CHÈ LA, CHÈ LÍT

Chè la, chè lít,
Bà cho ăn quýt.
Bà đánh đau tay,
Chắp tay lạy bà.

KÉO CƯA LỪA XẺ

Kéo cưa lừa xẻ.
Thợ khoẻ cơm vua,
Thợ thua cơm làng,
Thợ nào dẻo dang,
Về nhà bú tí.

KÉO CƯA KÉO KÍT

Kéo cưa kéo kít,
Làm ít ăn nhiều,
Nằm đâu ngủ đấy,
Nó lấy mất cưa,
Lấy gì mà kéo?

XU XOA XU XUÝT

Xu xoa xu xuýt,
Bán quýt chợ đông,
Bán hồng chợ tây,
Ba đồng một quả,
Mua vậy thì mua.

VUÔN VẢI VUÔN VAI

Vuôn vải vuôn vai,
Chóng lớn chóng dài,
Đi chơi với trẻ,
Sức khoẻ sống lâu,
Bạc đầu cồi cội.

NAM MÔ BỒ TÁT

Nam mô bồ tát,
Chẻ lạt đứt tay,
Đi cày trâu húc,
Đi xúc phải cọc,
Đi học thầy đánh,
Đi gánh đau vai,
Nằm dài nhịn đói.

CHIỀU CHIỀU CON QUẠ LỢP NHÀ

Chiều chiều con quạ lợp nhà,
Con cu chẻ lạt, con gà đưa tranh.(*)
Chèo bẻo nấu cơm nấu canh,
Chìa vôi đi chợ mua hành về nêm.

(*) Đưa tranh đây tức là đưa tranh (cỏ) lên để lợp nhà.

CÁI BỐNG LÀ CÁI BỐNG BANG (1)

Cái bống là cái bống bang,
Mẹ bống yêu bống, bống càng làm thơ.
Ngày sau bống đỗ ông đồ,
Đi võng lá sắn, đi dù lá khoai.

CÁI BỐNG LÀ CÁI BỐNG BANG (2)

Cái bống là cái bống bang,
Cơm ăn bằng sàn, bốc muối bằng vung.
Mẹ giận mẹ giẩy xuống sông,
Con ra đường biển lấy chồng lái buôn.
Khát nước thì uống nước nguồn,
Lạc đường thì bảo lái buôn đưa về.

CÁI BỐNG LÀ CÁI BỐNG BÌNH

Cái bống là cái bống bình,
Thổi cơm nấu nướng một mình mồ hôi.
Sáng ngày có khách đến chơi,
Cơm ăn, rượu uống cho vui lòng chồng.
Rạng ngày ăn uống vừa xong,
Tay nhắc mâm đồng, tay giải chiếu hoa.
Nhịn miệng đãi khách đằng xa,
Ấy là của gửi chồng ta ăn đàng.(*)

(*) Ý nói nhịn miệng đãi khách như vậy cũng như chuẩn bị gửi của cho chồng đi xa vào những dịp sau này. Ý nghĩ thật thực tế!

CÁI BỐNG ĐI CHỢ CẦU CANH

Cái Bống đi chợ Cầu Canh,
Con tôm đi trước củ hành theo sau.
Con cua lạch đạch theo hầu,
Cái chày rơi xuống vỡ đầu con cua.

CÁI BỐNG CÒN Ở TRONG HANG

Cái bống còn ở trong hang,
Cái rau tập tàng(*) còn ở ruộng dâu.
Ta về ta sắm cần câu,
Câu lấy cá bống nấu rau tập tàng.

(*) Người ta giải thích rau tập tàng là láo nháo nhiều thứ rau hái về để nấu canh cá bống.

BỒ CU BỒ CÁC

Bồ cu, bồ các,
Tha rác lên cây.
Gió đánh lung lay,
Là vua Cao Tổ.
Những người mặt rổ,
Là ông Tiêu Hà.
Nước chảy qua đường,
Là dượng Tào Tháo.
Đánh bạc cố áo,
Là anh Trần Bình.

CÓC CHẾT BỎ NHÁI MỒ CÔI

Cóc chết bỏ nhái mồ côi,
Chẩu ngồi, chẩu khóc:
- Chàng ôi là chàng!
Ểnh ương đánh lệnh đã vang,
- Tiền đâu mà trả, nợ làng ngoé ơi!

CON CÓC LÀ CẬU ÔNG TRỜI

Con cóc là cậu ông trời,
Hễ ai đánh nó thì trời đánh cho.
Con cóc là cậu thầy nho,
Hễ ai đánh chết trời cho quan tiền.

TÌNH TÍNH TANG TANG TÌNH TANG

Tình tính tang, tang tình tang,
Súng vác vai, hoả mai tọng nạp,
Gươm tuốt trần, giáo cắp, mộc mang.
Tang tình tang.
Giương cung mà bắn con cò,
Con cốc nó lội con cò nó bay.
Tính tình tang, tang tình tang.

CON GÀ CỤC TÁC LÁ CHANH

Con gà cục tác lá chanh,
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.
Con chó khóc đứng khóc ngồi,
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng riềng.

CON KIẾN MÀY KIỆN CỦ KHOAI

Con kiến mày kiện củ khoai,
Mày chê tao khó lấy ai cho giầu.
Nhà tao chín đụn mười trâu,
Lại thêm ao cá bắt cầu rửa chân.

SAO HÔM LÓNG LÁNH

Sao hôm lóng lánh,
Sao mai lóng lánh.
Cuốc đã sang canh,
Gà kia gáy rúc.
Chích choè lìa tổ,
Trời đã rạng đông.

HỒ KHOAN, HỒ UẨY

Hồ khoan, hồ uẩy!
Hồ khoan, hồ uẩy!
Ăn đã vậy,
Múa gậy làm sao?
Chân thấp chân cao,
Cho mau cho chóng.
Năng khiếp, năng dũng,
Hữu khuất hữu thân.(*)
Cao Tổ thời nhân,
Hạng Vương thời bạo.
Nhân hiền tại mạo,
Trắng gạo ngon cơm.
Hồ khoan, hồ uẩy!
Hồ khoan, hồ uẩy!

(*) Khiếp: nhát gan, trái với dũng là mạnh mẽ, can đảm. Khuất : co lại, cúi xuống, trái với thân là duỗi ra.

CON CHÓ CHÊ KHỈ LẮM LÔNG

Con chó chê khỉ lắm lông,
Khỉ lại chê chó ăn dông ăn dài.
Lươn ngắn lại chê trạch dài,
Thờn bơn méo miệng chê trai lệch mồm.

RÉT NÀNG BÂN

Tháng giêng rét đài,
Tháng hai rét lộc,
Tháng ba rét nàng Bân,
Nàng Bân may áo cho chồng,
May ba tháng ròng mới được cửa tay.

Chú thích: Toàn bài ý nói tháng giêng có những ngày rét để cây nảy đài, tháng hai có những ngày rét để cây nảy lộc, tháng ba đã chuẩn bị sang đầu hạ rồi, rất hiếm có rét. Thảng hoặc có được một ngày rét vớt vát thì đó là cái rét có tính cách khôi hài của Hoá công để riễu cô nàng lười – nàng Bân – may áo cho chồng. (Đây là nói khí hậu miền Bắc).

THẰNG CUỘI NGỒI GỐC CÂY ĐA

Thằng cuội ngồi gốc cây đa,
Để trâu ăn lúa gọi cha lời ời.
Cha còn cắt cỏ trên trời,
Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồng.

THẰNG BỜM CÓ CÁI QUẠT MO

Thằng Bờm có cái quạt mo,
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu.
Bờm rằng: Bờm chẳng lấy trâu!
Phú ông xin đổi ao sâu cá mè.
Bờm rằng: Bờm chẳng lấy mè !
Phú ông xin đổi một bè gỗ lim.
Bờm rằng: Bờm chẳng lấy lim!
Phú ông xin đổi con chim đồi mồi.
Bờm rằng: Bờm chẳng lấy mồi!
Phú ông xin đổi nắm xôi, Bờm cười.

TAY CẦM CON DAO

Tay cầm con dao,
Làm sao cho sắc.
Để mà dễ cắt,
Để mà dễ chặt.
Chặt lấy củi cành,
Trèo lên rừng xanh.
Chạy quanh sườn núi,
Một mình thui thủi.
Chặt cây chặt củi,
Tìm chốn mà ngồi.
Ngồi mát thảnh thơi,
Kìa một đàn chim.
Ở đâu bay đến,
Ở đâu bay lại.
Con đang cắn trái,
Con đang tha mồi.
Qua lối nọ nó ăn,
Cái con hươu kia.
Mày đang ăn lộc,
Lộc vả lộc sung.
Mày trông thấy tớ,
Tớ không đuổi mày.
Mày qua lối nọ làm chi?

ÔNG TRĂNG MÀ LẤY BÀ TRỜI

Ông Trăng mà lấy bà Trời,
Tháng năm đi cưới, tháng mười nộp cheo.
Sỏ lợn lớn hơn sỏ mèo,
Làng ăn chẳng hết đem treo cột đình.
Ông Xã đánh trống thình thình,
Quan viên mũ áo ra đình xem cheo.

Chú thích: Tục lệ xưa của ta sau khi hai người làm lễ cưới thì phải nộp cheo (chữ Hán gọi là Lan Nhai) cho làng. Theo ông Nguyễn Văn Tố thì bài trên nầy do trẻ em tại Thái Bình hát để riễu những người không được sòng phẳng trong lệ nộp cheo. (Xin đọc: Nguyễn Văn Tố, "A Propos de Chants et de Jeux d’Enfans" IIEH 1943, Tome VI Hanoi, 1943, p.175.)

ÔNG GIĂNG MÀ LẤY BÀ SAO

Ông Trăng mà lấy bà Sao,
Đến mai có cưới cho tao miếng trầu.
Có cưới thì cưới con trâu,
Chớ cưới con nghé nàng dâu không về.

CON NHỆN Ở TRÊN MÁI NHÀ

Con nhện ở trên mái nhà,
Nó đương làm cỗ cúng bà nó mai.
Nó rằng nó chẳng mời ai,
Mời một ông chú với hai bà dì.

THÌA LA THÌA LẢY

Thìa la thìa lảy!
Con gái bảy nghề,(*)
Ngồi lê là một.
Dựa cột là hai,
Theo trai là ba.
Ăn quà là bốn,
Trốn việc là năm.
Hay nằm là sáu,
Láu táu là bảy.

(*) Bảy nghề: đây tức là bảy tật xấu.

XẤU HỔ

Xấu hổ,
Lấy rổ mà che.
Lấy nong mà đè,
Lấy đấu mà đong,
Lấy chầy đâm bong.

Chú thích: Bài hát riễu em hay xấu hổ này thường được nghe thấy ở các vùng Hà Đông và Bắc Ninh.

GIÓ ĐẬP CÀNH ĐA

Gió đập cành đa,
Gió đánh cành đa.
Thầy nghĩ là ma,
Thầy ù thầy chạy.
Ba thằng ba gậy,
Đi đón thầy về.

Chú thích: Bài nầy hát riễu thầy phù thủy nhát ma. Cũng như hai bài tiếp đây riễu thầy bói dốt.

SỐ CÔ CHẲNG GIÀU THÌ NGHÈO

Số cô chẳng giàu thì nghèo,
Ba mươi tết có thịt treo trong nhà.
Số cô có mẹ có cha,
Mẹ cô đàn bà, bố cô đàn ông.
Số cô có vợ có chồng,
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.

NHẤT HÀO NHỊ HÀO TAM HÀO

Nhất hào, nhị hào, tam hào...
Chó chạy bờ ao.
Chuột chạy bờ rào.
Quẻ này có động.
Nhà này có quái trong nhà,
Có con chó đực cắn ra đằng mồm.

CON CHIM SÁO SẬU

Con chim sáo sậu,
Ăn cơm nhà cậu.
Uống nước nhà cô,
Đánh vỡ bát ngô.
Bà cô phải đền.

LÚA NGÔ LÀ CÔ ĐẬU NÀNH

Lúa ngô là cô đậu nành,
Đậu nành là anh dưa chuột.
Dưa chuột là ruột dưa gang,
Dưa gang là nàng dưa hấu.
Dưa hấu là cậu lúa ngô,
Lúa ngô là cô đậu nành...

Chú thích: Bài này cũng như một số bài kế tiếp thuộc loại “bài hát bất tận” như đi theo một vòng tròn, lúc nào muốn ngừng thì ngừng.

CON CHIM MANH MANH

Con chim manh manh,
Nó đậu cành chanh.
Tôi ném hòn sành,
Nó quay lông lốc.
Tôi làm một chốc,
Được ba mâm đầy.
Ông thầy ăn một,
Bà cốt ăn hai.
Còn cái thủ, cái tai,
Tôi đem biếu chúa.
Chúa hỏi chim gì?
Con chim chích chòe.

CON CÔNG HAY MÚA

Con công hay múa,
Nó múa làm sao?
Nó rụt cổ vào,
Nó xòe cánh ra.
Nó đậu cành đa,
Nó kêu ríu rít.
Nó đậu cành mít,
Nó kêu vịt chè.
Nó đậu cành tre,
Nó kêu bè muống.
Nó đáp xuống ruộng,
Nó kêu tầm vông.
Con công hay múa...

CÁI KIẾN MÀY ĐẬU CÀNH ĐÀO

Cái kiến mày đậu cành đào,
Leo phải cành cộc leo vào leo ra.
Con kiến mày đậu cành đa,
Leo phải cành cộc, leo ra leo vào.

BA BÀ ĐI BÁN LỢN CON

Ba bà đi bán lợn con,
Bán đi chẳng được lon ton chạy về.
Ba bà đi bán lợn sề,
Bán đi chẳng được chạy về lon ton.

MẸ EM ĐI CHỢ ĐƯỜNG NGOÀI

Mẹ em đi chợ đường ngoài,
Mua em cây mía vừa dài vừa cong.
Mẹ em đi chợ đường trong,
Mua em cây mía vừa cong vừa dài.

GIÃ ƠN CÁI CỐI CÁI CHÀY

Giã ơn cái cối cái chày,
Nửa đêm gà gáy có mày có tao.
Giã ơn cái cọc cầu ao,
Nửa đêm gà gáy có tao có mày...

CON VỎI CON VOI

Con vỏi con voi!
Cái vòi đi trước.
Hai chân trước đi trước,
Hai chân sau đi sau.
Cái đuôi đi sau rốt,
Tôi xin kể nốt.
Cái chuyện con voi...

ÔNG NỈNH ÔNG NINH

Ông Nỉnh ông Ninh,
Ông ra đầu đình gặp ông Nảng ông Nang.
Ông Nảng ông Nang,
Ông ra đầu làng ông gặp ông Nỉnh ông Ninh.

CÁI NGỦ MÀY NGỦ CHO LÂU

Cái ngủ mày ngủ cho lâu,
Mẹ mày đi cấy đồng sâu chưa về.
Bắt được mười tám mười chín con trê,
Cầm cổ lối về cho cái ngủ ăn.
Cái ngủ ăn chẳng hết,
Để dành đến tết mùng ba.
Mèo già ăn trộm,
Mèo ốm phải đòn.
Mèo con phải vạ,
Con quạ đứt đuôi.
Con ruồi đứt cánh,
Đòn gánh có mấu.
Củ ấu có sừng,
Bánh chưng có lá.
Con cá có vây,
Ông thầy có sách.
Thợ ngạch có dao,
Thợ rào có búa.
Sảy lúa có sàng,
Việc làng có mõ.
Cắt cỏ có liềm,
Câu liêm có lưỡi.
Cây bưởi có hoa,
Cây cà có trái.
Con gái có chồng,
Đàn ông có vợ.
Kẻ chợ có vua,
Trên chùa có bụt.
Cái bút có ngòi,
Con voi có quản.

Chú thích: Bài này và một số bài kế tiếp thuộc loại vô nghĩa, chỉ cần có vần có điệu, tương đương với lọai của Anh Mỹ gọi là "Nonsense".

CÁI CÁO MẶC ÁO EM TAO

Cái cáo mặc áo em tao,
Làm tổ cây cà.
Làm nhà cây chanh,
Đọc canh bờ giếng.
Mỏi miệng tiếng kèn,
Hỡi cô trồng sen!
Cho anh hái lá,
Hỡi cô trồng bưởi!
Cho anh hái hoa,
Cứ một cụm cau.
Là ba cụm lý,
Con nhà ông lý.
Mặc áo tía tô,
Con nhà thằng Ngô.
Mặc áo lang khách,
Hai con chim khách.
Đánh nhau trên cây,
Hai cái bánh giày.
Đánh nhau mâm cỗ,
Có hai hạt đỗ.
Đánh nổ nồi rang,
Hai con kiến càng.
Đánh nhau lọ mật,
Có hai hòn đất.
Đánh vật bờ ao.
Mày tát chuôm tao.
Tao tát ao mày,
Mày đầy rổ cá.
Tao đầy rổ tôm,
Mày đi chợ Cầu Nôm.
Tao đi chợ Cầu Rền,
Mày bán cửa đền.
Tao bán cửa vua,
Mày làm mắm chua.
Tao làm mắm thính,
Mày con ông Chính.
Tao con ông Xã,
Mày là cái cả.
Tao là thằng hai,
Mày đội bồ đài.(1)
Tao đội nón méo,
Mày cầm cái kéo.
Tao cầm con dao,
Mày làm sao.
Tao làm vậy,
Mày đi buôn cậy.(2)
Tao đi buôn hồng,
Mày đi lấy chồng.
Tao đi lấy vợ,
Mày lên kẻ chợ.(3)
Tao về nhà quê...

(1) Bồ đài: cái mo cau gập lại dùng để múc nước.
(2) Cậy: một thứ cây như cây hồng, quả nhỏ, có nhựa dùng để phất quạt.
(3) Kẻ chợ: chỗ đô hội.

ÔNG TIỂN ÔNG TIÊN

Ông tiển ông tiên,
Ông có đồng tiền.
Ông gài mái tai,
Ông cài lưng khố.
Ông ra hàng phố,
Ông mua miếng trầu.
Ông nhai tóp tép,
Ông mua con tép.
Về nhà ăn cơm,
Ông mua mớ rơm.
Về nhà ông thổi,
Ông mua cái chổi.
Về ông quét nhà,
Ông mua con gà.
Về cho ăn thóc,
Ông mua con cóc.
Về thả gậm giường,
Ông mua nén hương.
Về nhà cúng cụ.