệ mật-thiết còn phải kể từ thuở xa xưa hơn vào thời tiền-sử.
-Nước Biển Đông khi lên khi xuống, tuy đôi lúc làm giông-bão
cuồng-loạn thổi trôi người vật, nhà cửa ra biển nhưng luôn luôn là cái nôi hiền
dịu, thai-nghén và ấp-ủ văn-minh nông-nghiệp và hàng-hải của dân Việt.
Hình 7- Mực nước biển lên xuống trong quá-khứ. Nếu không có gì
thay đổi, nước Biển Đông sắp bắt đầu khô cạn trở lại.
-Nước Biển Đông đã lên đến mức tối-đa. Khoảng chừng ngàn năm trở
lại đây, nhiều nơi tại vùng châu-thổ sông Hồng-Hà và Cửu-Long-giang từng bị
ngập nước. Đôi khi nước biển có thể đã dâng cao hơn hiện thời.
Trong một vài thế-kỷ tới, mực nước có thể tăng giảm, nhưng có tăng
lên cũng một vài thước là cùng. Các vùng đất thấp đông dân-cư đáng lo ngại bị
ngập lụt nhiều nhất là khu châu-thổ các cửa sông Mae Nam và thủ-đô Vọng-Các của
Thái-Lan. Sau đó, nước sẽ phải rút xuống.
Trong vòng dăm ba ngàn năm tới, cả vịnh Bắc-Việt và Thái-Lan sẽ
trở thành khô-cạn, người Việt chúng ta không
còn có dịp theo mẹ lên núi nữa mà lại khởi-sự theo cha tiếp-tục tiến
xuống Biển Đông.
- Thềm lục-địa chúng ta bảo-vệ hôm nay sẽ là lãnh-thổ để lại cho
con cháu chúng ta sau này. Thời-gian tuy có thể nói là xa, nhưng cũng cần
tiên-liệu bây giờ.
- Trong vòng dăm ba ngàn năm tới, khi nước rút xuống 20m, eo biển
Malacca trở thành khô cạn. Biển Đông thực sự biến thành một cái biển nội-địa.
Sự phồn-thịnh của các thương-cảng tại Tân-gia-Ba và Mã-lai-Á chìm vào quá-khứ.
Nước biển sẽ không còn thoát ra „n-độ-Dương. Biển Đông chỉ còn thông được với
Thái-bình-Dương qua eo biển Đài-Loan và có lẽ mấy rãnh nhỏ xuyên qua ngả
Phi-luật-Tân mà thôi.
Tại vịnh Thái-Lan, hải-cảng Vọng-Các lùi dần vào đất liền, trở nên
một giang-cảng. Khmer giống như Ai-Lao sẽ biến thành một quốc-gia nội-địa.
Thái-Lan chỉ còn khu phía Tây thông ra được biển Andaman và „n-độ-Dương. Các
hải-cảng Hải-phòng, Sài-Gòn mất dần tầm-mức quan-trọng. Tuy vậy nhờ nằm cạnh
vùng biển sâu, Cam-Ranh và các cảng miền Trung-Việt sẽ còn tiếp-tục hoạt-động
và phát-triển mạnh. Tất cả khu-vực nội-địa rộng lớn từ Vân-Nam và Thái-Lan sang
Ai-Lao, qua Khmer, tới Việt-Nam chỉ còn trông cậy vào sự thông-thương ra biển
qua các cửa ngõ này mà thôi.
Hình 8 - Hình-thể Biển Đông nếu nước rút xuống chừng 70m, lãnh-thổ
sẽ rộng ra, nhiều hải-cảng ngày nay biến mất. (trích bản-đồ của National
Geographic March 1971.)
Chỉ cần mực nước biển rút xuống 50, 60m; vịnh Bắc-Việt thành khô
cạn, vịnh Thái-Lan thâu lại như một cái hồ nội-địa, và diện-tích lãnh-thổ
Việt-Nam tăng lên gấp hai lần. Phần đất mới do thiên-nhiên sắp ban-phát này rất
phẳng-phiu, không núi non rừng rậm. Với sự cần-cù nhẫn-nại cố-hữu của dân ta,
hầu hết đất nước Việt-Nam với vùng đồng-bằng bao la sẽ phì-nhiêu xanh tốt kéo
dài suốt dọc từ Bắc xuống Nam qua nhiều ngàn cây số.
Tuy vậy, khi diện-tích đất đai gia-tăng, dân-số toàn-thể nhân-loại
cũng gia-tăng. Trong lúc diện-tích mặt biển suy-giảm, số lượng hải-sản cũng
suy-giảm theo; nhiều đổi thay về môi-trường sinh-sống sẽ xảy ra và nhịp-độ
tranh-chấp lãnh-thổ cùng hải-phận cũng tăng theo cùng với mực nước rút... Những
luật-lệ đặt ra hôm nay không còn phù-hợp trong lúc đó. Vì thềm lục-địa
thoai-thoải của mình, người Việt-Nam cũng nên tiên-liệu những gì xem ra lợi-ích
hay tệ- hại cho các thế-hệ mai sau.
Sức người không tát cạn Biển Đông nhưng thuận vợ thuận chồng hòa
anh em, thương đồng-bào, dân Việt hy-vọng vẫn trường-tồn và ngự-trị Biển Đông.
Nếu khoa khảo-cổ đúng, tiền-nhân Việt ta đã tiền-tiến trong nhiều lãnh-vực,
từng vẫy vùng trên mặt biển mênh mông thì hậu-nhân Việt sẽ vẫn tiếp-tục vững
chắc tiến bước trên con đường đó cho dù Biển Đông có ngày khô-cạn.
2.3 - BIểN ĐÔNG, NGã TƯ THế-GIớI.
Biển Đông hay Đông-Hải là một bán-nội-hải (semi-enclosed sea) nằm
về phía Đông của Việt-Nam. Cũng có người gọi là Nam-Hải với ý-nghiã rằng
"biển của người (Việt) Nam. Vì biển này cũng ở phía Nam của Trung-Hoa nên
bản-đồ quốc-tế thường ghi là South China Sea. Nói khác đi, danh-từ Anh-ngữ này
(Biển Nam Nước Trung-Hoa) còn gợi ý cho những nhà hàng-hải hiểu rằng vị-trí nước
Tàu nằm ở phiá Bắc của "Biển Đông" này.
Biển Đông được bao quanh tới 90% bởi biển các nước Việt-Nam,
Kampuchea, Thái-Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia, Brunei, Philippines,
Taiwan và Trung-Hoa; trong đó phần bờ biển dài nhất là của Việt-Nam (2,828
hải-lý.) Chỉ có 10% chu-vi của biển này (perimeter= 8192 nautical miles)
thông-thương được ra các biển Thái-bình-Dương và „n-độ-Dương.
Theo tài-liệu của văn-phòng International Hydrographic Bureau,
diện-tích Biển Đông vào khoảng 1,091,642 hải-lý vuông, bao gồm cả hai vịnh biển
khá lớn là vịnh Bắc-Việt (46,961 hải-lý vuông) và vịnh Thái-Lan (85,521 hải-lý
vuông.) Chiều dài nhất tới 1,901 hải-lý.
Hình 9 - Một vài con số về kích-thước của Biển Đông. Theo tài-liệu
này, bờ biển Việt-Nam chiếm tới 35% chu-vi Biển Đông.
Không có một vùng biển nào trên thế-giới với diện-tích tương-đương
mà lại có tầm-mức quan-trọng về phương-diện giao-thông như Biển Đông. Muốn từ
Thái-bình-Dương sang „n-độ-Dương, tàu thuyền phải chạy qua đây. Biển Đông nằm
ngay trên ngã tư đường hàng-hải, từ phía Bắc (Trung-Hoa, Đài-Loan, Đại-Hàn,
Nhật-Bản) xuống Nam (Mã-Lai, Nam-Dương, Úc-Châu) và từ Tây (Âu-Châu, Phi-Châu,
Trung-Đông, „n-Độ) sang Đông (Nam-Dương, Phi-luật-Tân, Đại-dương-Châu,
Mỹ-châu.)
Thời xưa cũng như ngày nay, bao quanh Biển Đông là nhiều
thương-cảng quốc-tế quan-trọng. Trước khi Trung-Hoa phát-triển hàng-hải vào
thế-kỷ thứ 5, hải-cảng sầm-uất nhất của Biển Đông nằm trong vịnh Bắc-Việt vùng
Hòn-gay Hải-phòng mà các nhà hàng-hải quốc-tế thường gọi là Cattigara (phiên-âm
của các tên thời cổ như Kẻ Chợ- Kesho hay Cửa Gay.)
Hơn một thế-kỷ sau Tây-lịch, Ptolemy vẽ bản-đồ thế-giới có ghi
hình-ảnh "bán-đảo Vàng" Mã-lai/ Đông-Dương và Biển Đông. Hải-cảng tận
cùng về phía Đông có đường hàng-hải giao-thương là thuộc Giao-Chỉ, được ghi rõ
rệt là Kattigara (toạ-độ 177 độ Đông kinh-tuyến, 8 độ 30' Nam vĩ-tuyến với
kinh-tuyến gốc qua quần-đảo Canary.) (Sách Researches on Ptolemy's Geography of
Eastern Asia, Colonel G.E. Gerini, M.R.A.S., London 1909.)
Hình 10- Biển Đông với hải cảng chính Kattigara theo bản-đồ
Ptolemy.
Ngay trong thời-kỳ bị Tàu đô-hộ, người Việt vẫn tiếp-tục nắm giữ
độc-quyền đường biển vùng Hoa-Nam và Biển Đông như đã từng nắm giữ từ hàng ngàn
năm trước đó. Hàng-hóa xuất nhập Đông-Á đều qua cửa khẩu Giao-chỉ, bên
chính-quốc Trung-Hoa lúc đó không có một hải-cảng nào quan-trọng. Các đoàn
thương-nhân và ngoại-giao phương Tây sang Á-Đông đều ngừng lại bến cuối cùng là
"Cattigara" ở xứ ta.
Ngày nay, Trung-Cộng thường tuyên-bố người Tàu là giống dân đầu
tiên khám-phá Biển Đông, khám-phá Hoàng-Sa. Sự kiện này chỉ có những người nào
thiếu kém hiểu-biết mới tin-tưởng mà thôi. Trước khi người Tàu lập-quốc (chỉ
chừng 3 thiên-kỷ trước Tây-lịch) nhiều ngàn năm, thổ-dân vùng Đông-Nam-Á đã đi
đi, lại lại thường-xuyên trên Biển Đông, di-chuyển qua Đài-Loan, Nhật-Bản và đi
ra cả các đảo ngoài Thái-bình-Dương.
Đường biển thời cổ nhộn-nhịp đến độ các dân-tộc cả một vùng rộng
lớn có nhiều sinh-hoạt, kiến-thức, văn-hóa tương-tự. Qua đường hàng-hải,
ngôn-ngữ các dân-tộc ảnh-hưởng lẫn nhau. Ngày nay bao quanh Biển Đông, người ta
thấy các ngôn-ngữ hỗn-hợp giữa hai họ Nam-Á và Nam-Đảo mà nhà ngữ-học Wilhelm
Schmidt đề-nghị góp chung lại và gọi là các tiếng Nam-phương (Austric.)
Hình 11- Địa-bàn các ngôn-ngữ Nam-đảo hay Mã-lai Đa-đảo.
Trường-hợp tiếng Việt-Nam là một thí-dụ về sự pha trộn đó.
Ngôn-ngữ ta được một số học-giả xếp vào gia-đình Việt-Mường, tức một chi của
tiểu-họ Môn-Khmer, một số khác xếp vào chi Nam-Thái. Dù Môn-Khmer hay Nam-Thái,
Việt-ngữ đứng về vị-trí địa-dư, thuộc họ Nam-Á. Tuy vậy lại có rất nhiều
bằng-chứng hiển-nhiên về sự liên-hệ chặt chẽ giữa tiếng Việt và các thứ tiếng
Nam-Đảo. Địa bàn các tiếng Nam-Đảo này trải dài hơn nửa vòng trái đất, từ đảo
Madagascar, gần Phi-châu đến đảo Easter, gần Nam-Mỹ.
Đặc-điểm của họ ngôn-ngữ này là sự phân-tán tiếng nói nhờ vào
đường biển mà trung-tâm khởi đi từ khu-vực chung quanh Biển Đông, khác hẳn các
họ ngôn-ngữ khác truyền đi bằng đường bộ.
Hình 12- Ảnh-hưởng văn-hóa hàng-hải của người Việt (Yueh) thời cổ
ở Đông-Á. Đường biển đi Nhật-Bản, buộc họ đi ngang Đài-Loan và đường đi
Nam-Dương buộc họ qua Hoàng-Sa Trường-Sa. (Theo tài-liệu: A History of China,
Wolfram Eberhard, 1977: 6-7.)
Trong khi nước Trung-Hoa thành-hình ở bình-nguyên sông Hoàng-Hà và
còn xa lạ với biển, dân Việt đã sinh sống tại vùng duyên-hải phía Đông và
Đông-Nam châu Á. Đặc-biệt dân-cư nền văn-minh Hòa-Bình (Bắc-Việt) rất giỏi
hàng-hải, đã mang văn-minh đi reo rắc khắp vùng Biển Đông, xuống tận Nam-Dương
và các quần-đảo phía Nam. Sử Tàu cũng ghi chép những chi-tiết xa gần liên-hệ
đến những đường hàng-hải như vậy. Còn riêng người Tàu, họ chỉ mới bành-trướng
xuống Hoa-Nam vài thế-kỷ trước Tây-lịch mà thôi.
Hiện nay, nhờ nằm trong vùng địa-thế đặc-biệt
phát-triển hàng-hải như vậy, các quốc-gia láng giềng với ta như Mã-Lai,
Tân-gia-Ba đang trở nên những nước giàu có nhất nhì thế-giới. Việt-Nam tuy chậm
hơn họ nhưng vẫn có cơ-hội tiến lên. |