Home T́m Ca Dao Trợ Giúp T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
   

TUYỂN TẬP VĂN CHƯƠNG NHI ĐỒNG - 5B

Trang 1A  1B  1C  1D   1E   1F   1G   1H   1I   1J   1K

Trang  2a  2b  2c  3a  3b  3c

 Trang  4a  4b  4c  4d  5a  5b  5c  5d 

QUYỂN NĂM  

 
THẦN THOẠI
Đại Dương Châu

 
DOĂN QUỐC SỸ
 
Sưu tập




THẦN THOẠI ĐẠI DƯƠNG CHÂU (*)
(*) Theo P. Grimal, Mythologies de Steppes, des Forêts et des Iles, Paris: Librairie de France, 1928.
Đại Dương Châu gồm nhiều nền văn minh dị biệt gặp nhau giữa vùng Thái-B́nh-Dương mênh mông này.
Có thể kể bốn thành phần chính:
- ÚC
- PÔLYNÊSIA gồm những quần đảo ở phía Đông Mêlanêsia và Micrônêsia, trải dài từ Nam Hawai tới Tân Tây Lan.
- MÊLANÊSIA gồm những quần đảo Nam Thái-B́nh-Dương, Đông Bắc Úc.
- MICRÔNÊSIA gồm những đảo nhỏ miền Bắc Xích-đạo, phía Đông Phi-Luật-Tân (những đảo chánh : Marianas, Caroline, Marshall).


THẦN THOẠI PÔLYNÊSIA
THUỞ KHAI THIÊN LẬP ĐỊA

Thuở hỗn mang đó Mẹ Đất Papa với Cha Giời Rangi luyến ái nhau mà có sự sống xuất hiện. Những đấng thần nhân được sinh thành ra như vậy, cứ bị tù túng hoài giữa ṿng ôm của Cha Giời, Mẹ Đất. Họ bèn họp bàn nhau t́m cách giải tỏa cho sự sống khỏi bị tù túng.
TU, sau này thành thần Chiến Tranh, đề nghị huỷ diệt Papa và Rangi.
TANE, thần Rừng và Chim, đề nghị tách rời cha mẹ ra một cách ôn ḥa.
TAWHIRI, thần Gió và Băo, muốn giữ nguyên, phản đối mọi thay đổi t́nh trạng.
TANE bèn ra sức tách rời cha mẹ, lấy thân ḿnh làm trụ chống. Ánh sáng do đó xuất hiện tại thế gian. Nhưng Tawhiri đứng về phía cha, tung gió băo ra làm dữ, khiến các anh em thoạt đầu phải bỏ chạy, chỉ c̣n TU là ở lại đương đầu và đ̣i trừng trị những kẻ đào tẩu. Thế rồi trận chiến cứ kéo dài hoài giữa đám anh em đó.
Trận quyết liệt sau cùng TANE thắng TU, đuổi TU ra khỏi Trời, và đầy TU xuống hạ giới. C̣n lại một ḿnh TANE lấy đất sét và cát nặn thành một người đàn bà, HINE, rồi lấy làm vợ. Khi HINE khám phá ra chồng ḿnh cũng là người cha tạo ra ḿnh th́ xấu hổ lắm bèn trốn xuống thế giới âm phủ thành nữ-hoàng và mang danh là HINE-NUI TE-PO (Nữ hoàng cơi U-minh.) V́ tội loạn luân đầu tiên đó mà có sự chết trên thế gian, và cũng kể từ đó HINE-NUI TE-PO không ngớt thu hút những kẻ sống vào thế giới âm phủ của ḿnh.

PHỤ CHÚ:
Các thần thoại khác nhau về thuở khai thiên lập địa của quần đảo Pôlynêsia thường được kể dưới hai h́nh thức. Một h́nh thức trừu tượng: từ cái không phát sinh ra tư-tưởng, tự tư tưởng mà có không gian, từ đó tuần tự sinh ra mọi yếu tố trong cơi hữu h́nh. H́nh thức thứ hai, thường nhắc đến 10 đấng Thượng đế vô ngă đầu tiên đă thổi sinh khí vào vũ trụ. Cả hai h́nh thức thần thoại trên đều mang chung ư hướng giải thích vũ trụ từ cái Một nguyên thuỷ mà ra, rồi mới biến hoá thiên sinh vạn biệt.
Thần thoại chúng ta vừa đọc trên đây cũng không ra ngoài thông lệ giải thích từng cặp mâu thuẫn Ngày – Đêm, Trời – Đất, Sống – Chết, Động – Tĩnh,…
Và mọi nỗ lực tranh đấu của con người là chỉ muốn thực hiện lại được cái Một hoà-hài nguyên-thuỷ, và thường là thất bại. Âu đó cũng là định mệnh con người.

THUỞ AN BÀI NHÂN GIAN
Người có công an bài cuộc sống nhân gian là Maui. Bà mẹ Maui thuở mang thai sinh chàng thiếu tháng. Tin rằng đó là điềm gở, bà ném đứa con sơ sinh của ḿnh xuống đại dương. May thay đứa bé được tổ phụ là thần Mặt Trời cứu sống, mang lên thiên cung nuôi nấng, dạy dỗ, đến khi khôn lớn th́ vẫn cho trở về hạ giới sống với gia đ́nh. Mặc dầu không hợp tánh t́nh với các anh cho lắm, Maui vẫn quyết định ở lại chung sống với họ. Thấy Maui có tài biến hoá, người cha đẹp ḷng bèn đứng ra làm lễ chúc phúc cho Maui, chẳng may khi làm lễ ông cụ sơ ư phạm giới luật khiến Maui sau này tất bị sát hại bởi thần nhân.
Tuy nhiên Maui vẫn bắt đầu cuộc sống hào hùng của ḿnh. Chàng thoạt đi tới giới tuyến cuối cùng của nhân gian, tỉ thí và hạ được vị thần nhân tổ phụ tên là Mui-Ranga. Chàng quyết định lấy xương quai hàm của vị tổ phụ bại trận đó làm một thứ khí giới vô địch cho ḿnh.
Có khí giới rồi, Maui mới tính xem nên làm ǵ trước nhất. Nhận thấy vào thuở đó mặt trời có tật chạy nhanh vun vút trên ṿm trời, ngày ngắn quá không đủ cho thế nhân làm xong bất kỳ việc ǵ. Maui lẻn đến nấp tại cửa trời, đợi sớm hôm sau lúc mặt trời vừa ló ra bèn xuất kỳ bất ư dùng chiếc xương quai hàm giáng xuống một truỳ thật mạnh. Mặt trời què cẳng, từ đó buộc ḷng phải đi chậm, kéo dài thời gian trong suốt cuộc hành tŕnh từ Đông sang Tây.
Kế đó, Maui đă dùng cả uy vũ lẫn mưu cơ để đoạt được lửa của một vị tổ phụ khác tên là Mahuika ngự triỉ khoảng giữa hai miền dương thế và âm phủ.
Sau cùng Maui quyết giúp con người thực hiện mộng trường sinh bất tử. Chàng theo đường xuống âm phủ, đợi lúc vị tổ mẫu khổng lồ Hine-Nui Te-Po ngủ say mới tự cởi hết quần áo rồi lén chui vào bụng tổ mẫu bằng đường giữa háng. Nếu chàng chui lọt được vào để phá phách nội tạng, tất vị nữ hoàng cơi U-minh phải mạng vong, do đó con người trên dương thế sẽ trường sanh bất tử. Không may Maui mới chui vào được nửa người, th́ một con chim thấy cảnh đó khôi hài quá bèn cười phá lên.
Hine-Nui Te-Po giựt ḿnh tỉnh dậy và kịp thời kẹp chết Maui. Từ đấy loài người đành chịu kiếp sống phù du với sinh, lăo, bệnh, tử, và chết là hết không c̣n được trở lại dương thế sau một thời gian nương náu ở cơi âm nữa.

PHỤ CHÚ :
Hiếm có một truyện thần thoại giải thích lịch-tŕnh xây dựng nếp sống văn hoá của con người khít khao đăng đối như truyện trên.
Con người ngay từ thuở ban đầu đă mang nặng nghiệp của ba điều mâu thuẫn :
- Nếp sống lặng lờ giữa thiên nhiên và văn hóa.
- V́ là con cháu tội lỗi của Tane và Hine nên con người có sinh rồi có tử.
- Nhưng cũng v́ là con cháu của Tane và Hine nên con người mang trong bản thân cả hai tính chất thần-linh và phàm-giới.
Maui là đứa con của thế gian, lại được thần Mặt Trời nuôi dưỡng ở chốn thiên cung tất nhiên khi trở về thế gian chàng có nhiều triển vọng giúp thế nhân giải quyết được ba mâu thuẫn trên.
Việc lầm lỗi của người cha khi làm lễ chúc phúc cho chàng khiến thế quân b́nh giữa sống với chết không c̣n, Maui đă thấy trước là chàng sau này phải chết. Nhưng nếu v́ làm lễ chúc phúc mà chàng bị hại, th́ v́ tội bất kính giết chết tổ phụ lấy xương quai hàm mà chàng có được khí giới vô địch. Sự tương xứng là ở chỗ đó.
Việc kéo dài ánh sáng ban ngày để làm việc và việc đoạt được lửa đều tượng trưng cho nếp sống văn hóa đă thắng nếp sống thiên nhiên.
Sau cùng về nỗ lực của Maui muốn đoạt trường sinh bất tử, chúng ta có thể nghĩ đấy là một nỗ lực quyết liệt để được trở về với cái Một hoà hài nguyên-thuỷ. Con người mà trường sinh bất tử th́ tự nhiên giải quyết được mọi nhức buốt của những mâu thuẫn nguyên-thuỷ.
Nhưng thất bại. Tất nhiên.
Định mệnh con người là vậy : Phải chịu đựng những mâu thuẫn nguyên thủy kia !
Và khí giới để chịu đựng : Văn hoá của chính ḿnh !
Maui lọt ḷng mẹ chào đời một cách khác thường, thực hiện những việc phi thường, chết cũng một cách khác thường, đúng lúc đương chui vào ḷng tổ mẫu. T́nh tiết câu chuyện tương xứng, cân đối, lại như vẽ thành một chu kỳ.
 

THẦN THOẠI HY-LẠP
VÀI NÉT TỔNG LUẬN
Có thể nói toàn thể văn hóa Tây phương đều có con dấu thấm nhuần của thần thoại Hy Lạp. Những kiệt phẩm văn chương, nghệ thuật Tây phương cổ thời cũng như cận đại và hiện đại không ngớt t́m nguồn cảm hứng ở thần thoại Hy Lạp, hoặc lấy đó làm khởi điểm khai thác cho một cái nh́n, một cách giải thích mới.
Hai nguồn gốc chính của thần thoại Hy Lạp là văn chương và nghệ thuật cổ thời.
Về văn chương cổ c̣n truyền lại th́ khoảng từ năm 1200 đến 850 trước Thiên Chúa có The Iliad và The Odyssey của Homer. Kế đó từ năm 600 đến năm 400 là những hài kịch, bi kịch, lịch sử, thơ trữ t́nh… với những tên tác giả Hy Lạp chói lọi : Aeschylus, Sophocles, Euripides, Aristophanes, Herodotus… Sang thế kỷ đầu kỷ nguyên này có sử gia Hy Lạp Diodorus Siculus, và các tác giả La Mă bất hủ : Horace, Ovid, Vegil…
Về nghệ thuật là những đền đài cổ c̣n để lại cùng những tác phẩm điêu khắc trên đá, những nét vẽ khắc trên vàng, trên ngà, trên những b́nh, những ly, những đĩa…thẩy đều lấy đề tài thần thoại đă quá b́nh dân phổ biến như cuộc vây thành Trojan, Orpheus và Eurydice, Oedipus va Sphynx, Ariadne trên bờ biển Naxos… Những đề tài thần thoại đó măi tới thời Phục Hưng và sau đó nữa cũng đâu có suy giảm trong những tác phẩm của những bậc thầy Correggio, Michelangelo, Millet, Raphael, Rembrant, Rubens, Van Dyck…
Trở lại nhận xét nền văn chương gần đây của Anh, Mỹ, Pháp, Ư, Tây-Ban-Nha…chúng ta thấy những Shelley, John Keats, Wordsworth, không ngớt đem vào thi văn những đề tài lấy trong thần thoại.
Văn học hiện đại của thế kỷ XX cũng vậy : Jean Aouilh viết Antigone, Eurydice, Medée; Jean Paul Sartre viết Les Mouches; John Updike viết The Centaur; James Joyce viết Ulysses…
Ấy là không kể trong ngôn ngữ Âu Mỹ đầy rẫy những từ ngữ có ngữ căn bắt nguồn tự thần Hy Lạp : Aurora, auroral, aurore (*); Bacchus, bacchis, bachique; Hypnos, hynotic, hypnotique; Luna, lunacy, lunatique…
(*) Những chữ in nghiêng là Anh, đứng là Pháp
Phải t́m đâu xa, hăy xin kiểm điểm ngay tên những phi thuyền hay những chương tŕnh không gian của Mỹ gần đây: Gemini, Apollo, Mercury…
Nói tóm lại đi vào văn hóa Tây phương chúng ta không thể không biết tới thần thoại Hy-Lạp.
PROMETHEUS ĂN CẮP LỬA TRÊN TRỜI
Ngày xưa không có thần thánh chỉ có Trời và Đất thôi. Trời và Đất là bậc phụ mẫu đầu tiên sinh ra giống người khổng lồ Titans. Giống người này cai trị thế giới hằng bao nhiêu thời đại. Sau cùng các vị thần, con của giống khổng lồ Titans này nổi loạn và lật đổ họ. Thần Zeus làm chúa tể toàn vũ trụ, vợ và cũng là em của thần tên Hera trở thành hoàng hậu.
Vẫn chưa có người trên trái đất và cũng chưa có loài thú vật nào. Một người khổng lồ tên Prometheus được chọn để cai quản trái đất. Thế là Prometheus xuống hạ giới. Chàng lấy đất sét trộn với nước rồi nặn thành một h́nh người đứng thẳng v́ chàng muốn loài người nh́n lên các v́ sao chứ không nh́n xuống đất như loài vật vậy. Rồi Prometheus nghĩ :
“Ta sẽ cho sinh vật này đủ các tài năng để vượt được muôn loài”.
Nhưng không may, người em chàng tên Epimentheus, đă đem tất cả những tài năng đó ban cho loài vật : sức mạnh, ḷng can đảm, sự khôn ngoan, lanh lẹ, lại cho tất cả cánh, móng, vuốt, sừng, vẩy… Chẳng c̣n giữ lại ǵ.
Chàng Prometheus nhanh trí bèn nghĩ tới lửa. Ồ một món quà vĩ đại và huyền diệu !
Prometheus nghĩ : với lửa con người có thể làm vũ khí áp chế được súc vật, làm các dụng cụ cày đất và thực hiện nghệ thuật. Con người không lông, không vẩy ư ? Lửa sẽ sưởi ấm chỗ ở, con người không c̣n cảnh phải lo sợ mưa, tuyết cùng gió bấc.”
Prometheus trở lại trời, châm ngọn đuốc ở xe mặt trời rồi đem lửa xuống cho loài người. Chàng cảm thấy thật sung sướng.
Nhưng trên trời cao ở Olympus, thần Zeus thấy vậy chau mày ghen tỵ với quyền lực của Prometheus. Thần Zeus nghĩ : “Sinh vật này đă biết cậy vào trời th́ quả là nó hơn loài vật. C̣n phải nói nó là địch thủ xứng đáng của chư thần, nhưng ta sẽ có cách kiểm soát quyền lực bất chính của nó.”
Thế là thần Zeus dựng lên một người đàn bà đẹp như một nữ thần. Tất cả những vị thần khác đều ban cho nàng những tài năng. Tên nàng là Pandora, có nghĩa là tài hoa nhất bậc. Đích thân thần Zeus đem xuống tặng. Prometheus thấy vậy bèn lưu ư Epimetheus ngay : “Hăy coi chừng, tôi ngại quà của thần Zeus xảo quyệt này ! Thần giận tôi lắm, v́ tôi cả gan ăn cắp lửa đem xuống cho loài người.”
Nhưng Epimetheus đă say mê nàng Pandora và đem nàng về nhà.
Chàng Epimetheus c̣n giữ trong nhà một cái b́nh đựng ít quà mà chàng chưa phân phát cho loài vật khi chàng dựng lên chúng. Chàng hết lời dặn Pandora đừng đụng đến chiếc b́nh đó. Nhưng Pandora tính nết ṭ ṃ, vừa khi ở nhà một ḿnh nàng bèn tới gần chiếc b́nh, tự nhủ : “Ta chỉ ghé mắt nh́n vào xem có ǵ bên trong chắc chả sao đâu.” Rồi nàng mở nắp b́nh, thế là một đàn bệnh dịch bay ra cùng là ḷng đố kỵ hận thù, báo oán tức khắc lan tràn khắp nơi. Pandora vội đậy nắp b́nh, nhưng muộn rồi. B́nh rỗng, chỉ c̣n xót lại hy vọng. Và hy vọng không bao giờ rời bỏ loài người kể từ đó.
Thế là thần không c̣n sợ người ḱnh địch nữa, v́ con người c̣n phải đương đầu với những địch thủ c̣n khủng khiếp hơn mănh thú nhiều. Ấy vậy mà thần Zeus vẫn chưa tha Prometheus. Thần tuyên bố : Tên ăn cắp lửa trời kia sẽ bị trừng phạt nặng bằng t́nh thương của hắn đối với loài người. Hắn sẽ bị xích vào một tảng đá cao nhất trên núi Caucasus, nơi không ai trèo tới được. Hắn bị xém nắng, ta sẽ cho con chim kên kên mổ gan hắn, chim mổ tới đâu gan sẽ mọc ra tới đó.
Rồi thần cho gọi Hephaestus. Thần thợ rèn này bèn đóng đinh chàng Prometheus vào tảng đá trên đỉnh núi.
Tảng đá, con kên kên, sợi dây xích đă làm khổ chàng biết chừng nào, nhưng chàng cắn răng chịu đựng không rên la, không van xin và cũng không ân hận về những điều chàng đă làm.

MỘT PHÉP MÀU TRÊN NÚI PARNASSUS.
Những năm đầu tiên của con người trên trái đất là những năm đầy hạnh phúc. Đó là cả một thời Vàng Son của sự thực và lẽ phải. Sau đó là thời Bạc, sau nữa là thời Đồng, nghĩa là mỗi ngày một kém. Nhưng đến thời Sắt th́ c̣n tệ nữa. Vào thời này con người trở nên ác độc đến nỗi máu đổ khắp nơi. Vợ chồng, anh em không c̣n tin nhau nữa. Con mong cho cha chết để hưởng gia tài. Khách cảm thấy không được an toàn trong nhà bạn. Thần thánh th́ bị lăng quên.
Sau cùng thần Zeus không chịu đựng được nữa, mới triệu các thần rồi truyền :
“Hỡi chư thần! Chúng ta từ lâu không ngửi thấy mùi thịt nướng thơm dâng cúng nữa. Con người đă không thờ phụng thánh thần, bàn thờ hương lạnh, đền đài vắng hoe, ta sẽ tận diệt loài người xấu xa này! Ta sẽ tạo dựng nên một giống người khác xứng đáng với cuộc sống và phải biết thờ phụng thánh thần !”
Thần sấm sét đứng dậy định khạc chớp để đốt cháy trái đất nhưng lại thôi v́ thần nghĩ rằng ngọn lửa cháy lớn quá có thể đốt cháy luôn thiên đ́nh. Rồi thần quyết định: “Ta sẽ làm cho con người phải chết đuối”. Xích tất cả những ngọn gió làm tan mây lại, thần chỉ sai ngọn gió Nam gom góp tất cả mây. Bầu trời đen như mực sấm nổ vang. Rồi mưa như trút nước. Cùng lúc thần Poseidon làm cho trái đất rung lên và những ngọn sóng khổng lồ tràn vào bờ. Rồi thần kêu gọi các ḍng sông :
“Hăy chảy tràn đi ! Cuốn nhà cửa đi ! Cuốn gốc vườn cây trái đi ! Làm vỡ đập nước đi !” Và các ḍng sông vâng lời.
Thế là đồng ruộng ngập lụt. Mùa màng hư thối. Nhà cửa, xúc vật bị nuớc cuốn đi. Đất liền biến thành biển cả, trừ có ngọn núi Parnassus là nhô khỏi mặt nước. Có một cặp vợ chồng già ẩn trên núi này, ông già là con của Prometheus tên Deucalion, một con người trung trực. Bà vợ là con gái của Pandora, tên Pyrrha, một người đàn bà ngoan đạo luôn luôn thờ phụng thánh thần. Cặp vợ chồng này được Prometheus báo trước trận lụt nên đă kịp thời lên ẩn trên núi. H́nh ảnh hai con người cuối cùng c̣n sót lại làm động ḷng thần Zeus. Cơn thịnh nộ của ngài lắng xuống. Thần nghĩ : “Cặp vợ chồng này đă sống một đời đạo hạnh, ta hăy cho phép họ được tiếp tục sống.”
Thần sấm bấy giờ mới cởi xích các ngọn gió cho gió thổi mây tan; c̣n thần Poseidon, em thần sấm, dùng cây đinh ba làm dịu sóng. Những ḍng sông chảy êm ả dần. Trời và đất lại nh́n thấy nhau. Thanh b́nh. Yên lặng. Trời hết tối lại sáng. Con người phải trả giá cho sự ác độc thật đắt…
Nh́n xuống mặt đất đặc nghẹt những xác người, Deucalion vỗ tay thất vọng nói với vợ : “Phải chi cha tôi dạy tôi ngón xảo thuật của người ! Phải chi chúng ta cũng biết nặn người bằng đất sét ! Thôi đành hăy hỏi thần thánh xem chúng ta phải làm ǵ bây giờ.”
Một bàn thờ hoang phế thờ Nữ-thần Công B́nh ở cách chỗ hai người không xa. Cặp vợ chồng này bèn tới đó, quỳ xuống khấn hỏi : “Xin Nữ-thần hăy dạy chúng con phải làm ǵ?”
Lập tức có giọng nói trả lời họ : “Hăy ra khỏi đây, choàng đầu lại, cởi nút áo ra và hăy ném xương của mẹ các ngươi ra đằng sau.”
Cặp vợ chồng quá kinh ngạc. Họ sợ đến không thốt nên lời. Măi sau Pyrrha mới nói được : “Xin Ngài hăy tha thứ cho chúng con. Chúng con không dám coi rẻ xương của cha mẹ chúng con.” Họ rời khỏi bàn thờ, đi vào rừng để suy nghĩ lời sấm truyền. Deucalion chợt nghĩ ra bèn bảo vợ: “Này, chúng ta có thể theo lời sấm dạy ! Trái đất không phải là mẹ của loài người ư ? Những tảng đá chính là xương trái đất. Vậy chúng ta có thể ném đá ra phía sau. Nào hăy thử xem”
Thế là họ che mặt lại, cởi nút áo ra, lượm những viên đá ném ra đằng sau. Và ḱa, thật là huyền diệu, các viên đá đó lớn lên, có h́nh dáng giống như những khối cẩm thạch chưa được người thợ điêu khắc hoàn tất.
Những ḥn đá Pyrrha ném trở thành đàn bà, c̣n những ḥn Deucalion ném thành đàn ông. Và thế là một giống người mới ra đời, một giống người thích hợp với cần lao, như chúng ta ngày nay vậy.

APOLLO VÀ DAPHNE
Daphne con gái thần sông Peneus, là nữ thần của cỏ cây suối nước, và là mối t́nh đầu của thần Apollo. Truyện đó do sự tinh nghịch quái ác của Eros (Cupid) mà ra. Nguyên do một lần Apollo bắt chú bé đương rỡn với cây cung và tên. Vào dịp đó Apollo vừa bắn chết xong con trăn khổng lồ Python vẫn nấp ở hang núi Parnassus phá hoại mùa màng khủng bố dân chúng. Nay thấy chú bé nghịch cung tên th́ lên tiếng : “Này chú bé, nghịch đồ chinh chiến đó làm ǵ, hăy trao cho ta là kẻ giỏi xử dụng những thứ đó.” Chú bé đó chính là Eros, con trai nữ thần Aphrodite, bèn đáp : “Ông xử dụng cung tên của ông có thể bắn được mọi vật, nhưng cung tên của tôi dùng vào việc khác hẳn, tôi có thể bắn trúng ông.” Nói đoạn Eros đứng thẳng người trên một mỏm đá của núi Parnassus, giương cung bắn liền hai mũi tên khác nhau. Mũi tên nhọn sắc bằng vàng khêu gợi t́nh yêu trúng phải Apollo, mũi tên cùn nhụt bằng ch́ làm ghê sợ t́nh yêu trúng phải nàng Daphne. Thế là Apollo đắm đuối say mê Daphne, trong khi Daphne hoảng hốt khi nghĩ đến t́nh yêu. Cha nàng, thần sông Peneus, đă nhiều lần bảo nàng : “Con gái quư của cha, con c̣n nợ cha một chàng rể và một lũ cháu ngoại.” Và nàng đáp : “Xin cha yêu quư hăy dung tha cho con điều đó, con muốn là sử nữ suốt đời như Diana.” Cha nàng không ép buộc nhưng cũng nói : “Chỉ có khuôn mặt của con mới cấm được việc đó thôi.”
Apollo say đắm nàng biết là chừng nào. Apollo c̣n là vị thần tiên tri nữa mà nào có tiên tri nổi ngay số phận mối t́nh đầu của thần. Nh́n mái tóc xơa phủ trên vai Daphne, nh́n đôi mắt sáng như sao của nàng, đôi môi thắm như san hô của nàng, cái cổ và đôi cánh tay trần mịn màng của nàng, Apollo những khao khát mộng lứa đôi với nàng sớm thành tựu bèn đuổi theo và nàng hốt hoảng chạy trốn nhanh như gió. Apollo gọi : “Hỡi con gái của thần Peneus, ta đâu là thú dữ, v́ yêu quư nàng mà ta theo đuổi thế này, xin hăy dừng chân. Đừng chạy trốn ta như con cừu non chạy trốn chó sói, như chim câu bay trốn diều hâu. Đừng chạy hấp tấp như vậy lỡ nàng vấp phải đá mà ngă th́ ḷng ta sầu khổ biết chừng nào. Xin nàng chạy chậm chứ, ta không dám đuổi nhanh nữa đâu. Ta đâu phải là tên hề, ta đâu phải là tên thô tục, ta là con thần Zeus, là chủ đảo Tenedos ph́ nhiêu trong khoảng biển Aegean, ta là thần ca hát và là chủ cây đàn ly-tao. Mũi tên thần của ta luôn luôn trực chỉ trúng đích, nhưng chính ta lại là nạn nhân một mũi tên oan nghiệt hơn của Eros. Ta là thần y dược, ta biết hết các loại cây chữa lành bệnh, mỉa mai thay bệnh ta th́ không thuốc nào chữa khỏi.”
Daphne không ngừng chạy, nàng càng chạy nhanh càng đầy vẻ quyến rũ, mớ tóc đẹp tung bay theo gió, dáng nàng uyển chuyển nhịp nhàng theo gió. Apollo càng nồng men say đắm quyết t́nh rượt bắt nàng kỳ được như con chó săn muốn rượt cho kỳ được con thỏ rừng. Apollo đuổi theo Daphne do sức mạnh của t́nh yêu. Daphne chạy trốn Apollo thúc đẩy bởi lo sợ. Apollo gần bắt kịp nàng. Daphne đă cảm nhận hơi thở của Apollo phà lên tóc. Nàng tự thấy như sắp ngă khuỵu xuống bèn cất tiếng kêu cứu thần sông : “Cha ơi hăy mở ḷng đất ra cho con chạy xuống, hay hăy biến h́nh con đi cho con thoát hiểm.” Nàng vừa dứt lời mọi cử động tay chân nàng chợt ngưng đọng, trái tim nàng được nhốt lẩn dưới lần vỏ cây mềm, tay nàng biến thành cành cây, chân nàng thành rễ cây, bắt sâu xuống ḷng đất. Khuôn mặt nàng thành ngọn cây. Apollo sững sờ đứng lại. Tuy đă biến h́nh thành cây mà vẻ thướt tha kiều diễm của Daphne c̣n y nguyên. Apollo âu yếm ôm lấy cây hôn miên man lên thân cây, lên cành, lên lá thiết tha mà rằng : “Nàng đă không là vợ ta th́ từ nay cành lá nàng ta sẽ kết thành ṿng vương miện cho ta; cành lá nàng sẽ dùng để trang điểm cho cây cung thần của ta, cho cây đàn ly tao của ta. Người đời sẽ dùng nàng kết thành ṿng chiến thắng, tuổi trẻ của nàng vĩnh viễn với màu lá xanh mướt như nhung.”
Nghe vậy tiên nữ Daphne đă biến thành cây nguyệt quế (laurel tree) cúi đầu ưng thuận.

HERA VỊ NỮ HOÀNG CẢ GHEN.
Hôm đó nữ hoàng Hera ngồi trên thiên đ́nh chợt thấy mây trời tối xầm. Nghi ngờ ngay là chồng ḿnh – thần Zeus – hẳn đương làm điều ǵ khuất tất, nữ thần bèn quét tan mây quả nhiên thấy thần Zeus đương đứng bên một con ḅ cái xinh đẹp ngay trên bờ một con sông nước trong như pha lê; Hera ngờ ngay đó là một nữ thần hay một nữ thế nhân trá h́nh chi đây. Quả thực đó là nàng Io, con gái của thần sông Inachus. V́ biết bị Hera theo giơi nên Zeus vội biến nàng t́nh nhân xinh đẹp thành con ḅ xinh đó. Hera đă hiện tới vồn vă chào Zeus và khen con ḅ cái xinh đẹp làm sao, lại hỏi ḅ đó của ai? Zeus bèn trả lời cho xong chuyện rằng đó là một sáng tạo phẩm tân kỳ mới từ dưới đất lên. Hera ngỏ lời xin con ḅ đó như một tặng vật của chồng. Zeus không biết ăn làm sao, nói làm sao cho Hera khỏi nghi đành phải vui vẻ nhận lời ngay. Hera đâu đă hết nghi ngờ bèn ủy con ḅ cái cho tên khổng lồ Argus chăn nuôi. Argus có trăm mắt, bao giờ cũng chỉ có một đôi mắt ngủ mà thôi. V́ vậy mà Io bị canh chừng thường xuyên. Io không c̣n lời để kêu cứu cha, không c̣n tay để van xin Argus. May thay tên nàng ngắn và dễ viết, một lần gặp cha, nàng bèn dùng móng chân nguệch ngoạc tên ḿnh trên mặt cát . Thần sông Inachus nhận ra cô con gái yêu mà thần đă nhọc công t́m kiếm, bèn ôm lấy con, âu yếm hôn lên cổ trắng của con. Argus thấy vậy bèn dắt ḅ đi nơi khác rồi ngồi trên một mỏm cao để có thể canh chừng được tứ phía.
Zeus cũng sót ruột thương cho cô t́nh nhân bé bỏng bèn ủy cho thần Hermes (Mercury) hăy sớm t́m bất kỳ diệu kế nào mà giết quách Argus đi cho rồi. Hermes vội vàng cầm gậy ngủ , đi dép có cánh, đội mũ xuống trần gian tức khắc. Nơi đây thần giấu dép dấu mũ chỉ c̣n cầm chiếc gậy ngủ hiện h́nh như thể một chú mục đồng, vừa chăn ḅ vừa thổi khèn. Đó là loại khèn Syrinx hay Pandean. Argus coi bộ thích tiếng khèn đó bèn gọi : “Này chú chăn ḅ, chẳng c̣n nơi nào tốt hơn cho ḅ gặm cỏ là nơi đây, hăy ngồi dưới bóng mát này với ta.”
Hermes bèn chống gậy ngủ tới ngồi kể nhiều chuyện xưa cho Argus nghe, thỉnh thoảng lại đưa ống khèn lên miệng thổi những cung điệu thật êm ả mà cũng thật năo nùng. Thời gian đă muộn, một số lớn mắt Argus đă ngủ, nhưng vẫn c̣n một số mở để canh chừng. Hermes tiếp tục kể thêm những chuyện khác đặc biệt sự tích cái khèn Syrinx này. “Nguyên xưa có một nàng tiên của miền rừng suối tên là Syrinx. Biết bao nhiêu thần rừng say mê nàng mà nào nàng có để ư đến ai, chỉ một ḷng phục vụ nữ thần Diana trong những cuộc săn bắn. Mà thực dung nhan Syrinx đẹp chẳng kém ǵ Diana, chỉ khác cung của nữ thần Diana th́ bằng bạc, mà cung của Syrinx th́ bằng sừng. Một lần vừa tháp tùng nữ thần Diana tự một cuộc săn về th́ Syrinx gặp thần Pan (Faunus) (*). Thần Pan cũng buông lời ca ngợi ve văn. Syrinx không nghe mà chạy trốn. Pan đuổi theo và bắt kịp nàng trên bờ sông, nàng chỉ kịp kêu cứu các bạn là những nàng tiên suối nguồn. V́ vậy mà khi Pan vừa kịp ôm lấy nàng th́ nàng đă biến thành một khóm lau. Pan thất vọng thở dài, không khí chui qua ống lau vang lên tiếng nhạc ai oán. Pan có cảm t́nh ngay với tiếng nhạc trầm buồn đó mà rằng : “Ít nhất nàng cũng thuộc về ta như vậy.” Nói đoạn Pan lấy mấy ống lau dài ngắn khác nhau ghép lại thành thứ nhạc cụ gọi là khèn Syrinx để kỷ niệm mối t́nh thần muốn được trao đổi với nàng mà không được.”
(*) Thần Pan là con trai của thần Hermes với Dryope, phần giống người, phần giống dê, tai dê, sừng dê, hai chân sau dê. Thần Pan cai quản các đàn thú vật, ưa cuộc sống hoang dă, tính t́nh khoái hoạt và thường là hoang dâm.
Hermes kể dứt lời, nh́n Argus th́ thấy cả trăm mắt của tên khổng lồ đều ngủ, đầu hắn gục xuống ngực. Hermes chém một nhát, đầu tên khổng lồ rơi lăn lông lốc. Thế là cả trăm mắt của Argus chẳng bao giờ c̣n nh́n thấy ánh mặt trời nữa. (Sau này Hera c̣n tiếc rẻ dùng chúng trang điểm cho lông đuôi loài công là loài chim mà nữ thần rất ưa thích.)
Vậy mà Hera chưa hả giận, nữ hoàng c̣n cho một con ṃng (nhặng) đuổi đốt Io khiến nàng phải chạy trốn khắp nơi, qua núi đèo, qua rừng suối, qua đồng lầy, qua biển, chạy mải miết tới bờ sông Nile. Sau cùng Zeus phải cam kết với Hera là không c̣n lưu luyến nàng nữa, lúc đó Hera mới cho phép Io trở lại nguyên h́nh, về xum họp với cha và các chị em.

HERA VÀ CALLISTO
Thần Zeus đă từng gian díu với Callisto để sinh ra Arcas làm vua xứ Arcadia sau này. Hera biết chuyện bèn thốt lời nguyền : “Ta sẽ huỷ diệt vẻ đẹp của kẻ đă cả gan cướp chồng ta.” Rồi biến Callisto thành con gấu. Chân tay nàng trở thành to lớn lông đen phủ dài, miệng xinh chúm chím của nàng từng được thần Zeus ca ngợi nay biến thành miệng gấu rộng ngoạc với hai chiếc răng nanh to, nhọn hoắt và trắng nhởn. Tiếng kêu thương của nàng biến thành tiếng gầm gừ kinh khủng. Nàng luôn miệng gầm gừ than văn cho số phận và vẫn cố gắng đứng thẳng chừng nào hay chừng nấy để kêu van cứu vớt và dường như tỏ ư oán than là thần Zeus đă chẳng đoái hoài ǵ đến việc cứu nàng. Năm tháng tuyệt vọng trôi qua. Bi thảm hơn nữa là có lần kia nàng đương lang thang trong rừng th́ gặp một chàng trai đi săn. Nhận ra đó đứa con trai đă trưởng thành của ḿnh, nàng dừng lại và tiến tới muốn ôm con, hôn con. Chàng trai hoảng hốt vung giáo lên sắp thẳng cánh phóng vào ngực mẹ mà không biết. May sao Zeus kịp thời nhận ra tấn thảm kịch vội chụp lấy ngăn xa mỗi người một phía rồi đưa cả hai mẹ con lên ṿm trời thành hai cḥm sao đại hùng tinh và tiểu hùng tinh.
Hera giận lắm, bà muốn trừng phạt Callisto mà rồi cả hai mẹ con Callisto lại được cái vinh hạnh thành những cḥm tinh tú trên trời.
Hera bèn đích thân đến yêu cầu thần đại dương Oceanus và nữ thần biển cả Thethys là đừng cho hai cḥm sao đó được xuống dầm ḿnh tắm mát trong khoảng biển bao la của hai thần. V́ vậy mà ngày nay chúng ta thấy hai cḥm sao Đại-Hùng-Tinh và Tiểu-Hùng–Tinh cứ vần vụ xoay quanh đỉnh trời mà không bao giờ được sa xuống dưới mặt biển mênh mông như các v́ sao khác.

EROS VÀ PSYCHE

Có một ông vua và bà hoàng hậu kia sinh được ba nàng công chúa. Hai cô chị nhan sắc trên trung b́nh, nhưng cô út th́ thực là đẹp đến chim sa cá lặn, lời phàm không sao tả xiết. Hàng vạn ức người từ các xứ lân cận nườm nượp kép tới chiêm ngưỡng nhan sắc nàng và hầu như thiên hạ quên khuấy mất nữ thần nhan sắc Aphrodite (Venus). Chính v́ vậy mà nữ thần nói : “Nhan sắc ta bị bỏ rơi rồi sao. Lời Zeus từng công nhận nhan sắc ta c̣n trên Athena và Hera thành ngoa ngôn rồi sao? Ta đâu có để kẻ kia chiếm quyền ta dễ dăi như thế được. Rồi đây kẻ đó tới lúc biết hối th́ đă muộn.”
Aphrodite bèn cho gọi Eros (Cupid) cậu con có cánh của nữ thần tới, nói cho con biết mọi lẽ và yêu cầu Eros hăy đi trả thù cho mẹ bằng cách bắn mũi tên yêu đương vào tim cô gái khiến nàng phải say mê một tên hèn hạ, xấu xí, khốn kiếp nào đó đến phải sượng sùng, xấu hổ, nhục nhằn cho xứng với những vinh quang mà cô gái đó hiện đương được hưởng.
Eros vâng lời mẹ. Tại khu vườn của Aphrodite có hai suối nước. Một ḍng nước ngọt dịu và một ḍng nước đắng cay. Eros đựng đầy hai b́nh màu hổ phách hai thứ nước khác nhau đó, treo lên chóp túi đựng cung rồi tàng h́nh bay vào pḥng Psyche khi đó đương thiêm thiếp ngủ. Eros nhỏ mấy giọt nước đắng cay lên môi nàng, trong khi chính Eros cũng cảm thấy xúc động trước nhan sắc tuyệt vời của nàng. Kế đó Eros dùng chiếc tên vàng định ấn mạnh vào bên sườn nàng. Nhưng Psyche cũng vừa thức giấc mở mắt vô t́nh nh́n thẳng vào mặt Eros (lúc đó vẫn tàng h́nh), khiến chàng giật ḿnh rụt tay lại khiến chính chàng cũng bị thương v́ mũi tên của ḿnh. Về vết thương bản thân th́ chàng không lo, giờ đây Eros chỉ c̣n t́m cách cứu gỡ những lỡ lầm về phía nàng. Chàng nhỏ những giọt nước thơm tho lên những lọn tóc tuyệt đẹp của nàng.
Psyche từ lúc bị Aphrodite chau mày đố kỵ, chưa được hưởng lợi lộc ǵ về tấm nhan sắc chim sa cá lặn của nàng. Và cũng kể từ đấy, mặc dù vương tôn công tử vẫn dập d́u đông đúc, vẫn không ngớt lời ca ngợi, mà chẳng một ai quyết tâm hỏi nàng làm vợ. Hai chị nàng đă lần lượt thành đôi lứa, duy nàng vẫn pḥng không lẻ bóng.
Cha mẹ nàng lo lắng, e nàng đă phạm thượng với vị thần nào chăng, bèn đi xin lời sấm dạy của thần Apollo, th́ lời sấm truyền rằng : “Nàng trinh nữ sẽ không là cô dâu của người thường, mà là cô dâu của một thứ quái vật mà cả thần lẫn người đều không chống nổi. Chú rể hiện chờ đợi nàng trên đỉnh núi cao.” Lời sấm làm bao người rụng rời, cha mẹ nàng lo phiền quá đỗi. Nhưng Psyche th́ đă quyết định, nàng nói : “Thưa cha mẹ yêu quư của con, việc ǵ cha mẹ phải nhọc ḷng v́ con. Lẽ ra cha mẹ nên phiền trách những lời thiên hạ đă quá lời khen tặng con là hiện thân của Vệ nữ thần. Con biết chính lời khen đó đă khiến con thành nạn nhân của nữ thần. Số phận đă an bài như vậy con đành cam chịu chứ c̣n biết tính sao. Xin cha mẹ hăy đưa con lên mơm đá trên đỉnh cao kia.”
Thế là cha mẹ nàng cùng đám dân chúng ngưỡng mộ làm lễ rước cô dâu lên đỉnh núi. Phải nói đó là đám tang sống sầu thảm chứ đâu có phải là đám rước dâu! Tiếng khóc than nghẹn ngào nức nở khi mọi người xuống núi để lại Psyche một ḿnh trên đỉnh núi hiu hắt, tịch mịch đến rợn người. Chợt thần gió Zephyr thổi tới nâng nhẹ nàng Psyche lên cao rồi lại từ từ hạ nàng xuống một thung lũng xinh, hoa nở ngút ngàn. Tâm trí nàng trở lại b́nh tĩnh dần, nàng thản nhiên nằm xuống bờ cỏ êm bên suối thiu thiu ngủ. Khi nàng tỉnh dậy, tâm hồn khoan khoái hẳn, nàng nhận ra gần đấy có một đám cây lớn trông rất ngoạn mục, nàng tiến vào thấy khoảng giữa có một ḍng nước phun trong mát và ngay sát đấy là một ṭa lâu đài nguy nga tráng lệ làm sao, nhất định không phải chốn ở của thường nhân phàm tục mà phải là của đấng thần linh nào đây. Nàng ṭ ṃ đi vào : cột vàng, mái bạc, ṿm cao, bốn bề tường là h́nh vẽ h́nh khắc những con vật săn, những cảnh đồng quê bát ngát. Xung quanh pḥng chính này c̣n nhiều pḥng khác chứa biết bao phẩm vật cũng như ngọc ngà châu báu. Trong khi nàng đắm đuối xem ngắm như vậy th́ có tiếng ai vô h́nh th́ thầm bên tai : “Thưa lệnh bà, lâu đài, phẩm vật, ngọc ngà châu báu, tất cả đều là của lệnh bà. Giờ xin lệnh bà hăy lên nằm nghỉ trên giường êm kia, khi tỉnh giấc, lệnh bà đi tắm, rồi tới gian bên đây ngồi lên ghế là chúng tôi dọn bữa.”
Sau khi ngủ một giấc ngon lành trên giường êm nệm ấm, Psyche tắm mát rồi sang gian bên ngồi xuống ghế. Tự nhiên bàn ăn đưa tới sơn hào hải vị cùng rượu quư ngạt ngào.Trong khi đó tiếng đàn tiếng sáo nhịp nhàng ḥa với lời đồng ca.
Đời sống thần tiên như vậy nhưng Psyche vẫn chưa hề được nhận rơ mặt chồng nàng. Bao giờ chàng cũng đến vào lúc đêm tối và ra đi trước b́nh minh. Lời chàng trong đêm tối đầm ấm thiết tha làm sao. Đă nhiều lần nàng khẩn khoản chàng hăy cho nàng biết mặt, nhưng chàng nói đó là điều tối kỵ, không bao giờ nàng được nuôi hy vọng nhận biết mặt chàng. Vả lại cần ǵ phải biết, nàng có điều ǵ không hài ḷng đâu, nàng nghi ngờ t́nh yêu của chàng sao. Rất có thể khi biết mặt chàng, nàng sẽ sợ hoặc sẽ kính trọng, nhưng chàng chỉ muốn nàng yêu chàng như một người chứ không kính sợ chàng như một thần linh.
Lời chàng nói nghe cũng xuôi tai. Psyche yên ḷng. Qua một thời gian hạnh phúc, nàng nhớ và thương cha mẹ ở nhà vẫn lo lắng v́ không biết số phận nàng ra sao; nhớ hai chị và muốn hai chị được biết nếp sống nhàn hạ thần tiên của ḿnh. Một đêm kia nàng bày tỏ nỗi ḷng sầu muộn với chàng và ngỏ ư xin chàng cho đón hai chị tới với nàng ít bữa. Chàng miễn cưỡng ưng thuận. Thần Zephyr được lệnh truyền. Quả nhiên hai chị nàng được đưa tới. Được chứng kiến nếp sống thần tiên của em, hai người chị nảy ḷng đố kỵ. Lại khi được em thú thật là chỉ gặp chồng trong đêm tối nên vẫn chưa biết mặt chồng, th́ hai chị nhắc lại lời sấm truyền xưa, nêu ngay nghi vấn, chồng em là một quái vật, không chừng là con rắn khổng lồ thành tinh như lời đồn đại, khuyên em hăy dấu sẵn một con dao thật nhọn, thật sắc cùng một cái đèn rồi vào lúc chồng ngủ say th́ soi đèn lên nhận mặt. Nếu quả là quái vật thành tinh th́ cắt lấy đầu ngay để trừ hậu hoạ cho ḿnh về sau.
Psyche thoạt hết sức phản đối lời xui đó, nhưng khi hai chị nàng đă về rồi, trí ṭ ṃ của nàng nổi dậy thúc đẩy ngày một mạnh. Sau cùng vào một đêm kia đúng lúc chồng đang ngủ say nàng bèn đốt đèn lên. Dưới ánh đèn chồng nàng đâu là quái vật, trái lại một thiên thần đẹp nhất trong các hàng thiên thần, tóc vàng từng cụm quanh cổ, bên hai vai là hai chiếc cánh nhỏ trắng như tuyết và mịn như cánh hoa xuân. Trong khi nàng say đắm ngắm vẻ đẹp thiên thần, một giọt dầu tự đèn rơi nóng xuống vai. Thiên thần sực tỉnh ngỡ ngàng nh́n vợ rồi hiểu chuyện, không nói một lời xoè đôi cánh trắng bay ra khỏi cửa sổ. Psyche vùng đuổi cố níu xin theo chàng nhưng không được, ngă xuống đất. Eros dừng cánh nói : “Psyche, nàng thật điên dại! Ta đă không tuân lời mẹ ta và lấy nàng làm vợ. Nàng c̣n nghĩ ta là quái vật mà muốn chặt cổ ta sao? Giờ th́ nàng hối cũng chẳng kịp, hăy trở về với hai cô chị mà nàng tin theo. T́nh nghĩa giữa ta với nàng đến đây là hết. T́nh yêu không thể sống chung với nghi kỵ !”
Psyphe phủ phục xuống đất khóc than, khi nàng ngẩng lên th́ lâu đài vườn suối đều biến đi đâu mất cả, nàng thấy ḿnh đương nằm phủ phục trên một cánh đồng quang đăng ngay gần nơi hai chị ở. Psyphe t́m gặp hai chi kể hết sự t́nh. Hai chị không những không thương lại c̣n tự nghĩ : “Có thể là bây giờ thiên thần đó chọn đến ḿnh.” Rồi không ai bảo ai hai cô chị lần lượt lên đỉnh núi khấn thần Zephyr hăy đón ḿnh đến với thiên thần, rồi nhảy xuống. Thần Zephyr nào có tới đón đi : hai cô chị ngă nát thây dưới đáy vực.
Trong khi đó Psyche đêm quên ngủ ngày quên ăn, cứ thế lang thang đi t́m chồng. Ngắm một đền nguy nga trên đỉnh cao một ngọn núi, Psyche nghĩ biết đâu chồng nàng lại chẳng có trên đó. Nàng bèn lần lên th́ thấy bên trong có hai đống lúa. Một đống lúa ḿ ném vô trật tự, một đống lúa ḿ đă được buộc gọn thành từng bó nhưng có lẫn lúa mạch. Lại thấy liềm và cào để ngổn ngang bừa băi ngoài sân tựa như những người thợ gặt v́ quá mỏi mệt trong một ngày oi bức đă bỏ bê ra thế chưa kịp dọn dẹp. Psyche bèn thu xếp cho gọn v́ nàng nghĩ rằng chốn thờ phụng thần linh cần giữ cho tôn nghiêm trật tự. Th́ ra đó là đền thờ nữ thần Demeter (Ceres.) Thấy Psyche biết giữ đạo tôn kính thần linh như vậy, nữ thần ban lời khuyên nhủ : “Psyche ngươi thật đáng thương. Ta không thể che chở cho ngươi chống lại sự phẫn nộ của Aphrodite. Tuy nhiên ta có thể chỉ dẫn cho ngươi cách làm nguôi ḷng Aphrodite: ngươi hăy đích thân đến quy thuận hầu hạ nữ thần. Với ḷng nhẫn nhục đó ta tin rằng ngươi sẽ được nữ thần rủ ḷng thương mà cho phép tái hợp với chồng ngươi.”
Psyche đă tuân theo lời nữ thần Demeter mà tới đền thờ Aphrodite. Nữ thần này giận dữ hỏi : “Có thật ngươi đến để hầu hạ ta hay chỉ cốt đến để t́m chồng. Hiện y đương thương đau sầu năo v́ chính ngươi. Nếu thực t́nh ngươi tới đây để chuộc lỗi, người phải chăm chỉ lắm, cần mẫn lắm. Để ta thử xem.” Nói đoạn nữ thần dẫn Psyche tới kho chứa ngũ cốc : lúa ḿ, lúa mạch, vừng, đỗ trộn lẫn lộn làm lương thực nuôi lũ chim câu. Nữ thần ra lệnh : “Psyche, nội trong ngày nay ngươi hăy lọc lại cho ta đống ngũ cốc này thứ nào riêng thứ ấy. Chiều nay ta về, ngươi phải làm xong rồi.” Nói đoạn Aphrodite đi liền.
Psyche ngồi lại sững sờ, chân tay không hề động đậy v́ tự biết không tài nào làm nổi việc đó.
Eros vẫn theo giơi hành động người vợ yêu của ḿnh, lúc đó bèn kích thích đám kiến xúc động từ tâm mà tới giúp Psyche. Kiến chúa huy động toàn thể đám thần dân sáu chân của ḿnh hàng hàng lớp lớp tiến tới cần cù làm công việc lọc đống ngũ cốc lẫn lộn đó, phân riêng ra từng đống thứ nào đi thứ ấy. Công việc xong đám kiến rút lui có trật tự.
Aphrodite dự tiệc trên thiên đ́nh trở về vào lúc hoàng hôn, nhận thấy công việc giao phó đă được chu toàn mỹ măn. Nữ thần sẵng giọng với Psyche : “Ta biết việc này, chính người chồng đương thương đau sầu năo của ngươi giúp ngươi, chứ tài sức ngươi làm sao chu toàn nổi.” Tuy nhiên nữ thần cũng cho Psyche miếng bánh đen để ăn cho đỡ đói ḷng.
Sớm hôm sau nữ thần cho gọi Psyche tới bảo rằng : “Hôm nay ngươi hăy tới khu rừng ven theo ḍng nước kia, ngươi sẽ thấy một đàn cừu lông vàng lấp lánh trên lưng, không có người chăn. Ngươi hăy thu thập cho ta một bó lông cừu vàng gồm đủ mẫu lông của từng con trong đám cừu đó.”
Psyche ngoan ngoăn tuân theo lời nữ thần tiến tới bờ sông hăm hở muốn sang sông để thực hiện công việc được giao phó th́ tựa như tiếng ḍng nước chảy ḥa với tiếng th́ thầm của ngàn lau thành lời nhắn nhủ : “Hỡi nàng kiều nữ, đừng dại dột lội qua ḍng nước nguy hiểm này, và cũng đừng dại dột tới gần đàn cừu vào lúc mặt trời đương lên, bởi vào lúc này, đàn cừu hung hăng không khác một đàn thú dữ, hễ gặp người là chúng húc hoặc ngoạm chết tươi. Nàng hăy chịu khó đợi mặt trời lên đến chính ngọ. Lúc đó đàn cừu bảo nhau t́m tới nghỉ ngơi dưới bóng cây; thần sông hát ru cho chúng ngủ. Lúc đó nàng qua sông dễ dàng và chỉ việc tới lượm những lông cừu dính ở các thân cây, ở các bụi rậm.
Psyche theo đúng lời chỉ dẫn của thần sông. Quả nhiên nàng thu lượm được thành quả mỹ măn. Nhưng nào nữ thần Aphrodite có ban khen nàng, trái lại c̣n đay nghiến : “Ta biết việc này cũng chẳng phải tự ngươi làm nổi. Ta c̣n một công việc nữa giao phó cho ngươi. Hăy cầm cái hộp này đi xuống âm phủ t́m gặp Persephone, xin nàng hăy gửi tặng ta chút ít nhan sắc của nàng. Ngươi khá nói rơ nguyên do v́ ta mải săn sóc cho đứa con trai thương đau sầu muộn của ta mà nhan sắc ta hiện bị suy giảm đôi phần. Ngươi hăy đi ngay, ta cần gấp cái đó, chiều nay ta đă phải lên Thiên đ́nh hội họp với chư thần.”
Psyche nghĩ số phận nàng đến đây vô phương cứu chữa, làm sao nàng đích thân xuống âm phủ gặp vợ Diêm chúa là nàng Persephone cho được. Nàng bèn lên đỉnh một tháp cao định đâm đầu xuống tự vẫn, đó là cách xuống âm phủ bằng đường gần nhất. Chợt nàng nghe có giọng nói : “Hỡi nàng thiếu nữ bạc phước đáng thương, sao nàng vội tính chuyện tự kết liễu cuộc đời một cách thê thảm như vậy khi mà những khó khăn trước nàng đă dễ dàng vượt qua.” Kế đó giọng nói tiếp tục chỉ cho nàng biết chọn hang nào có đường đưa xuống âm phủ, phải biết ǵn giữ ra sao để tránh mọi hiểm nguy dọc đường, phải biết cư xử như thế nào để qua mặt được con chó ba đầu canh giữ cửa vào âm phủ, phải nói như thế nào để thuyết phục thần Charon khiến thần này chịu chở thuyền cho qua sông rồi đón về. Sau cùng giọng nói ân cần dặn Psyche : “Nhưng có điều này nàng phải ghi nhớ kỹ là khi đă được Persephone trao cho hộp có đựng nhan sắc của nữ vương th́ trên đường về nàng tuyệt đối không được ṭ ṃ mở hộp ra xem.”
Psyche đă tuân đúng theo lời chỉ dẫn tới gặp Persephone, được nữ vương trao lại cho chiếc hộp có đựng nhan sắc và nàng trở lại dương gian. Thấy ḿnh thành công quá dễ dàng, Psyche nảy ư ṭ ṃ muốn mở hộp ra xem chất nhan sắc ra sao. Nàng tự nhủ : “Tại sao ta đă mang được chiếc hộp quư giá này về mà lại không lấy ra một chút nhan sắc thoa lên má cho thêm duyên với người chồng yêu quư của ta nhỉ.” Và nàng thận trọng mở hé hộp ra. Nhưng trong đó nào có nhan sắc ǵ, mà chỉ là khí âm lạnh của con sông âm phủ Styx bị nhốt gọn. Nay nắp hộp mở ngỏ, hơi âm lạnh thoát ra choàng lấy Psyche khiến nàng xây xẩm mặt mũi ngă xuống bất tỉnh giữa đường.
May sao Eros khi đó vừa lành khỏi vết thương đau, vội luồn qua khe cánh cửa sổ bỏ ngỏ bay thẳng xuống nơi người vợ yêu của chàng đương nằm bất tỉnh. Eros thu thập khí âm lạnh tản mạn trong cơ thể Psyche, nhốt lại vào hộp đậy kín như cũ rồi dùng một mũi tên của chàng đánh thức nàng dậy mà rằng : “Lại một lần nữa nàng tự hại ḿnh v́ tính ṭ ṃ cố hữu đó. Thôi nàng hăy mang hộp này về trao gấp cho mẹ ta, mọi sự về sau ta sẽ lo liệu.” Đoạn Eros bay thẳng lên thiên đ́nh, t́m gặp vị thần chủ tể Zeus tŕnh bày hết khúc nhôi và cầu khẩn thần Zeus hăy bênh vực cho đôi lứa. Thần Zeus đồng ư, và thuyết phục được Aphrodite. Sau đó thần sai nữ thần Hermes xuống đón Psyche lên thiên đ́nh và trước chư vị thần linh, thần Zeus rót chén bồ đào trao cho Psyche mà rằng : “Con hăy uống chén rượu tiên này để trở thành bất tử. Từ nay chuyện đôi lứa của con với Eros sẽ không c̣n gặp cản trở nào nữa, các con sẽ sum vầy với nhau măi măi.”
Psyche thỏa niềm ước mong từ đấy, chẳng bao lâu nàng sinh hạ được cô gái mang tên là nàng Lạc Thú.
CHÚ THÍCH:
Truyện chàng Eros và nàng Psyche trong thần thoại Hy Lạp được coi là hàm ngụ ư nghĩa tượng trưng như sau :
Psyche tiếng Hy Lạp có nghĩa là bươm bướm và cũng c̣n có nghĩa là linh hồn. Thiết tưởng không c̣n h́nh ảnh tượng trưng nào đẹp hơn khi biểu lộ sự bất tử của linh hồn bằng h́nh ảnh con bướm thoát khỏi kiếp xấu xí, hèn mọn vẫy đôi cánh rực rỡ bốc lên cao giữa ánh sáng chan hoà và nuôi thân bằng những nhụy hoa xuân thơm ngát và bất tận. Psyche chính là linh hồn nhân loại được chuốt lọc và thanh khiết hóa qua bao khổ đau bất hạnh để rồi sau cùng được hưởng niềm vui chân t́nh và trong sạch.
 

* Xem Tiếp Phần 5c
* Trở Lại Phần 5a
 

 

 

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 03/12/18